Mehmed Ağa məscidi
Mehmed Ağa məscidi (Μεχμέτ Αγά Τζαμί) — Yunanıstanın Rodos şəhərində yerləşən məscid. Məscid XIX əsrdə Osmanlı dövründə tikilib. Rodosun ticarət mərkəzində, Sokrat küçəsində yerləşir. Adadakı əksər məscidlər kimi ibadət üçün açıq deyildir.[1]
| islam | |
| Mehmed Ağa məscidi | |
|---|---|
 | |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |
 Yunanıstan |
| Şəhər | Rodos şəhəri |
| Memarlıq | |
| Üslubu | Osmanlı memarlığı |
| Minarələrin sayı | 1 |
| Materialı | daş, taxta və kərpic |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Mehmed Ağa məscidi mövcud olduğu müddətdə memarlıq, bəzək, kitabə və digər elementlər baxımından müxtəlif inkişaf mərhələlərindən keçmişdir.[1] 1819-cu ildə qədim bir məscidin yerində tikilmiş və 1856-cı il zəlzələsindən sonra isə 1875-ci ildə əsaslı təmir edilmişdir. İkinci Dünya müharibəsi zamanı yenidən ciddi zədələnən məscid, 1948-ci ildə bərpa edilmişdir. Yararsız vəziyyətdə olan minarə və eyvanları bərpa edilməyib. Məscidin bu iki elementi 2004-cü ildə aparılan bərpada yenidən qurulmuşdur.[2]
Özunəxas memarlığı və fərqli görünüşünə görə Rodos şəhərinin ən məşhur Osmanlı dövrü məscidi hesab olunur.[1]
Məscid Bursa I tipli quruluşa aiddir, kvadrat və ya düzbucaqlı planlıdır, içi məscidlə örtülmüşdür.[3] Ancaq Mehmed Ağa məscidinin günbəzi yox idi, taxta beşikli damı vardır. Məscidin mehrabı qiblə divarının ortasında, diametri təxminən bir metr olan yarımdairəvi taxça şəklində yerləşir və qövslə taclanır.[4] Xarici pəncərələrin üstündə bir iti uclu, tağlı düzbucaqlı açılışları vardır. Divarlar qırmızı tuf daşları ilə hörülmüş və binada tamamilə təkrar istifadə edilmişdir.[5] Əslində, məscid Hospitalyerlər ordeni tərəfindən tikilmiş köhnə tikilinin xarabalıqları üzərində tikilmişdir.[5]
Məscid, Məkkəyə doğru istiqamətləndirilərək tikildiyi üçün, bu da məscidin tikildiyi küçədə dayaq sütununun inşasına zəmin yaratmışdır.
Məscidin indiki minarəsi ağacdandır.[6] Yunanıstanın Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən tamamilə təmir olunduğu üçün qədim məsciddən heç nə qalmayıb. Digər qələm şəkilli Osmanlı minarələrindən fərqli olaraq onun çoxbucaqlı forması Ərəb memarlığından təsirləndiyindən xəbər verir.[7]
Məscidin həyətindəki çeşmə 1875-ci ildə ikinci tikinti dövründə əlavə edilmişdir.[8] Bu çeşmədən iki: namazdan əvvəl dəstəmaz almaq və küçədə camaatın içməsi üçün su paylanılması məqsədi üçün istifadə edilir. Çeşmə dörd daş sütunla ayrılmış üç üfüqi hissəyə bölünmüş divardır. Mərmər panelləri uclu tağlar şəklində həndəsi ornamentlərlə bəzədilib.[8]
- ↑ 1 2 3 Panagiotidi, Kalopisi və Mamaloukos, 2010. səh. 91
- ↑ Konuk, 2008. səh. 20-21
- ↑ Panagiotidi, Kalopisi və Mamaloukos, 2010. səh. 94
- ↑ Panagiotidi, Kalopisi və Mamaloukos, 2010. səh. 100
- ↑ 1 2 Panagiotidi, Kalopisi və Mamaloukos, 2010. səh. 93
- ↑ "Το Τζαμί Μεχμέτ Αγά". wondergreece.gr (yunan). 4 Aralık 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 Ekim 2023.
- ↑ "Τέμενος Μεχμέτ Αγά". tourism.rhodes.gr (yunan). 23 Nisan 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 Ekim 2023.
- ↑ 1 2 Panagiotidi, Kalopisi və Mamaloukos, 2010. səh. 108
- Konuk, Neval. Ottoman architecture in Lesvos, Rhodes, Chios and Kos islands. Ankara: The Center for Strategic Research. 2008. ISBN 978-9757307693.
- Panagiotidi, Maria; Kalopisi, Sophia; Mamaloukos, Stavros. "Τα οθωμανικά τεμένη στην παλαιά πόλη της Ρόδου: Σουλτάν Σουλεϊμάν τζαμί, Μουράντ Ρέις τζαμί, Σουλτάν Μουσταφά τζαμί, Μεχμέτ Αγά τζαμί". doi:10.12681/eadd/25418. İstifadə tarixi: 18 Ekim 2023.