Liçipriya Kanqucam
Liçipriya Kanqucam — Hindistan əsili ətraf mühit fəalı. O, dünyanın ən gənc iqlim fəallarından biridir. Liçipriya Madriddə keçirilən BMT-nin İqlim Dəyişikliyi 2019 Konfransında (COP25) dünya liderlərindən iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə üçün təcili tədbirlər görmələrini istəyir. Liçipriya 2018-ci ildən bəri Hindistan iqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizə aparır və Hindistanın yüksək çirklənmə səviyyəsini cilovlamaq üçün yeni qanunların qəbul edilməsini tələb edir. O, məktəblərdə məcburi iqlim dəyişikliyi proqramının tətbiqinin tərəfdarıdır[1][2][3].
| Liçipriya Kanqucam | |
|---|---|
| ing. Licypriya Kangujam manipuri. Licypriya Kangujam | |
 | |
| Doğum tarixi | 2 oktyabr 2011 (13 yaş) |
| Fəaliyyəti | ətraf mühit fəalı, ətraf mühit fəalı[d], məktəbli |
| Fəaliyyət illəri | 2018-ci ildən |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Liçipriya Kanqucam 2 oktyabr 2011-ci ildə Başixonqda anadan olub və ailənin böyük qızıdır. Kanqucam hələ yeddi yaşında ikən ətrafdakıların diqqətinə iqlim dəyişikliyi və fəlakət riskinin azaldılması ilə məşğul olmağa başlayır. 2019-cu ilin iyun ayında Hindistan parlamentinin binası qarşısında etiraz edir və Hindistanın baş naziri Narendra Modiyə Hindistanda iqlim dəyişikliyi ilə bağlı qanun layihəsini qəbul etməsi üçün müraciət edir[4][5][6].
O, hindistanlı Qreta Tunberq hesab olunurdu, baxmayaraq ki, o, bu terminin istifadəsini sevmir[7]. Liçipriya Kanqucam 2018-ci ilin iyul ayında iqlim dəyişikliyinə qarşı çıxış etməyə başlayır[8]. 21 iyun 2019-cu ildə iqlim fəalı Qreta Tunberqdən ilhamlanan Liçipriya, Hindistanda iqlim dəyişikliyi qanunvericiliyinin qəbuluna baş nazir Narendra Modinin diqqətini cəlb etmək üçün bir həftə Hindistan Parlamenti binası qarşısında qalmağa başlayır[9].
2018-ci ildə Liçipriya Kanqucam atası ilə birlikdə Monqolustanda keçirilən BMT-nin təbii fəlakətlər konfransında iştirak edib. Bu onu aktiv olmağa ruhlandırır. BBC News məqaləsində o, bunları deyir:
“Çıxış edən insanlardan çoxlu ilham və yeni biliklər aldım. Bu hadisə mənim həyatımı dəyişdi”.
Tədbirdən qısa müddət sonra Liçipriya Kanqucam iqlim dəyişikliyi və təbii fəlakətlərlə mübarizə apararaq planetin qorunması haqqında məlumatlılığı artırmaq üçün "Uşaq Hərəkatı"nı təsis edir.
Liçipriya Kanqucam YUNESKO, Afrika İttifaqı və Anqola hökumətinin dəvəti ilə Anqolanın Luanda şəhərində iki ildən bir keçirilən 2019 YUNESKO Tərəfdaşlar Forumunda iştirak etmişdir. O, Anqola Prezidenti Juan Lorensu, Mali Prezidenti İbrahim Boubacar Keyta, Malavi Prezidenti Haqe Qeynqob, Konqo Respublikasının Prezidenti Deni Sassu-Nqesso, Anqolanın birinci xanımı Ana Dias Lourensu, Namibiyanın birinci xanımı Monika Qeynqos, 2018-ci ildə Nobel Sülh Mükafatı Laureatı olan Deni Mukvege, YUNESKO-nun Baş Direktoru Audrey Azulay, Qvineya Baş Nazirinin müavini Fransua Foll və Afrika ölkələrinin bütün mədəniyyət nazirləri ilə iqlim dəyişikliyi mövzusunda danışır[10][11][12][13].
24 avqust 2018-ci ildə Liçipriya Kanqucam Keralada daşqınlardan zərər çəkmiş uşaqlara kömək etmək üçün 100.000 rupi dəyərində həyati qənaətini Keralanın Baş Naziri Pinarayi Vijayana bağışlayır. İki il sonra o, Kerala hökumətindən təsdiq məktubu alır[14].
Liçipriya Kanqucamın Baş Nazirə verdiyi ianə onların daşqından zərər çəkmiş uşaqları qorumaq işinə dəstək olur.
21 oktyabr 2019-cu ildə Liçipriya Kanqucam demək olar ki, minlərlə tərəfdarı ilə birlikdə Yeni Dehlidə Hindistan Qapılarında "Böyük Oktyabr yürüşü 2019"a start verir[15]. Böyük Oktyabr Yürüşü iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə üçün təcili tədbirlər görülməsini və Hindistanda iqlim qanununun qəbul edilməsini tələb etmək üçün oktyabrın 21-dən 27-dək müxtəlif yerlərdə keçirilir.
Liçipriya Kanqucam 4 oktyabr 2019-cu ildə havanın çirklənməsinin qarşısını almaq üçün SUKIFU (Survival Kit for the Future) adlı simvolik cihazı təqdim edir. SUKIFU ağır çirklənmə zamanı nəfəs almaq məqsədi və təmiz havanı təmin etmək üçün zibildən hazırlanmış sıfıra yaxın büdcəli bir dəstdir. Bu geyilə bilən bitki havanın çirklənməsinin Yaşıl hərəkat tərəfindən bir etirafıdır. Hər kəs təmiz havanı ciyərlərimizə nəfəs almaq üçün təkrar emal edilmiş zibildən bu ev konsepsiyasını hazırlaya bilər. O, yeni seçilmiş millət vəkilləri və Haryana nazirləri üçün andiçmə mərasimindən əvvəl nümayişin simvolu olaraq Pəncab və Haryana Qanunvericilik Assambleyasının qarşısında onu bnümayiş etdirir. O, liderlərin diqqətini Dehli və Milli Paytaxt Bölgəsində mövcud hava çirklənməsi böhranına təcili həll yolu tapmağa cəlb edir.
O, əlavə edir ki, bu layihə Dehlinin havasının çirklənməsi problemindən ilhamlanıb və onun mesajının yalnız ətraf mühitlə bağlı olmasını istəmir. Əksinə onu bir missiyaya getməyə vadar edən eyni uyğunlaşma qabiliyyəti, indi və gələcəkdə sağ qalmaq üçün lazım olan möhkəmlik keyfiyyətləri haqqındadır. O, bu modeli Hindistan Cammu Texnologiya İnstitutunun professoru Candan Qoşun dəstəyi ilə hazırlayıb”[16].
Liçipriya Kanqucam COP25-də çıxış edərək dünya liderlərini iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə üçün təcili tədbirlər görməyə çağırıb. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi Konfransı onunla mübarizə üçün beynəlxalq tədbirləri müzakirə etmək üçün keçirilib. Tədbirdə 196 ölkədən 26 min insan iştirak edib.
Liçipriya Kanqucam COP25 BMT-nin iqlim dəyişikliyi konfransı zamanı BMT-nin Baş katibi ilə görüşür və memorandumu “dünya uşaqları adından” ona təqdim edir. Memoda dünyada bütün uşaqlar üçün daha yaxşı bir yer yaratmaq istədiyi bildirilir. O, BMT-nin baş katibi Antoniu Quterreş tərəfindən yüksək qiymətləndirilir. Tədbirdə Qreta Tunberq və bir sıra digər dünya liderləri iştirak edirlər[17].
2020-ci ildə Liçipriya Dünya İqtisadi Forumu iştirakçılarına fəallar Qreta Tunberq, Luiza Noybauer, İzabel Akselsson və Lukina Tille ilə məktub dərc edərək şirkətləri, bankları və hökumətləri qalıq yanacaq subsidiyalarını dərhal dayandırmağa çağırır. The Guardian ilə paylaşılan bir yazıçının mesajında onlar deyirlər:
“Biz bunun 2050, 2030 və ya hətta 2021-ci ilə qədər edilməsini istəmirik, biz bunun indi edilməsini istəyirik - indi olduğu kimi. Biz dünya liderlərini bu planet böhranının əsasını təşkil edən qalıq yanacaqlara qənaət etməyə sərmayə qoymağı dayandırmağa çağırırıq. Bunun əvəzinə onlar pullarını mövcud davamlı texnologiyalara, tədqiqatlara və təbiətin bərpasına yatırmalıdırlar. Qısamüddətli mənfəət həyatın uzunmüddətli sabitliyindən üstün olmamalıdır”.[18]
Liçipriya Kanqucam məktəblərdə iqlim dəyişikliyi təhsilini məcburi etmək üçün kampaniya aparır və onun xahişi ilə Qucarat hökuməti iqlim dəyişikliyi məsələlərini məktəb təhsilinə daxil edib[19].
2020-ci ildə Liçipriya Kanqucam ABŞ-nin Vaşinqton şəhərində Yer günü 2020-də qlobal səviyyədə çıxış edir. Tədbir COVID-19 pandemiyasının yayılması səbəbindən virtual keçirilir. O, Papa Fransisk, Silviya Erl, Denis Hayes, Bill Makkibben, Aleksandriya Villasenor, Albert Qor, Patrisiya Espinosa, Con Kerri, Kristiano Fiqeres, Mişel Dilhara, Zak Efron və Alex Honnold, o cümlədən 50 digər dünya liderləri, təsir edənlər, məşhurlar, idmançılar və musiqiçilərlə birlikdə davam edən iqlim böhranı ilə mübarizəyə ümidlərini ifadə etdilər[20].
- ↑ "India climate activist Licypriya Kangujam on why she took a stand". BBC News (ingilis). 2020-02-06. 2020-02-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-07.
- ↑ "Meet Licypriya Kangujam, the 8-yr-old Indian 'Greta' who is urging leaders at COP25 to save the planet". The Economic Times (ingilis). 2020-02-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-07.
- ↑ "Eight-Year-Old Licypriya Kangujam Is Flying India's Flag at COP25". The Wire (ingilis). 2019-12-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-07.
- ↑ Sparsh Mudgal. "A 7-Year-Old Takes Stand Near The Parliament Urging PM Modi To Pass The Climate Change Law". www.scoopwhoop.com (ingilis). 2019-06-22. 2019-10-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-07.
- ↑ "Seven-year-old becomes the youngest green activist". DNA India (ingilis). 2019-09-13. 2019-10-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-07.
- ↑ "Aged 7, Licypriya Kangujam stands outside Parliament to urge Prime Minister, MPs to pass climate change law". www.timesnownews.com (ingilis). 2019-06-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-07.
- ↑ Thomson Reuters Foundation Annie Banerji. "'Don't call me India's Greta Thunberg and erase my story': Eight-year-old Licypriya Kangujam". Scroll.in (ingilis). 2021-02-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-07.
- ↑ "https://twitter.com/licypriyak/status/1221628420611698689". Twitter (rus). 2021-04-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-07.
- ↑ "This 7-Yr-Old Girl Stood Near Parliament Urging PM Modi To Pass The Climate Change Law Now". IndiaTimes (ingilis). 2019-06-22. 2019-06-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-07.
- ↑ https://plus.google.com/+UNESCO. "Biennale of Luanda: Pan-African Forum for the Culture of Peace". UNESCO (ingilis). 2019-04-15. 2021-05-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-07.
- ↑ "Biennale of Luanda: Pan-African Forum for the Culture of Peace | African Union". au.int (ingilis). 2019-10-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-07.
- ↑ "Licypriya Kangujam met with The President of Namibia". India Education | Latest Education News India | Global Educational News | Recent Educational News (ingilis). 2019-09-20. 2020-09-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-07.
- ↑ "Licypriya draws attention of world leaders on her maiden climate change movement in Angola - Rediff Realtime News". realtime.rediff.com (ingilis). 2019-10-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-07.
- ↑ News Web Desk. "Licypriya Kangujam Donated ₹1,00,000 to Kerala Government to Support Victim Children of Kerala Massive Flood in 2018 but Acknowledged after almost 2 Years | SOUTH ASIAN YOUTH SUMMIT" (ingilis). 2021-09-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-07.
- ↑ "Meet Licypriya Kangujam, The Indian Climate Activist - SheThePeople TV" (ingilis). 2021-05-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-07.
- ↑ Tribune News Service. "Time to act against pollution, says 8-yr-old climate activist". Tribuneindia News Service (ingilis). 2021-05-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-07.
- ↑ "UN Chief lavishes praise on India's 8-yr-old activist". Deccan Herald (ingilis). 2019-12-13. 2022-04-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-07.
- ↑ "Greta Thunberg: At Davos we will tell world leaders to abandon the fossil fuel economy". the Guardian (ingilis). 2020-01-10. 2021-05-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-07.
- ↑ "'At Davos we will tell world leaders to abandon the fossil fuel economy'". World Economic Forum (ingilis). 2020-01-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-07.
- ↑ "StackPath". www.citybeat.com (ingilis). 2021-09-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-07.