|
Bu məqalədəki məlumatların yoxlanıla bilməsi üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var.
|
Seyşellər (ing. Seychelles; fr. Seychelles; sey-kreol. Sesel) və ya rəsmi adı ilə Seyşellər Respublikası (ing. Republic of Seychelles; fr. République des Seychelles; sey-kreol. Repiblik Sesel) — Şərqi Afrikada ada-dövlət. Seyşellər Hind okeanının qərbində yerləşir və adalara ən yaxın ölkələr Komor adaları, Madaqaskar və Mavrikidir. Ölkə Seyşel, Amirant, Kosmoledo adaları olmaqla, 115 adadan ibarətdir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Viktoriya, ümumi sahəsi 459 kvadrat kilometr, əhalisinin 98 min nəfərdən çoxdur.
| Seyşellər | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Repiblik Sesel | |||||
| |||||
| Finis Coronat Opus | |||||
|
Himn: Koste Seselwa
|
|||||
|
|||||
| Rəsmi dilləri | |||||
| Paytaxt | 26 min nəfər (2009-cu il) | ||||
| İdarəetmə forması | |||||
| Prezident | Ceyms Aleks Mişel [IV.2004~ ] | ||||
| Vise Prezident | Denni For [VII.2010~ ] | ||||
| Sahəsi | Dünyada 189-cu | ||||
| • Ümumi | 459 km² | ||||
| Əhalisi | |||||
| • Əhali | 92 min nəfər (195-ci) | ||||
| • Siyahıyaalma (2010) | 90 945 nəf. | ||||
| • Sıxlıq | 186.2 nəf./km² (60-cı) | ||||
| ÜDM (AQP) | |||||
| • Ümumi | 2 355 million dollar (188-ci) | ||||
| • Adambaşına | 25 600 dollar () | ||||
| Valyuta | Seyşel rupisi | ||||
| İnternet domeni | .sc | ||||
| BOK kodu | SEY | ||||
| Telefon kodu | +248 | ||||
| Saat qurşaqları | |||||
| Nəqliyyatın yönü | sol[d] | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
![Gerb[d]](https://wikipedia.anarim.az?q=Fayl:Coat_of_arms_of_Seychelles.svg)
Tarixi
Adalar 1505-ci ildə Portuqaliyalılar tərəfindən kəşf olunub. 1768-ci ildə Fransızlar tərəfindən işğal edildi. 1794-cü ildə Böyük Britaniya Krallığının hakimiyyəti altına keçdi. 1810-cu ildə İngilis idi. 1814-cü ildə ilə tam şəkildə Birləşmiş Krallığa verildi. 1903-cü ildə Birləşmiş Krallığa aid bir koloniya oldu. 1976-ci ildə müstəqilliyini əldə etdi. Bir il sonra hərbi çevriliş edildi və hakimiyyəti ələ keçirdi. 1979-cu ildə elan edilən yeni konstitusiya ilə tək partiyalı bir dövlət oldu. France Albert Rene 1989-cu il seçkilərini də qazanaraq üçüncü dəfə prezident oldu. 1977-ci ildəki çevrilişdən sonra ilk çox partiyalı seçki 23–26 iyul 1992-ci ildə keçirildi. Seçkinin məqsədi konstitusiya layihəsini hazırlamaqla vəzifəli 23 nəfərlik bir komissiyanın üzvlərini müəyyən etmək idi. Konstitusiya təklifi 15 noyabr 1992-ci ildə xalq səsverməsinə təqdim edildi, amma 60 %-lik həddi keçə bilmədiyi üçün qəbul edilmədi.
Əhalisi
Əhalinin etnik tərkibini Kreollər təşkil edir. Kreol fransız əsilli olub Luizianada və İspan əslli olub Karib Adalarında doğulmuş və buralarda yaşamış kəslər deməkdir. Bunlar əsas etibarilə Fransız, İspan, Asiyalı və Afrikalı insanların bir-birləriylə qaynayıb-qarışması nəticəsi meydana gələn mələz insanlardır. Xalqın çoxu Katolikdir. Bundan başqa bir qədər Müsəlman, Protestant və Hindust da var. İngilis və Fransız rəsmi dillərdir. Bundan başqa Fransızcanın başqa forması olan Seyşel Kreol dili var. Burada əhalinin 60 %-i oxuyub-yaza bilir.
Əhalisinin sayı
| Əhali (minlərlə) | Doğulanlar | Ölənlər | Təbii artım | Doğum nisbəti (1000 nəfərə görə) | Ölüm nisbəti (1000 nəfərə görə) | Təbii artım (1000 nəfərə görə) | TFR | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1950 | 36 | 1 061 | 418 | 643 | 29.5 | 11.6 | 17.9 | |
| 1951 | 34 | 1 033 | 425 | 608 | 30.4 | 12.5 | 17.9 | |
| 1952 | 36 | 1 037 | 456 | 581 | 28.8 | 12.7 | 16.1 | |
| 1953 | 37 | 1 169 | 438 | 731 | 31.6 | 11.8 | 19.8 | |
| 1954 | 37 | 1 209 | 457 | 752 | 32.7 | 12.4 | 20.3 | |
| 1955 | 39 | 1 303 | 456 | 847 | 33.4 | 11.7 | 21.7 | |
| 1956 | 38 | 1 458 | 468 | 990 | 38.4 | 12.3 | 26.1 | |
| 1957 | 38 | 1 534 | 424 | 1 110 | 40.4 | 11.2 | 29.2 | |
| 1958 | 39 | 1 553 | 450 | 1 103 | 39.8 | 11.5 | 28.3 | |
| 1959 | 40 | 1 595 | 421 | 1 174 | 39.9 | 10.5 | 29.4 | |
| 1960 | 42 | 1 714 | 450 | 1 264 | 40.8 | 10.7 | 30.1 | |
| 1961 | 43 | 1 775 | 574 | 1 201 | 41.3 | 13.3 | 27.9 | |
| 1962 | 44 | 1 733 | 504 | 1 229 | 39.4 | 11.5 | 27.9 | |
| 1963 | 45 | 1 855 | 513 | 1 342 | 41.2 | 11.4 | 29.8 | |
| 1964 | 46 | 1 867 | 485 | 1 382 | 40.6 | 10.5 | 30.0 | |
| 1965 | 47 | 1 772 | 563 | 1 209 | 37.7 | 12.0 | 25.7 | |
| 1966 | 47 | 1 895 | 515 | 1 380 | 40.3 | 11.0 | 29.4 | |
| 1967 | 48 | 1 827 | 536 | 1 291 | 38.1 | 11.2 | 26.9 | |
| 1968 | 49 | 1 738 | 538 | 1 200 | 35.5 | 11.0 | 24.5 | |
| 1969 | 51 | 1 715 | 561 | 1 154 | 33.6 | 11.0 | 22.6 | |
| 1970 | 52 | 1 660 | 437 | 1 223 | 31.9 | 8.4 | 23.5 | |
| 1971 | 53 | 1 837 | 464 | 1 373 | 34.7 | 8.8 | 25.9 | |
| 1972 | 55 | 1 723 | 529 | 1 194 | 31.3 | 9.6 | 21.7 | |
| 1973 | 56 | 1 639 | 475 | 1 164 | 29.3 | 8.5 | 20.8 | |
| 1974 | 57 | 1 860 | 497 | 1 363 | 32.6 | 8.7 | 23.9 | |
| 1975 | 59 | 1 806 | 433 | 1 373 | 30.6 | 7.3 | 23.3 | |
| 1976 | 61 | 1 642 | 466 | 1 176 | 26.9 | 7.6 | 19.3 | |
| 1977 | 62 | 1 599 | 477 | 1 122 | 25.8 | 7.7 | 18.1 | |
| 1978 | 62 | 1 796 | 466 | 1 330 | 29.0 | 7.5 | 21.5 | |
| 1979 | 63 | 1 730 | 438 | 1 292 | 27.5 | 7.0 | 20.5 | |
| 1980 | 63 | 1 830 | 444 | 1 386 | 29.0 | 7.0 | 22.0 | |
| 1981 | 64 | 1 802 | 442 | 1 360 | 28.2 | 6.9 | 21.3 | |
| 1982 | 64 | 1 552 | 482 | 1 070 | 24.3 | 7.5 | 16.7 | |
| 1983 | 64 | 1 662 | 452 | 1 210 | 25.8 | 7.0 | 18.8 | |
| 1984 | 65 | 1 739 | 488 | 1 251 | 26.9 | 7.6 | 19.4 | |
| 1985 | 65 | 1 729 | 468 | 1 261 | 26.5 | 7.2 | 19.3 | |
| 1986 | 66 | 1 722 | 498 | 1 224 | 26.2 | 7.6 | 18.6 | |
| 1987 | 66 | 1 684 | 505 | 1 179 | 25.4 | 7.6 | 17.8 | |
| 1988 | 67 | 1 643 | 504 | 1 139 | 24.7 | 7.6 | 17.1 | |
| 1989 | 69 | 1 600 | 563 | 1 037 | 23.2 | 8.2 | 15.0 | |
| 1990 | 70 | 1 617 | 543 | 1 074 | 23.3 | 7.8 | 15.5 | |
| 1991 | 71 | 1 708 | 545 | 1 163 | 24.2 | 7.7 | 16.5 | |
| 1992 | 71 | 1 603 | 522 | 1 081 | 22.7 | 7.4 | 15.3 | |
| 1993 | 72 | 1 689 | 597 | 1 092 | 23.4 | 8.3 | 15.1 | |
| 1994 | 74 | 1 700 | 550 | 1 150 | 23.0 | 7.5 | 15.6 | |
| 1995 | 75 | 1 582 | 525 | 1 057 | 21.0 | 7.0 | 14.0 | |
| 1996 | 76 | 1 611 | 566 | 1 045 | 21.1 | 7.4 | 13.7 | |
| 1997 | 77 | 1 475 | 603 | 872 | 19.1 | 7.8 | 11.3 | |
| 1998 | 79 | 1 412 | 570 | 842 | 17.9 | 7.2 | 10.7 | |
| 1999 | 80 | 1 460 | 560 | 900 | 18.2 | 7.0 | 11.2 | |
| 2000 | 81 | 1 512 | 553 | 959 | 18.6 | 6.8 | 11.8 | |
| 2001 | 81 | 1 440 | 554 | 886 | 17.7 | 6.8 | 10.9 | |
| 2002 | 84 | 1 481 | 647 | 834 | 17.7 | 7.7 | 10.0 | |
| 2003 | 83 | 1 498 | 668 | 830 | 18.1 | 8.1 | 10.0 | |
| 2004 | 83 | 1 435 | 611 | 824 | 17.3 | 7.4 | 9.9 | |
| 2005 | 84 | 1 536 | 673 | 863 | 18.3 | 8.0 | 10.3 | |
| 2006 | 85 | 1 467 | 664 | 803 | 17.3 | 7.8 | 9.4 | |
| 2007 | 86 | 1 499 | 630 | 869 | 17.4 | 7.3 | 10.1 | |
| 2008 | 87 | 1 546 | 662 | 884 | 17.8 | 7.6 | 10.2 | |
| 2009 | 87 | 1 580 | 684 | 896 | 18.1 | 7.8 | 10.3 | 2.38 |
| 2010 | 87 | 1 504 | 664 | 840 | 16.8 | 7.4 | 9.4 | 2.17 |
| 2011 | 88 | 1 625 | 691 | 934 | 18.6 | 7.9 | 10.7 | 2.33 |
| 2012 | 89 | 1 645 | 651 | 994 | 18.6 | 7.4 | 11.3 | 2.37 |
| 2013 | 92 | 1 566 | 717 | 849 | 17.4 | 8.0 | 9.4 | 2.26 |
| 2014 | 92 | 1 557 | 725 | 832 | 17.0 | 7.9 | 9.1 | 2.25 |
| 2015 | 93 | 1 592 | 703 | 889 | 17.0 | 7.5 | 9.5 | 2.31 |
| 2016 | 95 | 1 645 | 747 | 898 | 17.4 | 7.9 | 9.5 | 2.39 |
| 2017 | 96 | 1 651 | 748 | 903 | 17.2 | 7.8 | 9.4 | 2.41 |
| 2018 | 97 | 1 650 | 818 | 832 | 17.1 | 8.4 | 8.7 | 2.41 |
| 2019 | 98 | 1 605 | 795 | 810 | 16.4 | 8.1 | 8.3 | 2.34 |
İqtisadiyyat
Ölkə iqtisadiyyatı əsas olaraq əkinçilik və turizmə əsaslanır. Bundan başqa istehlak mallarının ixracatından da əhəmiyyətli bir gəlir əldə edilir. Ölkədə yetişən başlıca əkinçilik məhsulları: banan, şirin kartof, manyok və bunun məhsulu nişasta, kokonat və vanil. Ölkənin ən əhəmiyyətli sənayesi qida sənayesidir. Bundan başqa dəniz məhsulları əhəmiyyətli bir gəlir mənbəyidir. İşçi qüvvəsinin 19%-i əkinçilikdə, 20%-i mədənçilik və inşaatçılıkta, 14%-i dövlət sektorunda və ictimai xidmətlərdə, 11%-i də restoran və otel operatorluğunda işləyir.
İdxal və ixrac daha çox Böyük Britaniya, Fransa, Cənubi Afrika, Yəmən və Pakistan ilə edilir. Əsas ixrac məhsulları bunlardır: Qurudulmuş kokos içi, darçın, sabun və ətir yağı, vanil və balıq. Digər əhəmiyyətli gəlir gətirən qaynaqlar isə quano, tısbağa qabığı, Akula üzgəci və balıq məhsullarıdır.
Nəqliyyat sistemi kifayət qədər olub, ölkənin ən inkişaf etmiş şəhəri və limanı paytaxtı Viktoriyadır.
İstinadlar
- .
- 2004-09-21 at the Wayback Machine United nations. Demographic Yearbooks
- . www.misd.gov.sc. 2022-06-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-19.
- . www.cia.gov. 2018-12-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-19.
|
ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |