Səlibçi dövlətləri və ya xaçlı dövlətlər — Orta Şərqdə 1098-ci ildən 1291-ci ilə qədər mövcud olan dörd Roma-Katolik xristian feodal dövləti. Bu dövlətlər Birinci Səlib yürüşünün latın katolik liderləri tərəfindən fəth və siyasi hiylə vasitəsilə yaradılmışdır. Bu dörd dövlət Edessa qraflığı (1098–1150), Antioxiya knyazlığı (1098–1287), Tripoli qraflığı (1102–1289) ve Yerusəlim krallığı (1099–1291) idi. Yerusəlim krallığı indiki İsrail, Cisiordaniya, Qəzzə zolağını və ətraf bölgələri əhatə edirdi. Digər şimal dövlətləri indiki Suriyanı, Türkiyənin cənub-şərqini və Livanı əhatə edirdi. "Səlibçi dövlətləri" adı yanıltıcı ola bilər, çünki 1130-cu ildən etibarən firəng əhalinin çox az bir hissəsi səlibçi idi.
Xristianlar 1098-ci ildə Suriyadan keçərək silahlı bir şəkildə Yerusəlim (Qüds) şəhərinə səyahət etdi. Səlibçi Bulonlu Boduen dövlət çevrilişi ilə Edessanın yunan pravoslav hökmdarının taxtına çıxmış və Tarantolu Boemund tutulan Antioxiya şəhərində hakim şahzadə olaraq qalmışdır. 1099-cu ildə Yerusəlim şəhəri mühasirədən sonra alınmışdır. Bundan sonra Tripolinin alınması da daxil olmaqla ərazi konsolidasiyası izlənilmişdir. Dövlətlər çiçəklənən dövrlərində müasir Cənubi Türkiyə, Suriya, Livan, İsrail və Fələstinin sahil bölgələrini əhatə edirdi. Edessa 1144-cü ildə bir türk sərkərdəsi tərəfindən fəth edilmiş, lakin digər dövlətlər XIII əsrdə Misirin türk əsilli Məmlük sultanlığı tərəfindən ələ keçirilənə qədər hakimiyyətdə olmuşdur. 1268-ci ildə Antioxiya, 1289-cu ildə Tripoli ələ keçirilmişdir. Yerusəlim krallığının paytaxtı olan Əkka şəhəri 1291-ci ildə itirildikdən sonra yerdə qalan ərazilər sürətlə nəzarətdən çıxmış, bu məğlubiyyətlərdən sağ qalanlar isə Kipr krallığına qaçmışdır.
Həmçinin bax
Mənbə
İstinadlar
Ədəbiyyat
- . . The Boydell Press. 2000. ISBN 978-0-85115-661-3.
- . . . 2012. ISBN 978-1-84983-688-3.
- . . . 2004. ISBN 978-0-7432-2083-5.
- . . . 2012. ISBN 978-0-300-11312-9.
- Boas, Adrian J. . Routledge. 1999. ISBN 978-0-415-17361-2.
- Buck, Andrew D. . . 135 (573). 2020: 271–302. ISSN .
- Burgtorf, Jochen. Antioch, Principality of // Murray, Alan V. (redaktor). The Crusades: An Encyclopedia. I:A-C. . 2006. 72–79. ISBN 978-1-57607-862-4.
- Burgtorf, Jochen. The Antiochene war of succession // Boas, Adrian J. (redaktor). The Crusader World. . 2016. 196–211. ISBN 978-0-415-82494-1.
- The Race for Paradise: An Islamic History of the Crusades. Oxford University Press. 2016 [2014]. ISBN 978-0-19-878799-0.
- . . . 1997. ISBN 978-0-7126-6633-6.
- Edbury, P. W. . Byzantion. 47. 1977: 328–356. ISSN . JSTOR .
- . . Cambridge University Press. 1998. ISBN 978-0-5215-2187-1.
- . . Oxford University Press. 2005. ISBN 978-0-19-516770-2.
- France, John. . Byzantion. 40 (2). 1970: 276–308. ISSN . JSTOR .
- . . . 1999. ISBN 978-0-7486-0630-6.
- . . . 1986. ISBN 978-0-58249-302-5.
- . . . 2006. ISBN 978-1-4051-1189-8.
- Jacoby, David. The Economic Function of the Crusader States of the Levant: A New Approach // Cavaciocchi, Simonetta (redaktor). Europe's Economic Relations with the Islamic World, 13th-18th centuries. . 2007. 159–191. ISBN 978-8-80-072239-1.
- Jaspert, Nikolas. . Phyllis G. Jestice tərəfindən tərcümə olunub. Routledge. 2006 [2003]. ISBN 978-0-415-35968-9.
- Jotischky, Andrew. . . 2004. ISBN 978-0-582-41851-6.
- Köhler, Michael A. Alliances and Treaties between Frankish and Muslim Rulers in the Middle East: Cross-Cultural Diplomacy in the Period of the Crusades. Peter M. Holt tərəfindən tərcümə olunub. . 2013. ISBN 978-90-04-24857-1.
- . Byzantium and the Crusader States 1096-1204. Oxford University Press. 2004 [1993]. ISBN 978-0-19-820407-7.
- MacEvitt, Christopher. Edessa, County of // Murray, Alan V. (redaktor). . II:D-J. ABC-CLIO. 2006. 379–385. ISBN 978-1-57607-862-4.
- MacEvitt, Christopher. . . 2008. ISBN 978-0-8122-2083-4.
- Mayer, Hans Eberhard. . . 63 (208). 1978: 175–192. ISSN . JSTOR .
- Morton, Nicholas. The Crusader States & their Neighbours: A Military History, 1099–1187. Oxford University Press. 2020. ISBN 978-0-19-882454-1.
- Murray, Alan V; Nicholson, Helen. Jerusalem, (Latin) Kingdom of // Murray, Alan V. (redaktor). . II:D-J. ABC-CLIO. 2006. 662–672. ISBN 978-1-57607-862-4.
- Murray, Alan V. Outremer // Murray, Alan V. (redaktor). The Crusades: An Encyclopedia. III:K-P. ABC-CLIO. 2006. 910–912. ISBN 978-1-57607-862-4.
- Murray, Alan V. Chapter 4: Franks and Indigenous Communities in Palestine and Syria (1099–1187): A Hierarchical Model of Social Interaction in the Principalities of Outremer // Classen, Albrecht (redaktor). East Meets West in the Middle Ages and Early Modern Times: Transcultural Experiences in the Premodern World. GmbH. 2013. 291–310. ISBN 978-3-11-032878-3.
- Nicholson, Helen. . . 2004. ISBN 978-0-313-32685-1.
- . . . 1972. ISBN 978-1-84212-224-2.
- Richard, Jean. Tripoli, County of // Murray, Alan V. (redaktor). . IV:R-Z. ABC-CLIO. 2006. 1197–1201. ISBN 978-1-57607-862-4.
- Riley-Smith, Jonathan. "The Assise sur la Ligece and the Commune of Acre". Traditio. 27. 1971: 179–204. doi:. ISSN . JSTOR .
- . . . 2007. ISBN 978-0-141-90431-3.
- . . . 2011. ISBN 978-0-7190-7320-5.
- Tyerman, Christopher. . . 2019. ISBN 978-0-300-21739-1.
Əlavə oxu
- . . . 2004. ISBN 978-0-582-36931-3.
- Riley-Smith, Jonathan. The Feudal Nobility and the Kingdom of Jerusalem, 1174–1277. . 1973. ISBN 978-1-349-15498-2.
Xarici keçidlər
- Vikianbarda Səlibçi dövlətlər ilə əlaqəli mediafayllar var.