Köyçəqız gölü (türk. Köyceğiz Gölü) — Türkiyənin Muğla ili ərazisində yerləşən göl. Gölün sahəsi 5200 ha-dır. Eyni adlı şəhərin şimal sahillərinə yaxın ərazidə qərarlaşır. Türkiyənin sahil ərazisinə yaxın yerləşən ən böyük göldür. Gölü Aralıq dənizi ilə dar və ensiz olan «Dalyan» adlı bir axar birləşdirir. Kanalın keçdiyi ərazidə eyni adlı bir qəsəbə və bir tarixi şəhərin qalıqları vardır (Kaunos). Kanal İztuzu tısbağalar sahili ərazisindən dənizə qovuşur. Kanal 1,5 metr dərinliyə sahibdir.
| Köyçəqız gölü | |
|---|---|
| türk. Köyceğiz gölü | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 8 m |
| Sahəsi | 52 km² |
| Yerləşməsi | |
| 36°54′44″ şm. e. 28°39′19″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Türkiyə
|
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Gölün yerləşdiyi ərazi əsrarəngiz görkəmə sahib olmasından turistləri bura cəlb edir. Hazırda göl və kanal xüsusi qorunan Köyçəqız-Dalyan rayonuna daxildir.
Coğrafiyası
Göl Namnam və Yuvarlakçay adlı iki əsas çayla qidalanır. Bundan əlavə bura dağlardan çoxlu sayda adsız axarlar tökülür. Gölün suyu axarlı olmasına baxmayaraq rektonik çat ərazisində yerləşdiyindən bura kükürlü su axır. Qar və çay sularının şirin olmasına baxmayaraq kükürd ona turşuluk verir. Gölün dərinliyi 20 - 60 metr arasında dəyişir. Göl balıqlarla doludur.
Gölün şimal-şərq və cənub-şərq sahilləri düzənlikdən ibarətdir. Digər sahilləri isə hündür təpələrdir. Onun sahilində yerləşən ən hündür zirvə Öləməz (937 m) dağıdır. O gölün cənub-qərbində, Bozburun-Təpəsi isə (556 m) cənubda yerləşir. Gölün özündə 5 yaşayışı olmayan ada vardır. Həbsxana adası ilk əvvəllər hərbi məqsədlər sonradan isə türmə kimi istifadə edilmişdir. Hazırda isə heç bir məqsədlə istifadə edilmir və burada yaşayış yoxdur.
Geologiya
Köyçəqız gölü 7500 il öncə meydana gəlmişdir. Bu dönəmlərdə regionda güçlü zəlzələlər baş vermişdir. Gölün cənubunda dərin tektonik çatlar vardır. Kaunos qəsəbəsi haqqında hələ Strabon (b.e.ə 64/63 — b.e 23/24) belə məlumat vermişdir. O zaman indiki göl ərazisi (2000 il öncə) sahildən 2–3 km aralıda olmuşdur. Hələ o zamanlarda gölün olması qeyd edilir. Dalyan çayı isə balıq ovunda istifadə olunmuşdur.
Qorunması
XX və XXI əsrlərdə Köyçəqiz gölü bütün bölgənin ekoloji cəhətdən əhəmiyyətli bir sahəsi halına gəldi. Çimərlikləri və "Dalyan" adlanan dar bir kanal ilə Köyçeqiz-Dalyan adlı xüsusi mühafizə olunan təbiət ətrazisinə çevrildi.
Göl sahillərində Muğlaya xas endemik Turkish sweetgum adlı ağac növü yayılmışdır. Göldə 2011-ci ildə elmə hələ məlum olamyan Knopowitschia byblisia və K. caunosi balıq növləri aşkar edilmişdir.
İstinadlar
- Ahnelt, H. (2011). Two new sympatric Knipowitschia species Teleostei: Gobiidae) from an eastern Mediterranean coastal lake - examples of different dispersal patterns? Zootaxa 3114: 22-30.