Rafiq Yusifoğlu (Rafiq Yusif oğlu Əliyev; d. 2 yanvar 1950, Qubadlı rayonu, Çardaxlı kəndi) — şair, yazıçı, ədəbiyyatşünas, tərcüməçi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü (1986), Əməkdar mədəniyyət işçisi (2005), filologiya elmləri doktoru (2007), professor (2008).
Rafiq Yusifoğlu | |
---|---|
Rafiq Yusif oğlu Əliyev | |
Doğum adı | Rafiq Yusif oğlu Əliyev |
Təxəllüsü | Yusifoğlu |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Çardaqlı, Qubadlı rayonu, Azərbaycan SSR, SSRİ |
Vətəndaşlığı |
SSRİ→ Azərbaycan |
Milliyyəti | azərbaycanlı |
Atası | Yusif Əliyev |
Təhsili | Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti |
İxtisası | müəllim |
Fəaliyyəti | şair, yazıçı, ədəbiyyatşünas, tərcüməçi |
Əsərlərinin dili | Azərbaycan dili |
Mükafatları | "İlin ən yaxşı kitabı", "Qızıl qələm", "Araz", "Vətən", "Tofiq Mahmud". |
Həyatı
Rafiq Yusifoğlu 2 yanvar 1950-ci ildə Qubadlı rayonunun Çardaxlı kəndində müəllim ailəsində anadan olmuşdur. Burada səkkizillik məktəbi, 1966-cı ildə isə Qubadlı qəsəbə orta məktəbində onillik məktəbi bitirmişdir. Ədib 1966-1970-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin filologiya fakültəsində təhsil almışdır. Rafiq Yusifoğlu əmək fəaliyyətini davam etdirməklə yanaşı, 1978-1982-ci illərdə Azərbaycan Elmlər Akademiyası Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun aspiranturasında təhsilini davam etdirmişdir.
O, 1984-cü ildə "Azərbaycan poemasının inkişaf problemləri" mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdir. 2006-cı ildə isə "XX əsr Azərbaycan poemasının sənətkarlıq xüsusiyyətləri" mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir.
Fəaliyyəti
Əmək fəaliyyəti
Rafiq Yusifoğlu əmək fəaliyyətinə Sumqayıt şəhərində tərbiyəçi müəllim kimi başlamış, 1971-1972-ci illərdə Sumqayıtda 10 saylı orta məktəbdə ədəbiyyat müəllimi işləmişdir. Hərbi xidməti başa vurduqdan sonra 1973-1985-ci illərdə Sumqayıt şəhərində 23 saylı orta məktəbdə müəllimlik etmişdir. Ədib 1985-ci ildən 1992-ci ilədək "Göyərçin" jurnalında şöbə müdiri, 1992-1996-cı illərdə məsul katib olmuşdur. Rafiq Yusifoğlu 1997-ci ildən "Göyərçin" jurnalının baş redaktorudur. Həmçinin 1996-1997-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Televiziyasının "Xəbərlər" baş redaksiyasında "Elm, mədəniyyət, incəsənət" şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışmışdır.
Rafiq Yusifoğlu Sumqayıt Dövlət Universitetinin "Azərbaycan və xarici ölkələr ədəbiyyatı" kafedrasının professorudur. 2005-ci ildən Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Mədəniyyət işçisidir. Eyni zamanda 2008-ci ildən Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin professorudur. Şairin uşaq ədəbiyyatı sahəsində xüsusi fəaliyyəti vardır. O, uşaq və gənclər ədəbiyyatı tənqidçilərinin Moskvada keçirilən birinci (1982), ikinci (1985) və üçüncü (1988) Ümumittifaq seminarlarının, Qazaxıstanda keçirilən Beynəlxalq Uşaq ədəbiyyatı günlərinin (1989) iştirakçısı olmuşdur. Bununla yanaşı, 1985-ci ildə Moskvada Ali Komsomol məktəbinin bir aylıq jurnalistika kursunun müdavimi olmuşdur.
Ədəbi fəaliyyəti
Ədəbi fəaliyyətə hələ orta məktəbdə oxuyarkən başlayan Rafiq Yusifoğlu 1966-cı ildən dövri mətbuatda şeirləri, məqalələri ilə müntəzəm çıxış etməyə başlamışdır. Şair son illər bədii tərcümə ilə ciddi məşğul olur. O, F.Q.Lorkanın, Corc Bayronun, , , , və başqalarının şeirlərini, dünya uşaq ədəbiyyatının gözəl nümunələrini dilimizə tərcümə etmişdir. Əsərləri bir sıra dillərə tərcümə edilib, dərsliklərə düşüb. Külli miqdarda elmi-publisistik məqalələrin, çoxlu mahnı mətnlərinin müəllifidir. Əsərləri əsasında "Qəm karvanı", "Bütün Azərbaycan əsgər olmalı" televiziya tamaşaları çəkilib, dəfələrlə nümayiş etdirilmişdir.
Əsərləri
- Yurdum-yuvam. Bakı: Gənclik, 1983, 72 səh.
- Ətirli düymələr. Bakı: Gənclik, 1986, 88 səh.
- Ocaq yeri. Bakı: Yazıçı, 1989
- Aylı cığır. Bakı: Gənclik, 1992
- Qəm karvanı. Bakı: Sumqayıt, 1997
- Həsrət köçü. Bakı: Sumqayıt, 1998
- Сладкий дождь (rus dilində). Bakı: Şuşa, 1998
- Dünya xalqlarının nağılları. Bakı: Azərbaycan, 1998
- Azərbaycan poeması: axtarışlar və perspektivlər. Bakı: Elm, 1998
- Xatirə kəcavəsi. Bakı: Elm, 1999
- Bahar qatarı. Bakı: Azərbaycan, 1999
- Kitabi-Dədə Qorqud. Bakı: İşıq, 1999
- Böyük arzuya gedən yol. Bakı: Azərbaycan, 2000
- Möcüzəli xəzinə. Bakı: Azərbaycan, 2000
- Təzə sevdalara doğru. Bakı: Şuşa, 2000
- Çiçək yağışı. Bakı: Şuşa, 2000
- Ədəbiyyatşünaslığın əsasları. Bakı: Sabah, 2001
- Söz çəməni. Bakı: Azərbaycan, 2002
- Uşaq ədəbiyyatı. Bakı: Təhsil, 2002
- Ayrılığın qəm hasarı. Bakı: Təhsil, 2002
- Günlərimiz, aylarımız. Bakı: Azərbaycan, 2003
- Bir sevdalı ürəyim var. Bakı: Çaşığolu, 2003
- Ədalətli hakim. Bakı: Azərbaycan, 2004
- Şirin yuva. Bakı: Azərbaycan, 2004
- Müasir ədəbi proses və ədəbi tənqid. Bakı: Çaşıoğlu, 2004
- Min dovşan otaran çoban. Bakı: Azərbaycan, 2005
- Zamanın qatarı. Bakı: Azərbaycan, 2005
- Həsrət sazağı. Bakı: Şivannəşr, 2005
- Ədəbiyyatşünaslığın əsasları. Bakı: Şivannəşr, 2005
- Dəniz səviyyəsi. Bakı: Şivannəşr, 2005
- Meymunlar ölkəsi. Bakı: Azərbaycan, 2006
- Yollar. Bakı: Azərbaycan, 2006
- Uşaq ədəbiyyatı. Bakı: Şivannəşr, 2006
- Daha uşaq deyiləm. Bakı: Şivannəşr, 2006
- Sevdalı sabahlar. Bakı: Şivannəşr, 2007
- Namusu qoru. Bakı: Azərbaycan, 2007
- Ana dilim. Bakı: Azərbaycan, 2007
- Tanrının ömür payı. "Sumqayıt" nəşriyyatı, 2007
- İlahi qazlar. Bakı: Azərbaycan, 2008
- Sehrli üzük. Bakı: Azərbaycan, 2008
- Ana dili (Əlifba, oxu). Ümumtəhsil məktəblərinin birinci sinifləri üçün dərslik. Bakı: Çaşıoğlu, 2008
- Eşqin qarlı yollarında. Bakı: ADPU, 2008
- Dəniz, sən və mən. Bakı: ADPU, 2009
- Qızıl balıq (tərcümələr). Bakı: Lider-press, 2009
- Ulu yurd yerlərimiz (məqalələr). Bakı: Lider-press, 2009
- Azərbaycan dili 2. Bakı: Çaşıoğlu, 2009
- Möcüzəli ağac (tərcümələr). Bakı: Azərbaycan, 2010
- Elm və helm (hekayələr və nağıllar). Bakı: Azərbaycan, 2010
- Qoruq və yasaqlıqlarımız (məqalələr). BAkı: Azərbaycan, 2010
- Azərbaycan poemasının sənətkarlıq xüsusiyyətləri. Bakı: ADPU, 2010
- Ədəbiyyatşünaslığın əsasları (dərslik). Bakı, ADPU, 2009
- Çiçək yağışı (şeirlər). Bakı, Çaşıoğlu, 2009
- Pamela Trevers. Meri Poppins (tərcümə). Bakı, Çaşıoğlu, 2009
- Möcüzəli ağac (tərcümələr). Bakı, Azərbaycan, 2010
- Qızıl saçlı gözəl (tərcümələr). Bakı, Azərbaycan, 2011
- Quşlar dünyası (şeirlər). Bakı, Azərbaycan, 2012
- Qurbağa libaslı gözəl (tərcümələr). Bakı, Azərbaycan, 2012
- Xoşbəxt günlər yolçusu (tərcümələr). Bakı, Azərbaycan, 2012
- Könül səltənəti (şeirlər və tərcümələr). Bakı, ADPU, 2012
- Tapmacalar ölkəsi (nağıllar və hekayələr). Bakı, Azərbaycan, 2013
- Həyat ağacı (tərcümələr). Bakı, Azərbaycan, 2013
- Kiçik siçanın böyük sərgüzəştləri (tərcümələr). Bakı, Azərbaycan, 2013
- Qızılı məktublar (şeirlər). Bakı, ADPU, 2013
- Müasir ədəbi proses və ədəbi tənqid (dərslik). Bakı, Çaşıoğlu, 2004
- Ağıl sınağı (tərcümələr). Bakı, Azərbaycan, 2014
- Arzular kəhkəşanı (şeirlər). Bakı, ADPU, 2015
- Xeyirxah ovçu (tərcümələr). Bakı, Azərbaycan, 2015
- Ədəbi-nəzəri fikrin inkişaf mərhələləri (monoqrafiya). Bakı, Elm və təhsil, 2016
- Sabahın sorağında (şeirlər). Bakı, ADPU, 2016
- Ədəbi-nəzəri fikrin inkişaf mərhələləri: monoqrafiya .- Bakı: Elm və təhsil, 2016.- 365 [3] s.
- Bulud fayton: şeirlər Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2017.- 200 s.: şək.
- Üçüncü qərinə: şeirlər .- Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2017.- 304 s.
- Yağış, çiçəklər və mən: [Rain, flowers and I]: şeirlər və kiçik hekayələr .- Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2017.- 62 s.- (Azərbaycan və ingilis dillərində).
- Bədii söz-məna ocağının közləri: ədəbi-tənqidi məqalələr .- Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2018.- 528 s.
- Bitdilicə: hekayələr və nağıllar .- Bakı: Azərbaycan, 2018.- 20 s.: şək.- “Göyərçin”in kitabxanası.
- Nağıl qapısı: şeirlər, poemalar, nağıllar .- Bakı, ADPU-nun nəşr-tı, 2018.- 308 s.
- Ömür ağacından düşən yarpaqlar: şeirlər .- Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2019.- 300 s.
- Sevdalı ömür yaşadım: şeirlər.- Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2019.- 304 s.
- Taleyimdən keçən yollar: məqalələr, müsahibələr, məktublar .- Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2019.- 520 s.
- Yaddaş kitabı: [Tarixi günlər haqqında şeirlər - 1] .- Bakı: Azərbaycan, 2019.- 20 s.: şək.- “Göyərçin”in kitabxanası.
- Yaddaş kitabı: [Tarixi günlər haqqında şeirlər - 2].- Bakı: Azərbaycan, 2019.- 20 s.: şək.- “Göyərçin”in kitabxanası.
- Yaddaş kitabı: [Tarixi günlər haqqında şeirlər - 2] .- Bakı: Azərbaycan, 2019.- 20 s.: şək.- “Göyərçin”in kitabxanası.
- Cəh-cəh: şeirlər .- Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2020.- 200 s.
- Şeirli-sehrli qrammatika: şeirlər .- Bakı: Azərbaycan, 2020.- 20 s.
- Xiffət: roman .- Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2021.- 250 s.
- Vətən ətri: hekayələr, nağıllar .- Bakı: Azərbaycan, 2021.- 19 [1] s.- “Göyərçin”in kitabxanası.
- Zəfər dastanı: şeirlər.- Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2021.- 280 s.
- Seçilmiş əsərlər: on iki cilddə.- Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2022.-c.1.-512 s.
- Seçilmiş əsərlər: on iki cilddə.- Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2022.-c.2.-512 s.
- Seçilmiş əsərlər: on iki cilddə.- Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2022.-c.3.-512 s.
- Seçilmiş əsərlər: on iki cilddə.- Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2022.-c.4.-512 s.
- Şuşa yolu, zəfər yolu: hekayələr, nağıllar.- Bakı: Azərbaycan, 2022.-19 s.
- Seçilmiş əsərlər: on iki cilddə.- Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2023.-c.5.-512 s.
- Seçilmiş əsərlər: on iki cilddə.- Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2023.-c.6.-512 s.
- Seçilmiş əsərlər: on iki cilddə.- Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2023.-c.7.-512 s.
- Seçilmiş əsərlər: on iki cilddə.- Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2023.-c.8.-512 s.
- Seçilmiş əsərlər: on iki cilddə.- Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2023.-c.9.-512 s.
- Seçilmiş əsərlər: on iki cilddə.- Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2023.-c.10.-512 s.
- Seçilmiş əsərlər: on iki cilddə.- Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2023.-c.11.-512 s.
- Seçilmiş əsərlər: on iki cilddə.- Bakı: ADPU-nun nəşr-tı, 2023.-c.12.-512 s.
Mükafatları
Rafiq Yusifoğlu "İlin ən yaxşı kitabı", "Qızıl qələm" (2000), "Araz" (2001, 26 sentyabr ), "Vətən" (1998, 20 fevral),“Qızıl kəlmə” ( 2019), "Tofiq Mahmud" ədəbi mükafatları laureatıdır.
İstinadlar
- ↑ Teymur Əhmədov. "Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə)". Bakı: "Nurlar" NPM. 2011. 1056. ISBN 978 9952 460 06 3.