Nazim Əsədulla oğlu Rzayev (14 fevral 1925, Bakı – 2 may 2006, Əskişəhər) — Azərbaycan dirijoru, Azərbaycan televiziyası və radiosunun kamera orkestrinin rəhbəri, Azərbaycan SSR xalq artisti (1977), SSRİ (1980) və Azərbaycan (1974) Dövlət mükafatları laureatı, professor (1985).
| Nazim Rzayev | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Bakı, Bakı qəzası, Azərbaycan SSR, ZSFSR, SSRİ |
| Vəfat tarixi | (81 yaşında) |
| Vəfat yeri | Əskişəhər, Türkiyə |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | dirijor, konsertmeyster, pedaqoq |
| Janr | klassik musiqi |
| Musiqi aləti | skripka |
| Təhsili | Moskva Dövlət Konservatoriyası (1951) |
| Mükafatları |
    
|
Həyat və yaradıcılığı
Nazim Rzayev 14 fevral 1925-ci ildə Bakıda anadan olmuşdur. 1951-ci ildə P. İ. Çaykovski adına Moskva Dövlət Konservatoriyasını skripka üzrə (professor [rus.] sinfi) bitirmişdir. Bakıya qayıtdıqdan sonra Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında orkestrin konsertmeysteri və Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında kamera sinfi üzrə müəllim vəzifəsində işləmişdir. 1958-ci ildə ifaçılıqdan dirijorluğa keçmişdir. Bir il sonra Moskvada keçirilən Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənəti ongünlüyünün hazırlanmasında fəal iştirak etmişdir.
Nazim Rzayev 1961–1963-cü illərdə SSRİ xalq artisti [rus.] rəhbərliyi ilə Moskvanın Böyük Teatrında dirijorluq təcrübəsi keçmişdir. Bakıya qayıtdıqdan sonra Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının opera studiyasına rəhbərlik etmişdir. Onun rəhbərliyi ilə studiyada Çimarozanın "Gizli nikah", Üzeyir Hacıbəyovun "Koroğlu" və Fikrət Əmirovun "Sevil" operaları tamaşaya qoyulmuşdur. Nazim Rzayev Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestrinin fəaliyyətində də yaxından iştirak etmişdir. Onun dirijorluğu ilə Bethoven, Çaykovski, Brams, R. Ştraus, Qara Qarayev, Fikrət Əmirov və başqa bəstəkarların əsərləri ifa olunmuşdur.
Nazim Rzayev 1964-cü ildə Azərbaycan televiziyası və radiosunun kamera orkestrinin bədii rəhbəri və baş dirijoru işləməyə başlamışdır. Onun rəhbərlik etdiyi bu orkestrin Üzeyir Hacıbəyovun "Sənsiz" romansı, Qara Qarayevin "Yeddi gözəl" baletində Aişənin rəqsi və "İldırımlı yollarla" baletindən qızlar rəqsini ifa etmişdir. Sonralar dirijorun repertuarında Qara Qarayevin Üçüncü simfoniyası və Klassik süitası, Fikrət Əmirovun "Nizami" simfoniyası, "Gülüstan-Bayatı-Şiraz" muğamı və "Min bir gecə" baleti mühüm yer tutmuşdur.
Nazim Rzayev rəhbərlik etdiyi kamera orkestri ilə SSRİ-nin bir sıra şəhərlərində, xarici ölkələrdə qastrolda olmuşdur. O, 1984–1985-ci illər teatr mövsümündə Ankara Dövlət Opera və Balet Teatrında Üzeyir Hacıbəyovun "Arşın mal alan" musiqili komediyasının quruluşçu dirijoru olmuşdur. Fəaliyyətinin sonrakı illərində isə Türkiyədə işləmişdir.
Dirijor pedaqoji fəaliyyətlə də məşğul olmuş, 1952-ci ildən Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında dərs demişdir. 1968-ci ildə dosent, 1985-ci ildə professor adlarını almışdır.
Nazim Rzayev 2 may 2006-cı ildə Əskişəhərdə vəfat etmişdir.
Təltif və mükafatları
- "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı — 29 iyun 1977
- "Azərbaycan SSR əməkdar artisti" fəxri adı — 26 aprel 1958
- SSRİ Dövlət mükafatı — 6 noyabr 1980 (M. F. Axundov adına AzDAOBT-da Fikrət Əmirovun "Min bir gecə" baletinə görə)
- Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı — 26 aprel 1974 (M. F. Axundov adına AzDAOBT-da Fikrət Əmirovun "Nəsimi dastanı" xoreoqrafik poemasının tamaşasına görə)
- "Şərəf nişanı" ordeni — 9 iyun 1959
- Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı — 9 dekabr 1966, 7 iyul 1967, 24 fevral 1979, 14 iyun 1985
Filmoqrafiya
Dirijoru olduğu filmlər
- Arşın mal alan (film, 1965)
- Biri vardı, biri yoxdu... (film, 1967)
- Bizim Cəbiş müəllim (film, 1969)
- Əmək və qızılgül (film, 1962)
- Gilas ağacı (film, 1972)
- Göyçək Fatma (film, 1973)
- İntibah (film, 1972)
- Qaraca qız (film, 1966)
- Qəzəlxan (film, 1991)
- Qızıl qaz (film, 1972)
- Mən ki gözəl deyildim (film, 1968)
- Mücrü (film, 1973)
- Torpaq. Dəniz. Od. Səma (film, 1967)
- Yaşamaq gözəldir, qardaşım! (film, 1966)
İstinadlar
- ↑ РЗАЈЕВ Назим Әсәдулла оғлу // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [ 10 ҹилддә]. VIII ҹилд: Прадо— Спринт. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1984. С. 145.
- ↑ Тофиг Бакыханов. Јүксәк сәвијјәли мусигичи // Коммунист. № 138 (19709). 16 ијун 1985-ҹи ил. С. 3.
- Рзајев Назим Әсәдулла оғлу // Үзејир Һаҹыбәјов енсиклопедијасы. Бакы: «Азәрбајҹан» нәшријјаты. Елми-редаксија шурасынын сәдри: Н. С. Ибраһимов. 1996. сәһ. 154.
- РЗА́ЕВ Назим Асадулла оглы // . Москва: Советская энциклопедия. Гл. ред. Г. В. Келдыш. 1990. ст. 460. ISBN 5-85270-033-9. 150 000 экз.
- ↑ RZAYEV Nazim Əsədulla oğlu // Üzeyir Hacıbəyov ensiklopediyası. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. səh. 182. ISBN 978-9952-34-075-4.
- . trend.az. 2 may 2006. 27 noyabr 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 27 noyabr 2020.