Serb Respublikasında ruslar (serb. Руси у Републици Српској) — Serb Respublikası əraziaində yaşayan və işləyən rus əsilli əhali. 1991-ci il əhalinin siyahıya alınmasına görə Sosialist Bosniya və Herseqovina Respublikası ərazisində 297 nəfər rus yaşsyırdı (ümumi əhalinin 0,01%). 2013-cü il siyahıya alınmasına görə Serb Respublikası ərazuşisində 177 rus yaşayır. Hazırda ruslar Serb Respublikasının rəsmi milli azlıqları siyahısına daxil deyildir.
Tarixi
Serb Respublikası ərazisində ilk dəfə ruslar XX əsrin əvvəllərində meydana gəlmişlər. Onlar əsasən keçmiş Rusiya imperiyasından olan miqrantlar idilər. Onlar Oktyabr inqilabından sonra ölkəni tərk etməyə məcbur olanlar idi. 1919-cu ildə "Ağlar" hərəkatının tərəfdarları Yuqoslaviya Krallığına pənah gətirmişlər. Onların böyük qismi müxtəlif mədəni və təhsil mərkəzlərində, kınd təsərrüfatı sahələrində, sənsyedə çalışırdılar. Hətta qarışıq ailələr meydana gəlmişdi. Sarayevoda Sarayevo Universitetində hətta balkan tarixçisi Aleksandr Vasileviç Solovev işləmişdir. İkinci dünya müharibəsindən sonra dövlət quruluşundə dəyişiklik baş verir. 1948-ci ildə bölgədə yaşayan rusların yarıdan çoxu Stalin və Tito arasında yaranmış konflikt səbəbindən SSRİ ərazisinə deportasiya edilir. Bosniya və Herseqovina ərazisində olduqca az rus qalırdı. Bosniya müharibəsi zananı ruslar keçmiş SSRİ adlı məkanın müxtəlif bölgələrindən bölgəyə gələrək Serb Respublikasının ordusuna qoşulurdu. Belə düşünülür ki, bu müharibə zamanı Rusiyadan gəlmiş 37 nəfər həlak olmuşdur. Rusiya vətəndaşlarının və dövlət orqanlarınln vəsaiti ilə Vişeqorod şəhərində öldürülmüş rusların şərəfinə abidə qoyulmuşdur. 12 aprel tarixi Serb respublikasında rus könüllüləri günü kimi qeyd edilir (serb. Дан руских добровољаца). Hər il Vişeqorod şəhərində rus könüllüləri təntənəli şəkildə anılır.
Bizim günlər
2000-ci illərdə istər rusiyadan istərsı Monteneqrodan ora bir qrupq rus köçmüşdür. Onların böyük bir qismi Trebine şəhərinə şəhərinə köçmüşdür. Burada yaşayan rusların böyük qismi provaslavdır. Onlara məsxus olan Uqlevik şəhərində Müqəddəs Aleksandr Nevski məbədi və Riteşiçdə Matrona Moskovskaya monastrı fəaliyyət göstərir.
Serb Respublikası ərazisində ruslsra məxsus olan çoxlu mədəni və ictimai təşilstlar fəaliyyət göstərir:
- «Srpsko-ruski most» — Banya-Luka vı İstoçno-Saraevo
- «Bratstvo» — Banya-Luka vı İstoçno-Saraevo
- «Zavet» — Bielina
- Ruslara məxsus «Rus dünyası» fondu
- «Vozrozdeniya» rus dili və mədəniyyəti mərkəzi — Trebine.
Tanınmış nümayəndələri
- Yelena Yorevna Quskova, tarix elmləri doktoru, Serb Respublikası Senatının üzvü.
İstinadlar
- 2021-02-14 at the Wayback Machine (serb.)
- . Радио-телевидение Республики Сербской. 2021-05-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-04.
- . Радио и телевидение БН (serb). 2015-06-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-04-01.
- . Глас Српске (serb). İstifadə tarixi: 2016-01-04. [ölü keçid]