Mario Varqas Lyosa 1936-cı ildə anadan olmuşdur. Xorxe Mario daha dünyaya gəlmədən, valideynləri — Ernesto Varqas Maldonado və Dora Lyosa Ureta boşanmışlar və Mario 10 yaşına qədər ailəsi haqqında bilgi sahibi olmamışdır.

Orta təhsilini Boliviyada konsul işləyən babasının yanında almış, daha sonra isə hərbi məktəbi bitirmişdir.

1953-cü ildə San Markos Milli Universitetinin (Universidad Nacional Mayor de San Marcos) Ədəbiyyat və hüquq fakültəsinə qəbul olunmuşdur. Bu addımı atası tərəfindən xoş qarşılanmadığı üçün bəzi problemlər yaşamışdır. 18 yaşındaykən dayısının 31 yaşlı baldızı — Xulia Urkidi ilə evlənmişdir.

1959-cu ildə İspaniyada, Madrid Komplutense Universitetində (Universidad Complutense de Madrid) "Xavier Prado" təqaüdü ilə doktorantura oxumağa başlayır və bu universitetdən fəlsəfə və ədəbiyyat doktoru ünvanını alır. Daha sonra Parisə gedir. Parisdə Berlitz Liseyində (Escuela Berlitz) ispan dili müəllimliyi edir. Bu arada FransPres kimi agentliklərin ispan dili şöbələrində də işləyir.

1964-cü ildə Peruya qayıdır və Xulia Urkidi ilə boşanır.

1965-ci ildə Patrisiya Lyosa ilə evlənir və ondan Alvaro (1966), Qonzalo (1967) və Morgana (1974) adlı uşaqları dünyaya gəlir.

Yosa ədəbiyyata "İnkanın qaçışı" (1952) pyesi ilə gəlmişdir. Sonradan hekayələr yazmış, ədəbi jurnallar nəşr etdirmişdir. "Şəhər və itlər" (1962), "Yaşıl ev" (1966), "Pantaleon və qonaqlar" (1973), "Xuliya xala və yazıçı" (1979) romanları, hekayələri, pyesləri, tənqidi yazıları onu bütün dünyada tanıtmışdır.

1990-cı ildə Peruda prezident seçkilərində namizəd olmuşdur, lakin Alberto Fuximoriyə uduzmuşdur.

Lyosa 2010-cu il Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Mükafatı verən İsveç Akademiyasının açıqlamasında Nobel mükafatının Lyosaya "hakimiyyət strukturunun detallı açıqlamasına və insanın mübarizəsi, üsyanı və məğlubiyyətinin kəskin təsvirinə görə" verildiyi bildirilmişdir.