Xarici Kartvelologiyanın başlanğıcı antik dövrdən başlayır. Gürcüstana aid ən erkən istinadlar və Roma müəlliflərindəndir (Herodot, Ksenofon, Hippokrat, Aristotel, Strabon, Plini, Plutarx, Takitus və s.). Onlar gürcü tayfalarının həyat və adətlərini, eləcə də Gürcüstanın təbiətini təsvir edirlər. Bu istinadların bir çoxu bu gün də tədqiq edilməmişdir. Gürcüstanla bağlı fikirlərə Bizans müəlliflərinin (IV-XV əsrlər) əsərlərində də rast gəlirik.

Gürcüstan tarixi üçün dəyərli materiallar Qərbi Avropa səyahətçilərinin qeydlərində toplanılmışdır. Daha əvvəl səyahət edənlərin - (1215-1293), Marko Polo (1254-1324) və (1380-1440) istinadları çox qısa və yarımçıqdır. Gürcülər haqqında maraqlı məlumatları səlibçilər (Oliverius, XIII əsr; Titmar, XIII əsr; Adam XIV əsr və s.), sonralar Fələstində Bernard von Braydenbax (vəfatı 1497) qeyd etmişdir. XV əsrdə Venesiyalılar Osmanlılara qarşı mübarizədə müttəfiq tapmaq üçün bir neçə dəfə Səfəvilərə və qonşu ölkələrə, o cümlədən, Gürcüstana diplomatik nümayəndəlik göndərmişdilər. Bu ölkələr Katerina Zeno (XV əsr), İosafat Barbaro (XV əsrin əvvəlləri - 1493), Ambrozio Kontarini (XV əsr) və başqaları tərəfindən təsvir edilmişdir.

XVII əsrdə ilə Şərq arasında ticarət əlaqələri gücləndi və bu da öz növbəsində Şərq ölkələrinə (Gürcüstan da daxil olmaqla) marağı artırdı. Avropalı müəlliflər müxtəlif Avropa dillərində Gürcüstanla bağlı yazmağa başladı: (1586-1652), "Gürcüstan haqqında məlumat" (Roma, 1627); "Kolxidaya istinadlar, indi Samegrelo deyilir" (Neapol, 1654) və "Kolxidanın Müqəddəs Tarixi" (Neapol, 1657). 1633-cü ildə Oksfordda nəşr olundu.

Gürcüstana aid maraqlı və geniş məlumatlara XVII-XVIII əsrlərdə yazılmış bu əsərlərdə rast gəlinir: (1605-1689), "Altı səyahət" (1-ci nəşr, Paris, 1676); Adam Oleari (1599-1671) "Böyük Moskva Kralı Mixail Teodorun və Fars Kralının oğlunun Qotsefardan Holşteynə səfirliyinə göndərilməsinə aid Moskva və İrana edilən məşhur səyahətin ətraflı təsviri" (Şlesvig, 1656); Jan Şarden (1643-1713) "Persiyaya səyahət"(1-ci nəşr, London, 1686); Cozef Piton(1656-1708) "Şərqə bələdçi" (Lyon, 1717); Eberhard Verner Hapilin tarixi əsərləri (1647-1690)

XVIII əsrin İran mənşəli əsərlərində Gürcüstan mövzulu yazıların, kitabların çoxluğu diqqət çəkir. Bunlara polşalı Krusinskinin "Fars İnqilabının Tarixi"(Paris, 1728), fransız Klod-Şarl de Paisonun (1727-1790) "İran və Gürcüstanda çağdaş həyəcan haqqında esse"(Paris, 1754),ingilis C. Hanoyun "İngilislərin Xəzər dənizindəki ticarətinin tarixi hesabatı" (London, 1753) və anonim yazılmış bir Alman povesti olan "Eyni zamanda Şahzadə Ereklinin saleh şəcərəsini və ən əhəmiyyətli əsərlərini özündə cəmləşdirən İran və Gürcüstan nağılı"(Maine Frankfurt, 1755) əsəri misal göstərilə bilər.

Gürcüstan haqqında çox saylı səyyah qeydlərinə əsaslanan bölmələr müxtəlif əsərlərin tərkibinə daxil edilmişdir;De la Kruzun "Universal coğrafiya" (Paris, 1693), Salmonun "Bütün ölkələrin və dünya xalqlarının müasir vəziyyəti" (Venesiya, 1738); Ş. Puffendorf və A.O. Brusen de la Martinierenin "Universal Tarixə Giriş" (Amsterdam, 1745), "Lambertin "Universal Tarix" (Paris, 1750)Gürcü dilinin və yazısının öyrənilməsində ilk addımlar 17-ci əsrin əvvəllərində Avropada baş verdi. Səkkiz il Gürcüstanda yaşayan missioner (1612-1686) latın dilində gürcü dilinin qrammatikası ilə bağlı "Gürcüstana kömək edən Şərq dilləri üzərində iş" (Roma, 1643) kitabını yazdı.

19-cu və 20-ci əsrlərdə sahəylə bağlı həm xarici, həm də gürcü araşdırmaçıların tədqiqatlarını görə bilirik.

• Artur Leist
• Kiril Tumanov
• Devid Marşal Lenq
• Cerard Qaritte
• Donald Reyfild

• Aleksandr Xaxanov
• İvane Cavaxişvili
• Simon Kauxçişvili

• 2019-10-08 at the Wayback Machine
• Khintibidze, Elguja (1996), . NATO Research Fellowships 1994-1996.