Kosovo rəngarəng bioloji müxtəliflik və coğrafiya, hidrologiya və iqlimin müəyyən etdiyi müxtəlif ekosistem və yaşayış yerlərinin bolluğu ilə xarakterizə olunur. Əsasən dağlıq əraziləri əhatə edən Kosovo Balkan yarımadasının mərkəzində qərbdə Monteneqro ilə, şimal və şərqdə Serbiya, cənub-şərqdə Şimali Makedoniya və cənub-qərbdən Albaniya ilə həmsərhəddir.
Ölkənin çox hissəsi coğrafi cəhətdən Metoxiya və Kosovo düzənlikləri ilə müəyyənləşmişdir. Ölkə eyni zamanda bitki və heyvan növləri baxımından ölkənin ən vacib və fərqliəraziləri olan qərbdən Prokletie dağları və cənub-şərqdən Şar dağları ilə əhatə olunmuşdur.
Ölkənin iqlimi, dörd fərqli fəsil ilə və aralıq dənizi iqliminin birləşməsidir. Bu əsasən onun Cənub-Şərqi Avropadakı coğrafi mövqeyindən qaynaqlanır və Aralıq dənizi daxilindəki Adriatik, Egey və Qara dənizdən güclü təsirlənir.
Meşələr Kosovada ən geniş yayılmış təbbi zonadır və hazırda Kosovo Konstitusiyasının xüsusi qanunları ilə qorunur. Meşələrin əksəriyyəti milli və beynəlxalq əhəmiyyətə malik yüzlərlə bitki və heyvan növlərinə sığınacaq və qorunma təmin etdiyi üçün əhəmiyyətlidir.
Flora
Kosovan meşə florası 63 ailədə, 35 cins və 20 növdə təsnif edilmiş 139 dəstə ilə təmsil olunur. Bu ərazinin Balkanlar üçün xüsusi əhəmiyyəti var – Kosovo bölgənin cəmi 2,3%-ni təşkil etsə də, bitki mənşəyi baxımdan floranın 25%-ni və ümumi Avropa florasının təxminən 18%-ni təşkil edir.Aralıq dənizi iqlimi ilə əlaqədar olaraq, meşələrdə Aralıq dənizi bölgələrinə xas olan bir neçə bitki, o cümlədən terebint püstəsi (Pistacia terebinthus), Asparagus acutifolius , acı ağəsmə (Clematis flammula) və Convolvulus althaeoides-ə rast gəlinir.
Ağ Drin vadisinin iqlimə əhəmiyyətli təsiri səbəbindən Kosovonun biomüxtəlifliyi olduqca zəngindir. Şar meşəlikləri beynəlxalq əhəmiyyətli 128 endemik növün yaşayış yeridir.
Kosovo meşələrinə Aralıq dənizi iqliminə aid olmayan digər ümumi çiçəklər də daxildir:
- Adi birgöz — Ligustrum vulgare
- Apennin əsməsi və ya Mavi əsmə — Anemone apennina
- Ostrya carpinifolia
- Şərq vələsi — Carpinus orientalis
- Ağacvari fındıq — Corylus colurna
- Forsythia europaea
Nəsli kəsilməkdə olan növlər
Kosovanın meşələrində nəsli kəsilmək üzrə olan, Kosovo Ətraf Mühitin Mühafizəsi Agentliyi tərəfindən təsnif edilən bir neçə bitki növü vardır:
- Narcissus poeticus
- Gesner dağlaləsi — Tulipa gesneriana
- Trollius europaeus
- Alban zanbağı — Lilium albanicum
- Fritillaria graeca
- Qərənfil — Dianthus scardicus
- Wulfenia carinthiaca
- Giləmeyvəli qaraçöhrə — Taxus baccata
- Acer heldreichii
- Quercus trojana
- Kiçik qarağac — Ulmus minor
Fauna
Heyvanlar aləminə coğrafi mövqeyi və bir neçə nadir heyvana uyğun olan şəraiti təsir göstərir. Düzənlik və təpəli ərazilərdə çöldonuzu, maral, dovşan, qarğa, sığırçın, sərçə,
ağacdələn və qurqurlara rast gəlinir. Dağlıq bölgələrdə çöl kəkliyi, bildirçin, qırqovul, sincab, leylək və çox sayda qartal, vələs, şahin və s. görmək mümkündür. Nadir heyvanlar sırasına qonur ayı, canavar, maral, vaşaq, vəhşi və meşə toyuqları daxildir. Ayılar əsasən Şar dağlarında, eləcə də Proklotie dağlarında rast gəlinir.
Kosovadakı yüksək dağlar bir çox heyvanın yaşamasını ideal hala gətirir. Çaylarda və göllərdə qızılbalıq, alabalıq, kələkbalığı, sazan və kiçik siyənək var. Cənub bölgəsi, xüsusən Dragashi bələdiyyəsi, ölkədə yaşayan insanların əksəriyyəti, Şimali Makedoniya və Albaniyada Qeni i Sharrit adlı it cinsinə sahibdir. Kosovanın faunası relyefi, ekoloji amilləri və coğrafi mövqeyinə görə geniş növlərdən ibarətdir. Ən böyük çeşidi olan meşələr Şar, Prokletie və Kopaonik dağlarındadır. Kosovoda cəmi on bir təbii qoruq mövcuddur və burada yaşayan növlər aşağıdakılardır:
- Qonur ayı — Ursus arctos
- Adi vaşaq — Lynx lynx
- Qarapaça — Rupicapra rupicapra
- Berqut — Aquila chrysaetos
- Tetrao urogallus
- Ağ leylək — Ciconia ciconia
- Səhra qızılquşu — Falco naumanni
- Vipera ammodytes
- Ev siçanı — Mus musculus
- Süleysin — Glis glis
İstinadlar
- ↑ (PDF). ammk-rks.net (English). 2003. 1–66. 2018-09-21 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-03.
- (PDF) (Albanian). AKMM/IKMN. səh. 2. 3 March 2016 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 February 2013.
- (PDF). ammk-rks.net (English). 2017. 23–26. 2018-09-26 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-05-03.
- (PDF) (Albanian). Assembly of Kosovo. 3 March 2016 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 February 2013.
- (PDF) (Albanian). AKMM/IKMN. səh. 2. 3 March 2016 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 February 2013.
- (PDF) (Albanian). AKMM/IKMN. səh. 8. 3 March 2016 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 February 2013.
- Kraja, Rexhep Ismajli, Mehmet. Kosova : vështrim monografik. Pristina: Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës. ISBN 9789951413961.
- Kraja, Rexhep Ismajli, Mehmet. Kosova : vështrim monografik. Prishtinë: Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës. ISBN 9789951413961.
- (PDF) (Albanian). AKMM/IKMN. səh. 9. 3 March 2016 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 February 2013.
- (PDF) (Albanian). 2016-03-03 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-03.
- (PDF) (Albanian). AKMM/IKMN. səh. 14. 3 March 2016 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 February 2013.
- "Qenan Maxhuni et al. Gjendja e natyres, Raport 2008-2009". 2010: 70.
- (PDF) (Albanian). AKMM/IKMN. səh. 14. 3 March 2016 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 February 2013.
- (PDF) (Albanian). 4 March 2016 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 February 2013.