Milli azadlıq hərəkatı (Azadlıq hərəkatı) — xalqın xarici hökmranlığından qurtulması üçün mübarizə aparan təşkilat (müvəqqəti dövlət mövcudluğu forması).
XIX əsrdə ortaya çıxan milli azadlıq hərəkatlarının nümunələri, Habsburq monarxiyasının hakimiyyəti altından italyan torpaqlarının azad edilməsi və İtaliyanın birləşməsi üçün mübarizə aparan İtaliya, İrlandiyanın Böyük Britaniyadan müstəqilliyi uğrunda mübarizə aparan Feniyalılar, Bolqarıstanın Osmanlıdan müstəqilliyi uğrunda mübarizə aparan Bolqarıstan İnqilab Mərkəzi Komitəsi idi.
Bir çox milli azadlıq hərəkatı XX əsrdə, xüsusilə XX əsrin ikinci yarısında müstəmləkə sisteminin çöküşü zamanı yarandı.
Nümunələr
XX əsrin milli azadlıq hərəkatlarının nümunələri:
Asiya:
- Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988-1991)
- (Britaniya Hindistanı)
- (Britaniya Hindistanı)
- (Şərqi Pakistan)
- ()
- Vyetmin (Vyetmin)
- (Şərqi Timor)
- (Tibet)
Afrika:
- MQC (, )
- (, Kabo-Verde)
- (Qərbi Sahara)
- (Eritreya)
- ()
- (Namibiya)
- (Anqola)
- FRELİMO (Mozambik)
- ()
- Afrika Milli Konqresi (CAR)