Məcburi evlilik

Məcburi evlilik və ya məcburi nikah — tərəflərdən birinin və ya bir neçəsinin razılığı olmadan, yaxud onların iradəsinə zidd olaraq evlənməsi. Bir və ya hər ikisi sonradan öz iradəsinə zidd olaraq nikahda qalmağa məcbur edilərsə, hər iki tərəf tam razılıqla girsə belə, nikah məcburi nikaha çevrilə bilər.

XX əsrin əvvəllərində çap olunmuş “Molla Nəsrəddin” satirik jurnalında azərbaycanlılar arasında məcburi evliliyə dair tənqidi fikirlər. Məcburi evlilik – Azad sevgi başlığı ilə karikaturanın mövzusudur. Şəkil sağdan sola oxunmalıdır. Sağdakı ilk şəkil: Əgər könüllü getmək istəmirsənsə, səni zorla aparacağam. Növbəti şəkildə: axund – din xadimi deyir: “Xanım, əgər susursunuzsa, deyəsən, razısınız. Allahın əmri ilə səni bu bəylə evləndirirəm”.
Qeyri-bərabər evlilik, rus rəssamı Pukirevin XIX əsr rəsm əsəri. Burada gənc qızın öz iradəsinə zidd olaraq ərə getməyə məcbur edildiyi təşkil edilmiş nikah təsvir edilir.

Məcburi nikah, hər iki tərəfin həyat yoldaşı tapmaq və seçməkdə valideynlərinin və ya üçüncü tərəfin, məsələn, elçinin köməyinə razılıq verdiyi əvvəlcədən razılaşdırılmış nikahdan fərqlənir. Çox vaxt nikaha məcbur etmək üçün açıq fiziki zorakılıqdan tutmuş incə psixoloji təzyiqə qədər istifadə olunan məcburiyyət davamlılığı mövcuddur.

Hazırda beynəlxalq rəy tərəfindən geniş şəkildə qınansa da, məcburi nikahlar hələ də dünyanın müxtəlif mədəniyyətlərində, xüsusən də Cənubi Asiya və Afrikanın bəzi yerlərində baş verir. Bəzi alimlər "məcburi evlilik" termininin istifadəsinə etiraz edirlər, çünki o, nikahın konsensual qanuniləşdirici dilini (məsələn, ər/arvad) tam əksi olan təcrübə üçün istifadə edir. “Məcburi evlilik” və “nikah köləliyi” də daxil olmaqla müxtəlif alternativ terminlər təklif edilmişdir.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı məcburi nikahı insan hüquqlarının pozulmasının bir forması hesab edir, çünki bu, fərdlərin azadlığı və muxtariyyəti prinsipini pozur. Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsində qeyd edilir ki, insanın həyat yoldaşı seçmək və sərbəst şəkildə nikaha daxil olmaq hüququ onun həyatı və ləyaqəti, bir insan kimi bərabərliyi üçün əsas yer tutur.Roma Katolik Kilsəsi, nikahın ləğvi üçün məcburi nikahı əsas hesab edir - nikahın etibarlı olması üçün hər iki tərəf sərbəst şəkildə razılıq verməlidir. Köləliyin Ləğv Edilməsi üzrə Əlavə Konvensiya da hər iki tərəfin imtina hüququ olmadan nikahı qadağan edir və bunun qarşısını almaq üçün minimum evlilik yaşını tələb edir.

2009-cu ildə Sierra Leone üzrə Xüsusi Məhkəməsi (SCSL) Apellyasiya Palatası qadınların müharibədə "məcburi nikah" üçün oğurlanmasını və həbsini insanlıq əleyhinə yeni cinayət hesab etdi (AFRC qərarı).Çarlz Taylorun qərarında SCSL Məhkəmə Palatası 'məcburi evlilik' terminindən qaçınılmalı olduğunu tapdı və daha çox müharibədəki təcrübəni 'evlilik köləliyi' (2012) kimi təsvir etdi.

2013-cü ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnsan Hüquqları Şurasının uşaq, erkən və məcburi nikahlara qarşı ilk qətnaməsi qəbul edildi; Qətnamə uşaq, erkən və məcburi nikahı insan hüquqlarının pozulması kimi tanıyır ki, bu da “fərdlərin həyatlarını bütün zorakılıq formalarından azad yaşamasına mane olur və təhsil hüququ kimi insan hüquqlarının həyata keçirilməsində mənfi nəticələrə səbəb olur [və] cinsi və reproduktiv sağlamlıq da daxil olmaqla, əldə edilə bilən ən yüksək sağlamlıq standartı hüququ” və həmçinin bildirir ki, “2015-ci ildən sonrakı inkişaf gündəliyinin müzakirəsi zamanı uşaq, erkən və məcburi nikahın aradan qaldırılması nəzərə alınmalıdır”. Bu zərərli təcrübənin aradan qaldırılması Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Dayanıqlı İnkişaf Məqsədi 5 -in hədəflərindən biridir.

Tarixi kontekst

Razılıqlı nikahlar 18-ci əsrə qədər bütün dünyada çox yayılmışdı. Tipik olaraq, nikahlar valideynlər, babalar və ya digər qohumlar tərəfindən təşkil edilirdi. Faktiki təcrübələr mədəniyyətdən asılı olaraq dəyişirdi, lakin adətən qadının atasından kürəyə olan asılılığının qanuni şəkildə ötürülməsini nəzərdə tuturdu. 19-cu və 20-ci əsrlərdə qadınların emansipasiyasına doğru hərəkat nikah qanunlarında, xüsusən də əmlak və iqtisadi vəziyyətlə bağlı əsaslı dəyişikliklərə səbəb oldu. 20-ci əsrin ortalarında bir çox Qərb ölkələri ailə hüququnda ər-arvad arasında hüquqi bərabərliyi bərqərar edən qanunlar qəbul etmişdilər. 1975-1979-cu illər İtaliya, İspaniya, Avstriya, Qərbi Almaniya, və Portuqaliya kimi ölkələrdə ailə qanunlarının əsaslı şəkildə yenidən qurulması ilə nəticələndi. 1978-ci ildə Avropa Şurası mülki hüquqda ər-arvadın bərabərliyi haqqında (78) 37 saylı Qətnamə qəbul etdi. Evlilikdə tam gender bərabərliyini bərqərar edən son Avropa ölkələri arasında İsveçrə, Yunanıstan, İspaniya, Hollandiya, və Fransa və atalıq hakimiyyəti var idi. bir kişinin ailəsi üzərində səlahiyyəti 1970-ci ildə dayandırıldı, yalnız 1985-ci ildə hüquqi islahat ərin uşaqların əmlakını idarə etmək üçün yeganə səlahiyyətə malik olması şərtini ləğv etdi.

Razılıqlı nikah məcburi nikahla eyni deyil: birincidə həyat yoldaşının təklifi rədd etmək imkanı var; ikincidə, etmirlər. Bununla belə, nikahı qəbul etmək və valideynlərinə hər cəhətdən itaət etmək üçün nəzərdə tutulan ailə və sosial təzyiqlər səbəbindən, razılaşdırılmış və məcburi nikah arasında sərhədi çəkmək çox vaxt çətindir. Evlənmək təklifinin rədd edilməsi bəzən kürəkən və onun ailəsinin alçaldılması kimi qiymətləndirilib.

Avropada 18-ci əsrin sonu və 19-cu əsrin əvvəllərində romantizm ədəbi-intellektual hərəkatı məhəbbət evliliyi haqqında yeni və mütərəqqi fikirlər təqdim etdi və bu fikirlər cəmiyyətdə qəbul olunmağa başladı. 19-cu əsrdə bütün Avropada evlilik təcrübələri müxtəlif idi, lakin ümumiyyətlə, nikahlar yuxarı təbəqə arasında daha çox yayılmışdı. 20-ci əsrin əvvəllərinə qədər Rusiyada razılıqlı nikahlar norma idi, əksəriyyəti endoqam idi.Uşaq nikahları tarixən geniş yayılmışdı, lakin 19-cu və 20-ci əsrdə şübhə altına alınmağa başladı. Uşaq nikahları çox vaxt məcburi nikahlar hesab olunur, çünki uşaqlar (xüsusilə gənclər) evlənmək və ya etməmək barədə tam məlumatlı seçim edə bilmirlər və çox vaxt ailələrinin təsiri altında olurlar.

Qərb ölkələrində, son onilliklər ərzində, nikahın təbiəti, xüsusən də nikahda nəsil artırmağın əhəmiyyəti və boşanmanın asanlığı ilə bağlı - kəskin şəkildə dəyişdi, bu da evlənmək üçün daha az sosial və ailə təzyiqinə səbəb oldu, daha çox azadlıq təmin etdi. həyat yoldaşı seçməklə bağlı seçim.

Tarixən məcburi evlilik də əsirdən (qul və ya hərbi əsir) ev sahibi cəmiyyətlə inteqrasiyasını və onun taleyini qəbul etməsini tələb etmək üçün istifadə olunurdu. Bir misal, 1802-1805-ci illərdə Sakit okeanın Şimal-Qərb sahilində Nootka xalqının əsiri olaraq üç il keçirmiş ingilis dəmirçi Con R. Cyuitdir. Ona evlənmək əmri verildi, çünki başçılar məclisi arvadın və ailənin onu ömürlük həbs edənlərlə barışdıracağını düşünürdü. Cyuitə özü üçün məcburi evlilik və həm onun, həm də "atası" (əsir yoldaşı) üçün ölüm cəzası arasında seçim verildi. “Bir tərəfdə ölüm, digər tərəfdə evlilik olan bu kədərli həddə endirilərək, mənə iki pislikdən ən kiçiyini seçməyi düzgün hesab etdim” (səh154).

Məcburi nikah da əhalinin hədəflərinə çatmaq üçün avtoritar hökumətlər tərəfindən tətbiq edilirdi. Kambocadakı qırmızı kxmer rejimi əhalini artırmaq və inqilabı davam etdirmək üçün sistematik olaraq insanları nikaha məcbur edirdi.

Bu nikah mərasimləri ən azı üç cütlükdən ibarət idi və 160 cütlük ola bilərdi. Ümumiyyətlə, kənd başçısı və ya camaatın böyük rəhbəri hər iki tərəfə yaxınlaşıb evlənəcəklərini, nikahın vaxtı və yerini xəbərdar edərdi. Çox vaxt nikah mərasimi gələcək həyat yoldaşlarının ilk dəfə görüşdüyü bir mərasim olardı. Valideynlərin və digər ailə üzvlərinin həyat yoldaşının seçilməsində və ya nikah mərasimində iştirakına icazə verilmirdi. Qırmızı Kxmerlər valideyn səlahiyyətinin lazımsız olduğunu müdafiə edirdilər, çünki o, “hər kəsin “anası və atası” olmaq istəyirdi”.

Raptio, qadınların evlilik və ya köləlik (xüsusilə cinsi köləlik) üçün geniş miqyasda qaçırılmasına aid olan Latın terminidir. Təcrübənin antropoloji antik dövrdən bəri yayılmış olduğu güman edilir.

21-ci əsrdə məcburi evliliklər Avropa ölkələrində, onların ümumi olduğu mədəniyyətlərdən immiqrasiya kontekstində diqqət mərkəzinə düşüb. İstanbul Konvensiyası məcburi nikahları qadağan edir (bax: Maddə 37).

Məcburi nikahlara qarşı qanunların xronologiyası

  • 1724: Böyük Pyotr Rusiyada məcburi nikahları qadağan edən fərman imzaladı.
  • 1734: İsveç məcburi nikahları qadağan etdi.
  • 1889: Yaponiyada yeni qanun nikah üçün hər iki həyat yoldaşının razılığını tələb etdi, baxmayaraq ki, qadınların razılığı hələ 20-ci əsrin əvvəllərinə qədər məcburi idi, çünki qadınlar tədricən təhsil və maliyyə müstəqilliyi əldə etdilər.
  • 1926: Özbəkistanın Cinayət Məcəlləsi məcburi nikahları cinayət hesab etdi.
  • 1928: Qazaxıstanın Cinayət Məcəlləsi məcburi nikahları cinayət hesab etdi.
  • 1950: Çin Yeni Evlilik Qanunu ilə məcburi nikahları qadağan etdi
  • 1956: Tunis məcburi nikahları qadağan etdi.
  • 1959: İraq zorla evlilikləri qadağan etdi.
  • 1960: Vyetnamda məcburi evlilik qadağan edildi.
  • 1978: Yeni kommunist hökuməti Əfqanıstanda məcburi nikahları qadağan etdi.
  • 1991: Laos məcburi nikahları qadağan etdi.
  • 1998: İsveç məcburi nikahları cinayət hesab etdi.
  • 1999: Qana məcburi nikahları qadağan etdi.
  • 2003: Norveç məcburi evliliyi cinayət hesab etdi.
  • 2004:
    • Benin məcburi nikahları qadağan etdi.
    • Mərakeş məcburi nikahları qadağan edib.
  • 2005:
    • Səudiyyə Ərəbistanı zorla nikahları qadağan edib.
    • Almaniya kimisə evlənməyə məcbur etməyi cinayət hesab etdi.
  • 2007:
    • Pakistan 3 ilə qədər həbslə məcburi nikahları qadağan edən qanun təqdim edib.
    • Sierra Leone məcburi nikahları qadağan etdi.
    • Belçika məcburi nikahı cinayət hesab edib.
  • 2009: Əfqanıstan məcburi evliliyi cinayət hesab etdi.
  • 2011: Şotlandiya məcburi evliliyi cinayət hesab etdi.
  • 2013:
    • Avstraliya hökuməti kimisə evlənməyə məcbur etməyi cinayət hesab edib.
    • İsveçrə məcburi nikahları kriminallaşdırıb, cəzanı beş ilə qədər həbs cəzasına qədər artırıb.
  • 2014: Böyük Britaniya hökuməti İngiltərə, Uels və Şotlandiyada kimisə evlənməyə məcbur etməyi cinayət hesab etdi.
  • 2015: Kanada məcburi evliliyi beş ilə qədər həbs cəzası ilə cəzalandırılan cinayət hesab etdi.
  • 2016: Qambiya məcburi nikahları qadağan etdi.
  • 2018: Mərakeş məcburi nikahları cinayət hesab etdi.

Statistika

Uşaq evliliyi (2008–2014) :

Ölkələr 15 yaşında evlənənlər 18 yaşında evlənənlər Mənbə
Afghanistan – 33% Living Conditions Survey 2013-2013
Albania 0% 10% DHS 2008–2009
Algeria 0% 3% MICS 2012–2013
Armenia 0% 7% DHS 2010
Azerbaijan 2% 11% DHS 2011
Bangladesh 18% 52% MICS 2012–2013
Barbados 1% 11% MICS 2012
Belarus 0% 3% MICS 2012
Belize 3% 26% MICS 2011
Benin 11% 32% DHS 2011–2012
Bhutan 6% 26% MICS 2010
Bolivia 3% 22% DHS 2008
Bosnia and Herzegovina 0% 4% MICS 2011–2012
Brazil 11% 36% PNDS 2006
Burkina Faso 10% 52% DHS 2010
Burundi 3% 20% DHS 2010
Cabo Verde 3% 18% DHS 2005
Cambodia 2% 19% DHS 2014
Cameroon 13% 38% DHS 2011
Central African Republic 29% 68% MICS 2010
Chad 29% 68% MICS 2010
Colombia 6% 23% DHS 2010
Comoros 10% 32% DHS 2012
Congo 6% 33% DHS 2011–2012
Costa Rica 7% 21% MICS 2011
Côte d'Ivoire 10% 33% DHS 2011–2012
Cuba 5% 26% MICS 2014
Democratic Republic of the Congo 10% 37% DHS 2013–2014
Djibouti 2% 5% MICS 2006
Dominican Republic 10% 37% DHS 2013
Ecuador 4% 22% ENDEMAIN 2004
Egypt 2% 17% DHS 2014
El Salvador 5% 25% FESAL 2008
Equatorial Guinea 9% 30% DHS 2011
Eritrea 13% 41% Population and Health Survey 2010
Ethiopia 16% 41% DHS 2011
Gabon 6% 22% DHS 2012
Gambia 9% 30% DHS 2013
Georgia 1% 14% RHS 2010
Ghana 5% 21% DHS 2014
Guatemala 7% 30% ENSMI 2008/2009
Guinea 21% 52% DHS 2012
Guinea-Bissau 7% 22% MICS 2010
Guyana 6% 23% DHS 2009
Haiti 3% 18% DHS 2012
Honduras 8% 34% DHS 2011–2012
India 18% 47% NFHS 2005–2006
Indonesia – 14% National Socio-Economic Survey (SUSENAS) 2013
Iran 3% 17% MIDHS 2010
Iraq 5% 24% MICS 2011
Jamaica 1% 8% MICS 2011
Jordan 0% 8% DHS 2012
Kazakhstan 0% 6% MICS 2010–2011
Kenya 4% 23% DHS 2014
Kiribati 3% 20% DHS 2009
Kyrgyzstan 1% 12% MICS 2014
Lao People's Democratic Republic 9% 35% MICS 2011–2012
Lebanon 1% 6% MICS 2009
Lesotho 2% 19% DHS 2009
Liberia 9% 36% DHS 2013
Macedonia 1% 7% MICS 2011
Madagascar 12% 41% ENSOMD 2012–2013
Malawi 9% 46% MICS 2013–2014
Maldives 0% 4% DHS 2009
Mali 15% 55% MICS 2010
Marshall Islands 6% 26% DHS 2007
Mauritania 14% 34% MICS 2011
Mexico 5% 23% ENADID 2009
Mongolia 0% 5% MICS 2010
Montenegro 1% 5% MICS 2013
Morocco 3% 16% DHS 2003–2004
Mozambique 14% 48% DHS 2011
Namibia 2% 7% DHS 2013
Nauru 2% 27% DHS 2007
Nepal 10% 37% MICS 2014
Nicaragua 10% 41% ENDESA 2006
Niger 28% 76% DHS 2012
Nigeria 17% 43% DHS 2013
Pakistan 3% 21% DHS 2012–2013
Panama 7% 26% MICS 2013 KFR
Papua New Guinea 2% 21% DHS 2006
Paraguay – 18% RHS 2004
Peru 3% 19% Continuous DHS 2014
Philippines 2% 15% DHS 2013
Qatar 0% 4% MICS 2012
Republic of Moldova 0% 12% MICS 2012
Rwanda 1% 8% DHS 2010
Saint Lucia 1% 8% MICS 2012
Samoa 1% 11% DHS 2014
São Tomé and Príncipe 5% 34% DHS 2008–2009
Senegal 9% 32% Continuous DHS 2014
Serbia 0% 3% MICS 2014
Sierra Leone 13% 39% DHS 2013
Solomon Islands 3% 22% DHS 2007
Somalia 8% 45% MICS 2006
South Africa 1% 6% DHS 2003
South Sudan 9% 52% SHHS 2010
Sri Lanka 2% 12% DHS 2006–2007
State of Palestine 1% 15% MICS 2014
Sudan 7% 33% SHHS 2010
Suriname 5% 19% MICS 2010
Swaziland 1% 7% MICS 2010
Syrian Arab Republic 3% 13% MICS 2006
Tajikistan 0% 12% DHS 2012
Thailand 4% 22% MICS 2012
Timor-Leste 3% 19% DHS 2009
Togo 6% 22% DHS 2013–2014
Tonga 0% 6% DHS 2012
Trinidad and Tobago 2% 8% MICS 2006
Tunisia 0% 2% MICS 2011–2012
Turkmenistan 1% 7% MICS 2006
Tuvalu 0% 10% DHS 2007
Uganda 10% 40% DHS 2011
Ukraine 0% 9% MICS 2012
United Republic of Tanzania 7% 37% DHS 2010
Uruguay 1% 25% MICS 2013
Uzbekistan 0% 7% MICS 2006
Vanuatu 3% 21% DHS 2013
Viet Nam 1% 11% MICS 2014
Yemen 9% 32% DHS 2013
Zambia 6% 31% DHS 2013–2014
Zimbabwe 4% 34% MICS 2014

İstinadlar

  1. . . October 8, 2022 tarixində . İstifadə tarixi: October 6, 2022.
  2. Sharp, Nicola. (PDF). . London: 6, 10. 10 August 2017 tarixində (PDF).
  3. Bunting, Annie. . Canadian Journal of Human Rights: 179. 2023-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-25. ... the term marriage should be avoided because the crime in Sierra Leone was 'one of sexual slavery, poorly veiled by the euphemism marriage.'
  4. Jenni Millbank. "Forced Marriage and the Exoticization of Gendered Harms in United States Asylum Law". Columbia Journal of Gender and Law. 7 February 2011. SSRN .
  5. Dauvergne, Catherine. "Forced Marriage as a Harm in Domestic and International Law". Modern Law Review. 73. 2 March 2010: 57–88. doi:. :. SSRN .
  6. . BBC. 1 January 1970. 3 September 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 29 September 2015.
  7. , Article 1, (c)
  8. Supplementary Convention on the Abolition of Slavery, Article 2
  9. Michael P. Scharf. "Forced Marriage: Exploring the Viability of the Special Court for Sierra Leone's New Crime Against Humanity". African Perspectives on International Criminal Justice (ingilis). 2005-10-19. SSRN .
  10. Valerie Oosterveld. . intlawgrrls.com. 6 April 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 30 January 2013.
  11. Micaela Frulli. "Advancing International Criminal Law: The Special Court for Sierra Leone Recognizes Forced Marriage as a 'New' Crime Against Humanity". Journal of International Criminal Justice. 31 October 2008. SSRN .
  12. Stuart, Hunter. . Huffington Post. 16 October 2013. 26 October 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 28 October 2013.
  13. . . 2013-08-19. 23 December 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 28 October 2013.
  14. Girls Not Brides. . Girls Not Brides. 2013-09-27. 29 October 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 28 October 2013.
  15. . UN Women (ingilis). 2020-11-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-23.
  16. Jodi O'Brien (2008), Encyclopedia of Gender and Society, Volume 1, SAGE Publications, page 40-42, ISBN 978-1412909167
  17. // Encyclopædia Britannica. 14 July 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 10 July 2014.
  18. (PDF). Citizens' Rights and Constitutional Affairs. 24 September 2015 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 9 October 2015.
  19. Human Rights Council. (PDF). www.ohchr.org. 1 October 2017 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 7 October 2018.
  20. Solsten, Eric; Meditz, Sandra W., redaktorlar // Spain: A Country Study, Washington: Government Printing Office for the Library of Congress, 1988, 2011-05-20 tarixində , İstifadə tarixi: 2022-12-25
  21. Contemporary Western European Feminism, by , pp. 133
  22. Reconciliation Policy in Germany 1998–2008, Construing the ’Problem’ of the Incompatibility of Paid Employment and Care Work, by Cornelius Grebe; pg 92: "However, the 1977 reform of marriage and family law by Social Democrats and Liberals formally gave women the right to take up employment without their spouses' permission. This marked the legal end of the 'housewife marriage' and a transition to the ideal of 'marriage in partnership'." . Archived from the original on 16 April 2017. İstifadə tarixi: 25 December 2022.
  23. Further reforms to parental rights law in 1979 gave equal legal rights to the mother and the father. Comparative Law: Historical Development of the Civil Law Tradition in Europe, Latin America, and East Asia, by John Henry Merryman, David Scott Clark, John Owen Haley, pp. 542
  24. Women in Portugal, by Commission of the European Communities, Directorate-General Information, pp 32
  25. . 21 January 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 9 October 2015.
  26. In 1985, a referendum guaranteed women legal equality with men within marriage. . Archived from the original on 17 June 2018. İstifadə tarixi: 25 December 2022. The new reforms came into force in January 1988.Women's movements of the world: an international directory and reference guide, edited by Sally Shreir, p. 254
  27. see also
  28. In 1983, legislation was passed guaranteeing equality between spouses, abolishing , and ending legal discrimination against illegitimate children . Archived from the original on 16 June 2012. İstifadə tarixi: 25 December 2022. Demos, Vasilikie. (2007) “The Intersection of Gender, Class and Nationality and the Agency of Kytherian Greek Women.” Paper presented at the annual meeting of the . 11 August.
  29. In 1981, Spain abolished the requirement that married women must have their husbands’ permission to initiate judicial proceedings (PDF). 24 August 2014 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 25 August 2014.
  30. The Economics of Imperfect Labor Markets: Second Edition, by Tito Boeri, Jan van Ours, pp. 105, (PDF). Archived from the original on 5 October 2015. İstifadə tarixi: 25 December 2022.
  31. Although married women in France obtained the right to work without their husbands' permission in 1965, (PDF). 4 March 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 3 April 2016.
  32. see also fr:Loi du 13 juillet 1965 portant réforme des régimes matrimoniaux
  33. (before that parental responsibilities belonged solely to the father who made all legal decisions concerning the children)
  34. 11 avqust 2014 tarixindən Wayback Machine saytında 11 avqust 2014 at the Wayback Machine
  35. . Karma Nirvana. 10 August 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 10 July 2014.
  36. Leyla Çinibulak. (PDF). www.huiselijkgeweld.nl. 2 December 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 7 October 2018.
  37. Hutton, M. J. . Rowman & Littlefield. 2001. ISBN 978-0-7425-1043-2.; see Chapter 1
  38. . FORWARD. 6 October 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 10 July 2014.
  39. // Encyclopædia Britannica. 12 July 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 10 July 2014.
  40. A Narrative of the Adventures and Sufferings of John R. Jewitt, only survivor of the crew of the ship Boston, during a captivity of nearly three years among the savages of Nootka Sound: with an account of the manners, mode of living, and religious opinions of the natives. 2020-05-01 at the Wayback Machine
  41. Anderson, Natalae. (PDF) // Memorandum: Charging forced marriage as a crime against humanity. Documentation Center of Cambodia. 22 September 2010. 1–3. 20 October 2017 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 25 December 2022.
  42. Anderson, Natalae. (PDF) // Memorandum: Charging forced marriage as a crime against humanity. Documentation Center of Cambodia. 22 September 2010. 1–3. 20 October 2017 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 25 December 2022.
  43. Eisenhauer, U., Kulturwandel und Innovationsprozess: Die fünf grossen 'W' und die Verbreitung des Mittelneolithikums in Südwestdeutschland. Archäologische Informationen 22, 1999, 215–239; an alternative interpretation is the focus of rather than women, a suggestion also made for the mass grave excavated at . See E Biermann, Überlegungen zur Bevölkerungsgrösse in Siedlungen der Bandkeramik (2001) (PDF). 2 November 2013 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 July 2014.
  44. . coe.int. 16 February 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 10 July 2014.
  45. . 2022-10-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-25.
  46. . 2022-09-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-25.
  47. Hendry, Marriage in Changing Japan, pp. 21-2
  48. ↑ . 2023-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-25.
  49. . 2021-10-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-25.
  50. 2022-12-25 at the Wayback Machine, 2017
  51. (PDF). 2022-06-18 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-25.
  52. Mai, T., and T. Le. Women in Vietnam. N.p.: Hanoi: Foreign Languages House, n.d. Print.
  53. (PDF). 2022-03-07 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-25.
  54. . 2023-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-25.
  55. ↑ (PDF). 2022-02-20 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-25.
  56. . 2017-10-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-25.
  57. . 2022-12-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-25.
  58. 2022-12-26 at the Wayback Machine, 13 April 2005
  59. 2022-02-20 at the Wayback Machine, 31 January 2007
  60. 2022-12-25 at the Wayback Machine, 13 February 2007
  61. 2022-12-21 at the Wayback Machine, 4 September 2013
  62. 2020-11-01 at the Wayback Machine, 26 October 2020
  63. . 2022-12-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-25.
  64. . 2018-08-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-25.
  65. . 2022-08-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-25.
  66. 2016-09-06 at the Wayback Machine, 13 July 2016
  67. 2022-12-25 at the Wayback Machine, 12 September 2018
  68. . UNICEF. UNICEF. June 2016. 8 February 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 8 February 2017.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023