Limfa kapilyarları
Limfa kapilyarları — kiçik, nazik divarlı damarlar. Bir ucu qapalı və mərkəzi sinir sistemi və damar olmayan toxumalar istisna olmaqla, bütün bədənin hüceyrələrarası boşluqlarında yerləşir.
| Limfa kapilyarları | |
|---|---|
 İnterstisial mayedən limfa əmələ gəlməsini göstərən diaqram (burada "Toxuma mayesi" kimi qeyd olunur). |
Əsas məqsədi venoz kapilyarlar tərəfindən reabsorbsiya olunmayan toxumalardan artıq mayenin çıxarılmasıdır.
Hər bir limfa kapilyar limfanı limfa damarına aparır, bu da öz növbəsində limfa düyünlərinə, limfa mayesini infeksiyalara qarşı süzən və nəzarət edən kiçik lobya şəkilli vəzi ilə birləşir.[1] Limfa sonda venoz dövriyyəyə qaytarılır.
Limfa kapilyarları kapilyar mübadiləsi zamanı interstisial mayedən səmərəli və təsirli şəkildə sorulmaq üçün qanla əlaqəli kapilyarlar arasında strateji olaraq yerləşdirilir. Bu qəsdən formalaşma daha sürətli və davamlı toplanmasına imkan verir.[2] Onların unikal quruluşu interstisial mayeni xaricə deyil içəriyə axmasına imkan verir. Limfa kapilyarının divarını təşkil edən endotel hüceyrələrinin ucları üst-üstə düşür.
Limfa kapilyarlarının diametri qan kapilyarlarından bir qədər böyükdür və qapalı uclara malikdir (qan kapilyarlarının ilmə quruluşundan fərqli olaraq).
İnterstisial mayenin təzyiqi limfadakı təzyiqdən çox olduqda, hüceyrələr bir qədər aralanır və interstisial maye limfa kapilyarına daxil olur. Limfa kapilyarının içərisində təzyiq daha çox olduqda, hüceyrələr bir-birinə daha sıx yapışır və limfa yenidən interstisial mayeyə qarışa bilmir. Limfa kapilyarlarına elastik lifləri ehtiva edən anker sapları bağlanır. Onlar limfa kapilyarından uzanaraq limfatik endotel hüceyrələrini ətrafdakı toxumalara bağlayırlar.
Həddindən artıq interstisial maye yığıldıqda və toxumaların şişməsinə səbəb olduqda, lövbər sapları çəkilir və hüceyrələr arasındakı boşluqlar daha da böyüyür ki, daha çox maye limfa kapilyarına axsın.[3]
Limfa kapilyarları, limfada plazma zülallarının daha çox konsentrasiyası səbəbindən qan kapilyarlarına nisbətən daha böyük daxili (onkotik) təzyiqə malikdir.
- ↑ "Lymphatic System". Cleveland Clinic. Cleveland Clinic. 2023-06-21 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ Leak, LV. "The structure of lymphatic capillaries in lymph formation". Federation Proceedings. 35 (8). June 1976: 1863–71. PMID 1269772.
- ↑ Tortora, Gerard J.: "Principles of Human Anatomy - 10th edition", page 512. John Wiley and Sons, Inc., 2005. lymph enters the lymph capillaries by osmosis