1395-ci ildə Milan lordu Jan Qaleazzo Vizkonti, ödədiyi 100 min florin qarşılığında Alman kralı Vençeslaus tərəfindən hersoq ünvanı aldı və beləcə, Milan hersoqluğunun əsası qoyuldu.

Filippo Mariya Vizkontinin 1447-ci ildə vəfatı ilə nin kişi şəcərəsi qurudu. Şəhərin varlı əyanları və dövlət xadimləri birləşərək bölgənin idarəetmə sistemini dəyişdi və Qızıl Amrosyan Respublikası adlanan qurma dövləti təsis etdilər. Ancaq bu dövlət qonşuları tərəfindən tanınmadı. Üstəlik, bölgədəki feodal qarşıdurmaları gücləndi və mərkəzi hakimiyyət zəiflədi. Qonşu Venesiya Respublikası və Savoyya hersoqluğu, eləcə də Lombardiyadakı bəzi iri feodallar keçmiş hersoqluğa məxsus iri torpaq mülklərinə basqınlar edir, yerli xalq isə bunlara göz yuman mərkəzi hakimiyyətə qarşı üsyan qaldırırdı. Belə bir vəziyyətdə, Filippo Mariyanın nigahdan kənar doğulan qızı Bianka Vizkontinin əri və bölgədə nüfuz sahibi olan Françesko Sforza 1448-ci ildə tabeliyindəki azsaylı hərbi birliklə Venesiyaya sığındı. Burada 2 il boyunca topladığı orduyla 1450-ci ildə Müjdə bayramı əsnasında şəhərə daxil oldu və nun qızıyla evli olmasını irəli sürərək taxtda haqqı olduğunu iddia etdi. Onun bu iddiasının şəhər məclisi tərəfindən qəbul edilməsi ilə, 25 mart 1450-ci ildə Milan hersoqluğu bərpa edildi.

Qonşu Venesiya Respublikasına qarşı mübarizə məqsədilə, 1494-cü ildə Fransa kralı VIII Çarlzı İtaliyaya dəvət edən Lüdoviko Sforza nə səbəb oldu. Ancaq ertəsi il Lüdoviko Sforzanın tərəf dəyişməsiylə fransızlar məğlub oldu və İtaliya yarımadasında ələ keçirdikləri bütün torpaqları itirdilər. O əsnada kralın ordusunda iştirak edən və məğlubiyyətin səbəbkarı kimi Milan hersoqunu günahlandıran Orleanlı Lüdovikin 1498-ci ildə taxta çıxmasıyla, də başlamış oldu. Milan hersoquna olan şəxsi kini səbəbilə, XII Lüdovik öz ata şəcərəsini irəli sürərək Milan hersoqluğunda taxt haqqı olduğunu iddia etdi. Onun 1499-cu ildə çıxdığı İtaliya səfəri əsnasında Milan hersoqu Lüdoviko Sforza ailəsini də yanına alaraq Milandan qaçdı və müttəfiqi olan Müqəddəs Roma imperatoru I Maksimiliyanın İnsbrukdakı sarayına sığındı. Ancaq ertəsi il fransızlarla döyüşdə məğlub olaraq əsir düşdü və ölümünədək Fransa kralı XII Lüdovikin əsirliyində qaldı. XII Lüdovik isə Milan hersoqluğunu öz krallığına ilhaq edərək, Milan hersoqu ünvanını aldı.

Lüdoviko Sforzanın fransızlarla döyüşdə məğlub olaraq əsir düşməsinin ardından, oğulları Maksimilyan və Françesko Milandan qaçırılaraq Müqəddəs Roma imperatorunun İnsbrukdakı sarayına təhvil verildi. Uzun illər burada yaşadıqdan sonra İtaliyadakı fransız hakimiyyətindən narazı olan alman əyanlarının dəstəyi ilə Maksimilyan Sforza 1512-ci ildə özünü Milan hersoqu elan etdi və beləliklə, Milan hersoqluğunda Sforza hakimiyyəti ikinci dəfə təsis olundu.

13 sentyabr 1515-ci ildə baş tutan həlledici döyüşdə məğlub edilən alman birliklərinin Milanı tərk etməsinin ardından ən güclü dəstəyini itirən Maksimilyan Sforza Fransanın yeni kralı I Fransisklə danışıqlara başladı. 30 min düka qarşılığında Milan taxt-tacındakı bütün hüquqlarını Fransa kralına satan Maksimilyan Sforza qalan ömrünü Fransada yaşadı. Milan hersoqluğu isə ikinci dəfə Fransa taxt-tacına ilhaq edildi.

1521-ci ilin noyabrında Müqəddəs Roma imperatoru V Karl, İngiltərə kralı VIII Henri və Roma papası X Leonun Fransa krallığına qarşı ittifaq bağlaması nəticəsində, I Fransisk artıq Milandakı hakimiyyətini qoruya bilmədi. Onun bölgədəki hərbi birliklərini geri çəkməsi nəticəsində alman zadəganlarının dəstəklədiyi Françesko Sforza Milana daxil oldu. Beləliklə, üçüncü və sonuncu dəfə Milan hersoqluğunda hakimiyyəti ələ keçirdi.

1535-ci ildə Françesko Sforzanın geridə varis buraxmadan vəfatının ardından, fransızların və nə yaxın bəzi əyanların yenidən taxt mübarizəsinə başlamaması adına Müqəddəs Roma imperatoru V Karl hersoqluğu ləğv etdi və tabeliyindəki bütün torpaqları imperiyanın tərkibinə ilhaq etdi. Ancaq çox keçmədən 1540-cı ildə imperator V Karl Milan hersoqu ünvanını və tabeliyindəki mülkləri böyük oğlu Filippə hədiyyə etdi. Onun 1556-cı ildə İspaniya taxtına əyləşməsiylə, Milan hersoqluğu İspaniya taxt-tacı ilə birləşdi.

İspaniya kralı II Karl sonsuz idi və fiziki qüsurları səbəbilə olduqca zəif səhhəti var idi. Bu səbəblə, varis olaraq Fransa kralı XIV Lüdoviklə evli olan bacısı Mariya Terezanın oğlu Burbonlu Lüdoviki seçdi. Ancaq Burbonlu Lüdovik Fransa dofeni idi və Fransa taxt-tacında gözü olduğu üçün İspaniya taxt-tacını ikinci oğlu Filippə həvalə etdi. Beləliklə, II Karlın 1700-cü ildə vəfatıyla, İspaniya taxt-tacı, eləcə də ona bağlı Milan hersoqluğu Burbon sülaləsinə mənsub V Filippin hakimiyyətinə keçdi. Buna baxmayaraq, başlayan İspaniya mirası uğrunda müharibənin sonunda Milan hersoqluğu yenidən əl dəyişdi.

Burbon sülaləsinə mənsub V Filippin İspaniya taxt-tacına sahiblənməsindən narazı olan bir çox Avropa dövlətləri yeni bir müharibəyə başladılar. İspaniya mirası uğrunda müharibə adlanan bu müharibənin nəticəsi olaraq, 1714-cü ildə bağlanan Raştat sülhüylə, Milan hersoqluğu Habsburqlara geri qaytarıldı. O əsnada Müqəddəs Roma imperatoru VI Karl bu ünvana və tabeliyindəki mülklərə sahibləndi.

• Milan hersoqluğu
• Valua sülaləsi
• Burbon sülaləsi
• Fransa monarxlarının siyahısı
• İspaniya krallarının siyahısı
• Müqəddəs Roma imperatorlarının siyahısı

• Ady, Cecilia M.; Armstrong, Edward (1907). A History of Milan under the Sforza. Methuen & Co
• Adriano, Cappelli (1998). Cronologia Cronografia e Calendario Perpetuo. Hoepli. ISBN 88-203-2502-0
• Baumgartner, Frederic J. (1996). St.Martin's Press (ed.). Louis XII. Palgrave Macmillan US. ISBN 0-312-12072-9