Rail Baltica — Baltikyanı ölkələri, Şərqi (Polşa) və Qərbi Avropanı birləşdirməli olan standart ölçülü reyslərə sahib bir dəmir yolu layihəsi.
Layihəyə əsasən magistral yol Tallin, Riqa, Kaunas, Varşava və Berlindən (və daha sonra Venesiyaya gediş yolunun davamı ilə) keçəcəkdir. Bununla da Mərkəzi və Şərqi Avropa arasında əlaqə yaxşılaşdıracaqdır. Bundan əlavə Tallinn və Helsinki arasında sualtı dəmir yolu tunelinin inşası da planlaşdırılır. Bu layihənin iqtisadi əsassız olduğu təqdirdə şəhərlər arasında bərə açılması planlaşdırılır. Beləliklə, Rail Baltica Finlandiya və Skandinaviyanın bir hissəsini Qərbi Avropa ilə birləşdirə bilər.
Rail Baltikanın əsas məqsədi Baltikyanı ölkələrin Avropa dəmir yolu şəbəkəsi ilə birbaşa əlaqəsini və regional inteqrasiyanın inkişafını bərpa etməkdir. Estoniya, Latviya və Litva dəmir yollarının Avropa Birliyinin nəqliyyat sisteminə inteqrasiyası qatarların sürətini, sərnişin, yük axınını və qazancını artıracaqdır.
Estoniya, Latviya, Litva və Polşa layihəni nəqliyyat infrastrukturunun inkişafındakı prioritetlərindən biri elan etmişdir.
Avropa Parlamentinin və Avropa Şurasının qərarı ilə Dəmiryolu Baltikyanı ölkələrinin 1 nömrəli Pan-Avropa Dəhlizinin bir hissəsi olaraq təyin edilmişdir. Layihənin Avropa Parlamentindəki koordinatoru Pavel Teliçkadır.
27 avqust 2015-ci ildə Polşadan Kaunasa ilk sərnişin qatarı gəlir. Kaunasdan Belostoka (Polşa) ilə müntəzəm sərnişin marşrutu 17 iyun 2016-cı ildə açılır.
Estoniyanın paytaxtı Tallindən Litva-Polşa sərhədi istiqamətində Avropa qatarı Baltica Dəmiryolu ilə 2026-cı ildə getməsi palnlaşdırılır. Daha 5 il sonra Polşadan Berlinə marşrutların getməsi plandadır.
2024–2030-cu illərdə çəkilişi nəzərdə tutulan Dəmir yolu Baltica-2 layihəsi hazırlanır. İtaliyanın şimalından Tallinə birbaşa xətt olmalıdır.
Təsviri
Yolun yüksək sürətli olması palnlaşdırılırdı (qatarların sürəti saatda 250 km-ə çatmalı idi), lakin tikinti və texniki dizayn başlamazdan əvvəl əldə edilən sürət saatda 160 km, sonra 120 km/saat, yük sürəti isə 70 km/saata endirildi.
Baltikyanı ölkələrdə marşrut: Kaunas - Panevejis - Bauska - Riqa - Pyarnu - Tallin.
Layihəni 2016-cı ildə həyata keçirmək üçün Baltikyanı ölkələr RB Rail birgə müəssisəsi qururlar.
2017-ci ilin yanvar ayında Baltikyanı ölkələrin baş nazirləri Rail Baltica layihəsinin icrası ilə bağlı müqavilə imzalayır.
Dəmir yolunun tikintisi 2025-ci ilə qədər başa çatdırılmalıdır.
Maliyyələşdirmə
Qiymətləndirmələrin dəqiqləşdirilməsi zamanı layihənin dəyəri 3,6 milyard avrodan 5.8 milyarda qədər yüksəlir.
Rail Baltica AB-nin prioritet layihələri və 2007-2013 Avropa Rabitə Şəbəkələri proqramı arasındadır. Tədqiqatı TEN-T büdcəsindən 50%, iştirak edən hər bir ölkənin büdcəsindən 50% maliyyələşdirilir.
Layihənin öyrənilməsinin ümumi dəyəri 396.000 avro qiymətləndirilmişdir.
Layihənin həyata keçirilməsi üçün texniki-iqtisadi əsaslandırmanın hazırlanması dəyəri təxminən 1 milyon avro qiymətləndirilir.
2015-ci ilin yayında Avropa Komissiyası Rail Balticanın Connecting Europe Facility proqramı vasitəsilə maliyyə alacaq layihələrdən biri olduğunu elan edir. 2015-ci ilin payızında Aİ-nın ilk tikinti dövrü üçün 442 milyon avro maliyyələşdirilməsinə dair müqavilə imzalanmışdır. 24-25 aprel 2017-ci il tarixində Riqadakı Rail Baltica Qlobal Forumunda ilk tələb olunan məbləğin 765 milyon avroya qədər artırıldığı açıqlanır.
2018: Baltikyanı ölkələr Aİ-dan, layihənin reallaşdırılması üçün 110.5 milyon avro alacaq, bu məbləğin çox hissəsi Litvaya ayrılacaqdır.
Tikinti və texniki vəziyyət
Litva hökumətinin qərarı ilə Polşa ilə Litva arasındakı (70 km) hissənin tikintisi 2013-cü ilin sonuna qədər başa çatdırılmalı idi. Dəmiryolu Polşa ilə sərhəddindən, Mariyampole üzərindən Kaunasadək olan bir hissədə tam işə başlamalıdır. Polşa və Latviyaya yeni bir yol çəkmək lazım deyil. Lakin marşrutun ərazilərindən keçən hissələrini nizamlamalıdırlar ki, onlarda qatarların sürəti saatda 120 km-ə çata bilsin (Estoniya belə bir sürəti verməyə hazırdır).
11 avqust 2011-ci ildə Motskava ilə Şyaştokay arasındakı 7 km uzunluğunda bir hissənin rəsmi açılışı olur (ölçü 1435 mm).
2013-cü ilin sentyabr ayında Litvada Polşa sərhəddindən Kaunasadək bir hissənin inşasına başlanılır və beş ölkənin - Estoniya, Latviya, Litva, Finlandiya və Polşanın nəqliyyat nazirləri Rail Baltica layihəsini həyata keçirəcək vahid idarəetmə şirkətinin qurulması haqqında bəyannaməyə amza atırlar.
27 avqust 2015-ci ildə Polşadan Kaunasa (Litva) ilk sərnişin qatarı gəlir. Kaunas və Belostok (Polşa) arasında müntəzəm sərnişindaşıma xidməti 2016-cı ilin iyununda açılır.
İstinadlar
- . Rail Baltica (ingilis). 2013-09-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-09-16.
- 2015-09-24 at the Wayback Machine // obzor.lt, 27 августа 2015
- 2016-06-01 at the Wayback Machine // Delfi.lt, 31 мая 2016
- 2013-02-05 at the Wayback Machine // ru.15min.lt, 30 января 2013
- Прибыльская Людмила Борисовна. (rus). Sputnik Латвия. 2019-12-05. 2020-03-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-01-30.
- 2012-02-05 at the Wayback Machine //pribalt.info
- // 9.06.2016
- 2017-02-02 at the Wayback Machine // lsm.lv, 2017
- . 2011-03-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-15.
- . 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-04-10.
- 2019-06-28 at the Wayback Machine (ing.)
- 2015-11-25 at the Wayback Machine 24.11.2015
- Людмила Прибыльская. . Baltic Course. Ольга Павук. 26 апреля 2017. 2017-04-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-15.
- 2018-08-07 at the Wayback Machine // авг 2018
- 2013-10-05 at the Wayback Machine // ЭРР
Mənbə
- 2017-11-09 at the Wayback Machine və 2011-10-22 at the Wayback Machine (ing.)
- // Взгляд, 22 iyun 2016
- European Commission: Pavel Telička, July 2007- July 2008
- European Commission: January 2007
- European Commission: , January 2007
- 2011-10-22 at the Wayback Machine (ing.)
- //rus.delfi.ee
- // delfi.lt, июль 2015
- // ИА REGNUM, 11 января 2018
- // Rubaltic.ru, 1 августа 2019
- // Rubaltic.ru, 24 Апреля 2020