Orxon çayı - Haqqinda Melumat

Orxon çayı
Orxon çayı
	Орхон гол
Ölkə	Monqolustan
Şəhərlər	; ; ;
Mənbəyi
• Yüksəkliyi	1 084 m
Mənsəbi	Baykal gölü
• Yüksəkliyi	601 m
Uzunluğu	1 124 km
Su sərfi	120 m³/s
Hövzəsinin sahəsi	132 835 km²
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Orxon çayı (monq. Орхон гол, ing. Orkhon River, rus. Орхон) — Monqolustanda böyük tarixi-mədəni əhəmiyyəti olan çay. Çayın uzunluğu 1 124 km-dir, Hövzəsinin sahəsi 132 835 km²

Coğrafiyası

Orxon çayının coğrafi mövqeyi

, 1 124 m yüksəklikdən başlayan Orxon çayı şimala tərəf axır və Rusiya sərhəddini keçmədən Selenqa çayı(monq. Сэлэнгэ гол) ilə birləşərək Baykal gölünə tökülür. Çayın uzunluğu 1 124 km-dir. Selenqa çayından 100 km uzun olan Orxon çayı Kerulen çayından (1254 km) sonra Monqolustanın ən uzun çayıdır.

Qış aylarında buzla örtülü olur. May və Sentyabr aylarında çayın təqribən 175 km-lik hissəsi gəmiçilik üçün yararlı olur.

Orxon çayının sol tərəfindən (monq. Туул гол), sağ tərəfindən (monq. Эрөө гол). Bundan başqa (monq. Сарингол) və Tamir (monq. Хойд Тамир гол) çaylarıda Orxon çayına birləşir.

Tarixi-mədəni əhəmiyyəti

2004-cü ildə UNESCO tərəfindən 1220 km²-lik sahəni əhatə edən Orxon vadisi Ümumidünya irsi siyahısına daxil edilmişdir. Orxon çayının tarixi əhəmiyyətli yerləri:

Orxon abidələri
Uyğur xaqanlığının paytaxtı Ordu-Balıq
XIII əsrdə Monqol imperiyasının paytaxtı Qaraqorum
1586-cı ildə Qaraqorum şəhərində inşa edilən Buddizm monastrı
Çay boyunda Hun tayfalarına aid qədim məzarlıqlar

Orxon çayının geniş görünüşü

Maraqlı faktlar

1731-ci ildə çayın sahilində yaxınlığında ilə arasında döyüş baş vermişdi. Əfsanəyə görə, Cunqarlar məbədə girən zaman,məbədin himayəçisi tərəfindən qovulur və girişdəki daş şirlər nərildəməyə başlayır. Qorxuya düşən Cunqarlar Orxon çayına tərəf qaçırlar və çayda boğulurlar .

Həmçinin bax

Orxon abidələri

İstinadlar

2010-12-29 at the Wayback Machine ingilis dilində. İstifadə tarixiː 2015-11-2
2018-12-26 at the Wayback Machine whc.unesco.org İstifadə tarixiː 2015-11-2
Sinor, Denis (2002). "Old Turkic". History of Civilizations of Central Asia 4. Paris: UNESCO. pp. 331–333.
Позднеев А. М. Монголия и монголы. СПб., Типография Императорской Академии наук, 1896. — сс. 434

[1] 2010-12-29 at the Wayback Machine ingilis dilində. İstifadə tarixiː 2015-11-2

[2] 2018-12-26 at the Wayback Machine whc.unesco.org İstifadə tarixiː 2015-11-2

[3] Sinor, Denis (2002). "Old Turkic". History of Civilizations of Central Asia 4. Paris: UNESCO. pp. 331–333.

[4] Позднеев А. М. Монголия и монголы. СПб., Типография Императорской Академии наук, 1896. — сс. 434