Əliyev Nurulla Arif oğlu 1962-ci ilin sentyabr ayının 25-də RF-nın Dağıstan Muxtar Respublikasının Dərbənd şəhərində anadan olub. "Dərbənd" xeyriyyə cəmiyyətinin sədridir.

Milli Müdafiə Universitetinin Hərbi Elmi-Tədqiqat İnstitutunun Humanitar elmlər şöbəsinin professoru.

Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Hərbi Akademiyasının "Adyunktura və elm" şöbəsinin hərb tarixi üzrə professoru.

Türk Dünyası Araşdırmaları Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyətinin qərarı ilə akademiyanın həqiqi (akademik) üzvü seçilib və onun fəxri üzvü statusu ilə təltif olunub. Türk dünyası hərb tarixi elminə verdiyi böyük töhfələrə və yüksəkixtisaslı zabit kadrların hazırlanması sahəsindəki xidmətlərinə görə akademiyanın "Beynəlxalq qızıl ulduz" medalına layiq görülüb.

, 10 monoqrafiya, 45 kitab, 13 tədris proqramları və metodik vəsaitləri, 200-ə yaxın elmi məqalənin müəllifi.

Akademiyanın Leybnic "Fəxri medalı"na layiq görülüb.

1969-cu il tarixində 1977-ci il tarixədək Bakı şəhərinin 68 saylı orta məktəbdə oxuyub. 1977-ci ildən 1979-cu ilə qədər təhsilini C. Naxçivanski adına ibtidai hərbi məktəbində davam etdirmişdi.

1979-cu il tarixində Kiyev Ali Hərbi Dəniz Siyasi məktəbinə daxil olub, 1983-cü ildə həmin məktəbi tarix və ictimaiyyət müəllimi, hərbi-siyasi ixtisası üzrə bitirib. 1992-ci ildə Moskva Dövlət Universitetində təhsil alıb, pedaqogika və psixologiya ixtisası üzrə diplom verilib. 29.08.1990-cı il tarixdə RF-nın Hərbi Siyasi Akademiyasına daxil olub, 23.06.1993-cü il tarixində həmin Akademiyanın HDD-nın operativ taktiki, hərbi pedaqogika və psixologiya ixtisası üzrə bitirib.

27.09.1999-cu il tarixdən 28.01.2000-ci il tarixədək "NATO-sülh naminə" kurslarını bitirib.

28.10.1998-ci ildə "Azərbaycan Respublikası Hərbi Dəniz Qüvvələri üçün kadr hazırlığı (1917–1997-ci illər)" mövzusunda elmlər namizədi üzrə dissertasiyanı müdafiə edib və 2000-ci ilin aprel ayının 19-da "Tarix elmləri namizədi" elmi dərəcəsi alıb.

13.02.2007-ci ildə "Azərbaycanın Hərbi Dənizçilik tarixi" mövzusunda tarix üzrə fəlsəfə doktoru dissertasiyanı müdafiə edib və 2009-cu ilin oktyabr ayının 2-də ixtisas üzrə 07.00.02 — "Vətən tarixi" və 07.00.03 — "Ümumi tarix" üzrə "Tarix elmləri doktoru" elmi dərəcəsi alıb.

23.09.2003-cü ildə Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyası tərəfindən "dosent" və 19.01.2018-ci ildə "professor" elmi adı alıb.

1983-cü ildən 1990-cı ilə qədər Leninqrad hərbi-dəniz bazasında tərbiyəçi-komandir vəzifələrində xidmət etmişdir. Kronştadt rayon, Leninqrad şəhər və vilayət komsomol və partiya konfranslarının nümayəndəsi olmuşdur, həmçinin Qırğızıstan qurultayında iştirak etmişdir.

1992-ci ildən 1993-cü ilədək tərbiyəvi iş orqanlarında şöbə rəisi vəzifəsindən idarə rəisinə kimi yüksəlmişdir. 1993-cü ildən 1995-ci ilədək Baş Qərargah rəisinin baş köməkçisi, Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Nazirinin baş köməkçisi və cəbhə zonalarında döyüşən briqadada xidmət etmişdir.

1995-ci ildən 1997-ci ilədək Bakı Ali Hərbi Dənizçilik Məktəbi rəisinin tərbiyəvi işlər üzrə müavini vəzifəsində xidmət etmişdir. 1997-ci ildən 2010-cu ilə qədər Azərbaycan Ali Hərbi Dənizçilik Məktəbinin rəisi, məktəbin Elmi Şurasının sədri və elmi toplu redaksiya heyətinin sədri olmuşdur. 2010–2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının Çin Xalq Respublikasında hərbi attaşesi, 2015-ci ildə "Dərbənd" xeyriyyə İctimai Birliyinin sədrinin birinci müavini idi. 2016-cı il 9 aprel tarixindən bu günə qədər "Dərbənd" xeyriyyə İctimai Birliyinin sədridir.

İlk dəfə olaraq N. Əliyevin rəhbərliyi altında hərbi-dənizçi kadrların hazırlanmasında çoxmərhələli hərbi-dənizçi təhsili sistemi işlənilib hazırlanmışdır.

1999-cu ildən Azərbaycan Ali Hərbi Dənizçilik Məktəbi keyfiyyətcə yeni tədris proqramı (2003-cü ildən bu proqram təkmilləşdirilmişdir) üzrə zabit və miçman heyətinin hazırlanmasında təhsil prosesinin Azərbaycan dilinə keçidini mərhələli şəkildə gerçəkləşdirmişdir ki, bu da Azərbaycan Respublikası Hərbi Dəniz Qüvvələrinin inkişaf səviyyəsinə tamamilə cavab verir.

2004-cü ildə Bakıda "Dərbənd" icması tərəfindən nəşr olunan "Dərbəndin məşhur adamları" toplusuna, Dağıstan Respublikasının Mahaçqala şəhərində 2005-ci ildə "Yupiter" nəşriyyatı tərəfindən nəşr olunan "Dərbənd şəhərinin qısa ensiklopediyası"na onun haqqında xüsusi məlumatlar daxil edilmişdir. N. Əliyev 2005-ci ildə Bakı şəhərinin "Qarabağ həqiqətləri" cəmiyyətinin diplomuna və mükafatına, həmçinin Beynəlxalq elmi mərkəz tərəfindən 2004-cü ildə təsis edilmiş "XXI əsr Azərbaycan alimləri" cəmiyyətinin diplom və mükafatına layiq görülmüşdür. O, vətən tarixşünaslığında ilk dəfə olaraq Azərbaycan hərbi-dəniz tarixinin qədim zamanlardan başlayaraq XXI əsrin əvvəlinədək tarixini tədqiq etmişdir. N. Əliyev Azərbaycan hərbi-dəniz terminologiyası lüğətinin yaradılmasının təşəbbüskarı, "Azərbaycan hərbi-dəniz tarixi" iki hissəli (Azərbaycan və rus dillərində) dərs vəsaitinin, "Azərbaycanda hərb tarixi elminin əsas istiqamətləri" adlı vəsaitinin, Azərbaycan-türk hərbi-dəniz lüğətinin, hərbi psixologiya və pedaqogika üzrə dərs vəsaitlərinin və diqər kitabların müəllifidir.

Nurulla Əliyev Azərbaycan dilində hərbi-dəniz fənlərinin müxtəlif sahələrinə aid olan kitab, dərs vəsaitləri və elmi-metodik sənədlərin hazırlanmasına, onların nəşr və tədrisdə tətbiq olunmasına böyük əmək sərf etmişdir. Onun nəşr olunmuş əsərləri, yazılmış və toplanmış materiallarından "Azərbaycan tarixi"nin yeddinci cildinin yazılmasında istifadə edilmişdir.

Nurulla Əliyevin rəhbərliyi ilə hərb tarixinin araşdırılması sahəsində çalışan tədqiqatçıların "Azərbaycan tarixçilərinin elmi əsərlərində hərbi məsələlər" (biblioqrafik göstərici), "Dərbəndin hərbi-strateji əhəmiyyəti və onun tanınmış hərbçiləri", Azərbaycanın hərb tarixi. 1-ci və 2-ci hissələri (Azərbaycanda qədim dövrdən XVI əsrə qədər) (Azərbaycan, rus və inglis dillərində) monoqrafiyalar (Azərbaycan, rus və ingilis dillərində), kitabları nəşr olunmuş, 3 proqram hazırlanmış və çap edilmişdir.

2016-2021-ci illər ərzində Hərbi Akademiyanın Adyunktura və Elm şöbəsinin tarixçilərinin respublika daxilində 49 elmi məqaləsi, metodiki vəsaiti, respublika xaricində 22 elmi məqaləsi çap olunmuşdur. 2017-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Yanında Elmin İnkişafı Fondu Qrant Layihələri Müsabiqəsinə "Azərbaycanın hərb tarixi" (Ən qədim dövrdən XVI əsrə qədər)" mövzusunda elmi tədqiqat işi N. Əliyevin rəhbərliyi ilə S. Əhmədov, F. Hüseynova və S. Nuriyev tərəfindən hazırlanmış və fonda təqdim edilmişdir. 8 iyun 2018-ci il tarixdə qrant müsabiqəsinin nəticələrinə görə Silahlı Qüvvələrin Hərbi Akademiyasının Adyunktura və elm şöbəsi tərəfindən ilk dəfə təqdim edilmiş layihə elmi ekspertizanı müvəffəqiyyətlə keçərək qalib hesab olunmuşdur. Hərbi Akademiyada Nurulla Əliyev tərəfindən hazırlanmış "Azərbaycan tarixçilərinin elmi əsərlərində hərbi məsələlər" biblioqrafik göstərici respublikanın ali humanitar və xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrinin dinləyiciləri, xüsusilə tədqiqatçı alimlər tərəfindən maraqla qarşılanmışdır. Biblioqrafik göstəriciyə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Tarix İnstitutunda, Azərbaycan Milli Tarix Muzeyində, Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Hərbi Akademiyasında və digər elmi təşkilatlarda fəaliyyət göstərmiş tarixçi alimlərin əsərləri daxil edilmişdir. Ümumiyyətlə, biblioqrafiq göstəricinin yüksək elmi-nəzəri səviyyədə hazırlanması Azərbaycan hərb tarixinə aid əsas məsələlərin araşdırılmasını xeyli asanlaşdırır.

Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Hərbi Akademiyasında "Azərbaycanın hərb tarixi" üzrə elmi və pedaqoji kadrların hazırlığına başlanmışdır. SQHA-nın Adyunkturasına "Hərb tarixi" ixtisası üzrə qəbul imtahanının proqramı tərtib edilmiş, imtahanlar bunun əsasında təşkil olunmuşdur. Bunları nəzərə alaraq, hərb tarixi elmi üzrə kadrların hazırlanması zərurəti yaranmışdır. Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Hərbi Akademiyası gənc tarixçi alimlər tərəfindən tədqiqatlar aparılması, hərb tarixi elminin inkişaf etdirilməsi üçün bu sahədə çalışan tədqiqatçıların Adyunkturaya maraq göstərməsi səmərəli olardı. 2016-cı ildə Respublikanın aparıcı elmi tədqiqat müəssisələri ilə hərb tarixi sahəsində əməkdaşlığa dair işlərin aparılması və birgə fəaliyətin təşkili, təqdimatlarda iştirakı, dövrü mətbuatlarda və dövlət televiziyasında çıxışları, videoverilişlərin hazırlanması və təqdimatı da bu qəbildəndir.

Hazırda Hərbi Akademiyanın Adyunktura və Elm şöbəsi respublikada hərb tarixi üzrə axtarışları və araşdırmaları nizamlayan və istiqamətləndirən bir mərkəzə çevrilmişdir. Bununla bağlı Hərbi Akademiyanın rəhbərliyinin təşəbbüsü və göstərişi ilə təşkilatlarla qarşılıqlı elmi fəaliyyətin qurulması və nizamlanması üzrə əməkdaşlıq protokolları, 2016-cı ildə AMEA-nın Azərbaycan Milli Tarixi Muzeyi və 2017-ci ildə AMEA-nın A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutu ilə memorandumlar imzalanmışdı. Bu istiqamətdə respublikanın digər elmi təhsil müəssisələri ilə iş davam edir.

N. Əliyevin elmi məqalələri "Hərbi bilik" (Bakı), "Türkiyə Dəniz Qüvvələri Dərgisi" (Ankara), "Rusiya Hərbi-Dəniz tarixi" (Moskva), "Elmlər Akademiyasının Xəbərləri" (Bakı), "Tarix və onun problemləri" (Bakı) və s. elmi nəşrlərin səhifələrində tez-tez çap olunur.

N. Əliyev "Böyük Dərbənd Ensiklopediya"nın, 10 monoqrafiyanın, 45 kitabın, 13 tədris proqramların və metodik vəsaitlərin, Azərbaycan Respublikasının və xarici dövlətlərinin elmi jurnallarında dərc edilmiş 172 elmi məqalələrin müəllifidir.

2020-ci il 15 mart tarixində Türk Dünyası Araşdırmaları Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyətinin qərarı ilə akademiyanın həqiqi (akademik) üzvü seçilib və onun fəxri üzvü statusu ilə təltif olunub. Həmçinin, türk dünyası hərb tarixi elminə verdiyi böyük töhfələrə və yüksəkixtisaslı zabit kadrların hazırlanması sahəsindəki xidmətlərinə görə akademiyanın "Beynəlxalq qızıl ulduz" medalına layiq görülüb.

2020-ci il 19 noyabr tarixində Qotfrid Vilqelm Leybnic adına Avropa Təbiət Elmlər Akademiyasında Rəyasət Heyətinin keçirilən iclasında ehtiyatda olan 1-ci dərəcəli kapitan, tarix elmləri doktoru, professor Nurulla Arif oğlu Əliyev Akademiyasının həqiqi (Akademik) üzvü seçilib və onun fəxri üzvü statusu ilə təltif olunub. O, həmçinin tarix elminə verdiyi böyük töhfələrə görə Akademiyanın Leybnic "Fəxri medalı"na layiq görülüb.

2016-cı ildə Azərbaycan Tarixçiləri İctimai Birliyinin, "Dədə Qorqud" Milli Xeyriyyə Fondun və "Simurq" Azərbaycan Mədəniyyət Assosiasiyasının üzvü seçilib, 23 iyun 2019-cu ildə Gürcüstan hərb tarixi üzrə cəmiyyətinin Məsləhətçilər Şuranın daimi üzvü və onun Baş məsləhətçisi seçilib.

2019-2022-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının Silahlı Qüvvələrin Hərbi Akademiyasının nəznində fəaliyyət göstərən dissertasiya şuraların üzvü və elmi katibi olmuşdur.

Bu gün Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Hərbi Akademiyasında aparılan tədqiqat işləri Azərbaycan ordusunun yaranma tarixini, onun adət-ənənələrini dünyaya tanıdır, əsrlərin qaranlığında qalan hərb tarixi səhifələrini müxtəlif yönümlərdən işıqlandırır, saxtalaşdırılmış faktları təkzib edir və həqiqi, obyektiv reallıqları əks etdirən yeni hərb tarixini yazır.

2016-cı ildə "Dərbənd" Xeyriyyə İctimai Birliyinin sədri seçilib və hal-hazırda həmin vəzifədə fəaliyyətin davam etdirir.

2016-cı il 06 yanvar tarixindən 2022-ci il 01 iyul tarixədək Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Hərbi Akademiyasının Adyunktura və elm şöbəsinin hərb tarixi üzrə professoru vəzifədə calişıb.

2022-ci il 01 iyul tarixindən Milli Müdafiə Universitetin Hərbi Elmi-Tədqiqat İnstitutunun Humanitar elmlər şöbəsinin professoru vəzifəsinə təyin edilib və hal-hazırda həmin vəzifədə calişır.

2023-cü il 01 yanvar tarixindən Milli Müdafiə Universitetin Hərbi Elmi-Tədqiqat İnstitutun Humanitar elmlər şöbəsinin rəisi təyin olunub.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin Prezident Kitabxanasının "Elektron kitablar" Verilənlər bazası Azərbaycanın tarixini, iqtisadiyyatını, mədəniyyətini, eləcə də müxtəlif elm sahələrini əhatə edən kitabların elektron variantlarının toplandığı Elektron Kitabxanadır.

• Müəllim-zabitin pedaqoji ustalığının artırılmasının əsasları (Zabit kursları və magistratura üçün dərs vəsaiti)
• Azərbaycan Ali Hərbi Dənizçilik məktəbinin tarixi xronologiyası (ən mühüm hadisələrin tarixi xronoloji xülasəsi 1939–2009)
• Azərbaycanın hərbi dənizcilik tarixi (II hissədə)
• Azərbaycanın hərbi-dənizçilik tarixi (ən mühüm hərbi-siyasi hadisələrin tarixi xronoloji xülasəsi: ən qədim zamanlardan XXI əsrin əvvəllərinədək)
• Azərbaycan Ali Hərbi Dənizçilik Məktəbi-Donanmanın xidmətində 70
• Hərbi-dəniz tarixi (Məruzələr toplusu)

• Hərbçi-alim Nurulla Arif oğlu Əliyev
• Heydər Əliyev Azərbaycanda Ali Hərbi Təhsil sisteminin yaradıcısıdır
• Ulu öndər təhsilə böyük önəm verirdi
• Dövlətin milli maraqlarının müdafiəçisi
• Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin fəaliyyətində hərbi dəniz aspektləri: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti-100
• Albaniyada müharibələr və hərb sənəti (III əsr — VII əsrin əvvəli)
• Azərbaycan Ordusu | Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin fəaliyyətində hərbi dəniz aspektləri
• General Məmməd bəy Sulkeviç: Xoşbəxtəm ki, müsəlman ordusunun zabiti kimi ölürəm

• Hərbi xarakterli fövqəladə hallarda şəxsi heyətin peşəkarlığının təkmilləşdirilməsi
• Hərbi-dəniz tarixi (Məruzələr toplusu)
• Tanınmış alim və əməkdar təhsil işçisi
• Hərbi təlimin pedaqoji psixologiyanın əsasları
• Böyük Dərbənd ensiklopediyası
• Azərbaycanda Hərbi-Dəniz qüvvələri ücün kadr hazırlığı (1918–1997)
• Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Hərbi Akademiyası-20 il
• Dərbənd
• Müasir müstəqil Azərbaycanın qurucusu və xilaskarı

• Azərbaycan Ali Hərbi Dənizçilik məktəbinin tarixi xronologiyası
• Azərbaycan Ali Hərbi Dənizçilik Məktəbi-Donanmanın xidmətində 70
• Azərbaycanın hərb tarixi (ali humanitar və xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələri üçün proqram)
• Azərbaycanın hərb tarixi (xüsusi təyinatlı ali təhsil müəssisələri üçün proqram)
• Admiral Cavadov: həyatı və döyüş yolu
• Azərbaycanda hərbi təhsil (dərslik)
• Döyüş əməliyyatlarının ekstremal vəziyyətlərində psixoloji xidmətin əsasları
• Qoşunlarda şəxsi heyətin psixoloji vəziyyətinin öyrənilməsi yolları
• Azərbaycanın hərbi dənizçilik tarixi (II hissədə)

• Dərbəndin hərbi-strateji əhəmiyyəti və onun tanınmış hərbçiləri
• 1918–1920-ci illərdə Azərbaycan hökumətinin fəaliyyətində hərbi-dəniz aspektləri
• Azərbaycan tarixçilərinin elmi əsərlərində hərbi məsələlər
• Qədim dövr və orta əsrlərdə Azərbaycan müdafiə-istehkam qurğularının tarixi
• Xəzər bölgəsində geosiyasi rəqabət və Azərbaycan
• Azərbaycanın hərb tarixi (Azərbaycanda qədim dövrdə hərbi tarixi hadisələr)
• "Dərbənd: Tarixi oçerklər" kitabı çapdan çıxıb
• "Azərbaycan hərb tarixi" çoxcildliyinin ilk kitabı çapan çıxıb
• "Böyük Dərbənd Ensiklopediyası" nın təqdimatı

• Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin fəaliyyətində hərbi dəniz aspektlərinə dair kitab çapdan çıxıb
• "Hərb tarixi elminin əsas tədqiqat metodları" adlı dərs vəsaiti çapdan çıxıb
• Müəllim-zabitin pedaqoji ustalığının artırılmasının əsasları
• Azərbaycanda hərb tarixi elminin əsas istiqamətləri
• Azərbaycan hərb tarixi elminin fədakar təşkilatçısı

“Cənubi Qafqazda geotəhlükəsizlik mühiti və Azərbaycan postmüharibə dövründə” adlı dərs vəsaiti işıq üzü görüb. Bakı: AFpoliqrAF, 2023,– 112 səh. (02.05.2023)

(“Azərbaycan Ordusu” qəzeti, № 78, 14 oktyabr, 2023-cü il;)

“Azərbaycan Respublikasının xüsusi təyinatlı ali təhsil müəssisəsində hərbi qulluqcularının mənəvi-psixoloji xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi və hərbi intizamın möhkəmləndirilməsi məsələləri. – Bakı: AFpoliqrAF, – 2023, – 72 səh. (2023-cü il)