Nikolay Feşin
Nikolay İvanoviç Feşin (26 noyabr (8 dekabr) 1881[1] və ya 9 (21) dekabr 1881[2], Kazan – 5 oktyabr 1955[1][3][…], Santa-Monika, ABŞ) — rus və amerikalı rəssam, qrafika rəssamı, heykəltaraş, oymaçı, impressionizm və modern üslüblarının nümayəndəsi.
| Nikolay İvanoviç Feşin | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 26 noyabr (8 dekabr) 1881[1] və ya 9 (21) dekabr 1881[2] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 5 oktyabr 1955[1][3][…] (73 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| Fəaliyyəti | rəssam, qrafika rəssamı, heykəltaraş, oymaçı |
| Təhsili | İmperator Rəssamlıq Akademiyası |
| Janrlar | impressionizm, modern |
| Mükafatları |
 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
1900-cü ildə Feşin Kazan Rəssamlıq Məktəbini bitirdi və İmperator Rəssamlıq Akademiyasına daxil olmaq üçün Sankt-Peterburqa yollandı[4]. 1903-cü ildə Feşin — Akademiyada və tələbələr arasında ən populyar olan İ. E. Repinin emalatxanasına daxil oldu[5]. Repinin yanında təhsilin birinci ilinin sonunda yaratdığı "İbadətdən sonra katakombalardan çıxış" maarifləndirici eskizi Akademiya Şurası tərəfindən yüksək qiymətləndirildi və rəssam birinci mükafatına layiq görüldü.
İmperator Rəssamlıq Akademiyasının nəzdində Ali Rəssamlıq Məktəbini İ. E. Repinin emalatxanasında bitirdikdən sonra Kazana qayıtdı və indi onun adını daşıyan Kazan Rəssamlıq Məktəbində dərs deməyə başladı. 1916-cı ildə İmperator Rəssamlıq Akademiyasının akademiki seçildi. 1923-cü ildə ailəsi ilə birlikdə ABŞ-yə mühacirət etdi və 1955-ci ilə qədər orada yaşadı. Nikolay İvanoviç Feşin Akademiyanı xaricə səyahət etməyə imkan verən mükafatla bitirdi (ona rəssam adının verilməsi haqqında qərar 30 oktyabr 1909-cu ildə verildi). 1910-cu ilin yazında Feşin Berlin, Münhen, Verona, Venesiya, Milan, Padua, Florensiya, Roma, Neapol və Vyananı ziyarət edərək həyatında ilk dəfə Rusiyanı tərk etdi. Səyahətini Parisdə başa çatdırdı.
Xarici ölkələrlə əlaqələr Birinci Dünya Müharibəsinin başlaması ilə Feşin üçün kəsildi. Feşin Fevral İnqilabını alqışlamadı və dəyişikliklərə ümumiyyətlə böyük həvəs hiss etmədi. 1918-ci ildən Feşin siyasi
.jpg)
xadimlərin portretlərini çəkməyə məcbur oldu (Leninin monumental təbliğat planının mühüm bir hissəsi kimi). Bu ərəfələrdə V. İ. Leninin, K. Marksın, L. Trotskinin (itirilmiş) və A. V. Lunaçarskinin portretləri yaradılmışdır. Bundan əlavə, 1920-ci ildə Feşin L. həmçinin van Bethovenin, F. Liszt, M. P. Mussorgsky, M. I. Glinka, N. Paganini, N. A. Rimsky- Korsakov və A. Rubinshteinin portretlərini də yaradır. İnqilab illərində Feşin heykəltaraşlığa da müraciət edərək yeni "Qəssabxana" rəsminin kompozisiyasını hesablamaq üçün üçölçülü fiqurlar düzəltdi. ABŞ bolşevik hökumətini rəsmən tanımadığı üçün Feşin ora yalnız Riqadan keçə bilərdi. 1922-ci ilin sentyabrında Kazan Rəssamlıq Məktəbi adlanan ARHUMAS-da akademik Feşinlə vida ziyafəti keçirildi. Ancaq Feşin ailəsi Moskvaya köçdükdən sonra gedişin qeydiyyatı ilə bağlı yenidən çətinliklər yarandı. Moskvada lazımi sənədlərin alınmasında Feşinə onun keçmiş tələbələri — o zaman Dövlət Rəssamlıq Akademiyasının üzvü olan A. V. Qriqoryev və AHRR-in ilk sədri P. A. Radimov böyük köməklik göstərdilər. 1 avqust 1923-cü ildə Feşin ailəsi ilə Nyu Yorka gəldi.
Feşin ailəsini Nyu Yorkda Stimmelinin göndərdiyi rəssam A. Qorson qarşıladı. Rəssam xüsusi bir studiyanın olduğu geniş iki mərtəbəli mənzilə köçdü və dərhal yeni əsərlərin üzərində çalışmağa başladı. Qara modelin rəsmi portreti rəssamın Amerikada yaratdığı ilk əsər oldu. Feşin 1924–1926-cı illərdə bir neçə cənub ştatını gəzdi. Feşinlərin ev yoldaşı, ingilis rəssamı Cek Yanq-Hanter vaxtaşırı ziyarət etdiyi Taosu ziyarət etmələrini məsləhət verdi. Dostunun tövsiyəsi sayəsində N. Feşin 1926-cı ilin yayını Taosda keçirdi. Taosda rəsm və oyma ilə yanaşı, yerli hind qadın ustası Maria Martinezdən dərs alan Feşin keramika ilə də fəal məşğul olur və M. Vrubelin mənzərəli obrazlarını plastikaya çevirməyə çalışdı. S. Konenkov sənətin bu sahəsində Feşinə böyük təsir göstərmişdir; onlar 1934-cü ildə Nyu-Yorkda heykəltaraş Feşinin gips büstünü, rəssam isə Konenkovun və onun həyat yoldaşının qrafik portretlərini yaratdıqda şəxsən tanış oldular. Konenkov rəssamın gips portretini SSRİ-yə gətirmiş və 1963-cü ildə TASSR Muzeyinin sifarişi ilə onu mərmərə köçürmüşdür.
N. Feşinin nəhəng irsi bütün dünyaya səpələnmişdir və onun yayılması hələ 1900-cü illərdə, xaricdə nümayiş olunan əsərlərin gözdən itdiyi vaxtdan başlamışdır. 1983-cü ildə Feşinin anadan olmasının 100-cü ildönümündə qızı İya Nikolaevna keçmiş rəssamının Taosdakı evində muzey və təhsil mərkəzi olan Feşin İnstitutunu təsis etdi. 2003-cü ildə vəfat etdikdən sonra ev-muzeyi şəxsi fonda verildi. Həm Rusiyada, həm də ABŞ-də Feşini həm dahi və istedad adlandırmaq olar, lakin o, "kişilərin heyvani sifətlərini, qadın fizioqnomiyalarının kütlüyünü və hədsiz dərəcədə bulanıq fiqurları vurğulayaraq, "rus xalqını tanımayan və sevməyən" bir salon rəssamı kimi də qiymətləndirilə bilər. " ABŞ-də onun Amerikanın yaddaşında yalnız hindliləri yazdığı və bununla da "mövzunun içinə girdiyi" üçün qalması fikrinə də rast gəlmək olar.
- ↑ 1 2 3 4 RKDartists (nid.).
- ↑ 1 2 Исаев Ю. Н. Чувашская энциклопедия (rus.). Чувашское книжное издательство, 2006. 2567 с. ISBN 978-5-7670-1471-2
- ↑ 1 2 Nikolai Ivanovich Fechin // Fechin, Nikolai Ivanovich (ing.). // Benezit Dictionary of Artists OUP, 2018. ISBN 978-0-19-977378-7 doi:10.1093/BENZ/9780199773787.ARTICLE.B00062367
- ↑ Тулузакова Г. П. Николай Фешин: Альбом. — СПб.: Золотой век, 2007. — 480 с. — (Русские художники. XX век). — ISBN 978-5-342-00105-2.
- ↑ Ключевская Е. П., Цой В. А. Каталог произведений Н. И. Фешина до 1923 года. — Казань: Газетно-журнальное издательство, 1992.