Köhnə Müqəddəs Pyotr bazilikasındakı Roma papalarının məzarlarının siyahısı

Köhnə Müqəddəs Pyotr bazilikasındakı Papa məzarları V-XVII əsrlərdə taxtda olmuş Papalara aid olmuşdur. XVI-XVII əsrlərdə köhnə bazilikanın tədricən sökülməsi zamanı, 846-cı ildə sarasinlərin Roma talanı zamanı dağıdılmış məzarlar istisna olmaqla həmin abidələrin əksəriyyəti dağıdılmışdır. Papaların qalıqları isə köhnə bazilikanın yerində inşa edilmiş yeni bazilikaya, o cümlədən Romanın digər kilsələrinə köçürülmüşdür.

Tarix

Qədim Roma katakombalarının daşınması, XIV əsrdə baş vermiş iki yanğınvə Müqəddəs Pyotr bazilikasında həyata keçirilən yenidənqurma işləri papaların məzarlarının təxminən yarısının məhv olmasına səbəb olmuşdur. Buna görə də, yeni Müqəddəs Pyotr bazilikasının əsas memarı olan Donato Bramante “Mastro Ruinante” adlandırılmışdır.

Baxmayaraq ki, ilkin bazilikanın inşasına I Konstantinin hakimiyyəti dövründə başlanmış və IV əsrdə inşaat işləri tamamlanmışdır, (440-461) Konstantin bazilikasında dəfn edilmiş ilk Papa olmuşdur. Əsrlər ərzində bazilikanın atriumu, kapellaları və nefləri Papaların məzarları ilə doldurulmuş, müxtəlif illərdə parılan inşaat işləri ilə əlaqədar isə məzarların yerləri tez-tez dəyişdirilmişdir. İlkin qəbirlərdən dövrümüzə çatmış yeganə qalıqlar bir neçə sarkofaq və heykəltəraşlıq elementləridir. Ehtimal edilir ki, Konstantin bazilikasının sökülməsinin təşəbbüskarı olmuş Papa , Mikelancelo tərəfindən özü üçün hazırlanmış “nəhəng” abidə üçün yer yaratmaq istəyirdi.

Orijinal məzarların yerləşməsi və görünüşü haqqında çox az məlumat vardır: ən dəyərli məlumatlardan biri kilsə kanoniki və tarixçi Cakomo Qrimaldinin (atası Genuya senatoru Cirolamo Qrimaldi-Kavalleroni) sökülmə ərəfəsində olan məzarları çəkdiyi təsvirlərdir; Qrimaldinin təsvirlərində əksəri üç hissəli olan erkən məzarların formaları və mürəkkəbliyi görünür. Bir neçə məhv edilmiş Papa məzarı isə Alfonsa Sikkoniyanın əsərlərində ətraflı təsvir edilmişdir.

Lakin, heç də bütün Roma Papaları Romada dəfn edilməmişdir. Ətraflı məlumat üçün baxın:

Papa məzarları

Mündəricat
 ·  ·  ·  ·  ·  ·  ·  ·  ·  ·  ·
Qismən saxlanılmış, köçürülmüş və ya yenidən inşa edilmiş məzarlar rəngli fonda göstərilmişdir..
 
Alessandro Alqardi tərəfindən işlənmiş Fuga d'Attila qabartmasının altında I Levin köçürülmüş qalıqları yerləşdirilib.
 
I Qreqorinin altar altında dəfn edilmiş qalıqları
 
"De sacris aedificiis a Constantino magno constructis" (1693-cü ildə nəşr edilib) kitabında Papa məzarlarının təsviri
 
Papa məzarlarının təsviri
 
Papa məzarlarının təsviri
 
Papa məzarlarının təsviri
 
Papa məzarlarının təsviri
 
Papa məzarlarının təsviri
 
Papa məzarlarının təsviri
 
Papa məzarlarının təsviri
 
Bazilikanın sökülməsi zamanı aşkarlanmış V Qreqorinin qalıqlarının dəfn edildiyi
 
IV Adrianın Vatikan qrottasında saxlanmış sarkofaqı
 
VIII Bonifasinin məzarı vı IV Bonifasinin xatirə abidəsinin təsviri
 
VIII Bonifasinin dövrümüzə çatmış sarkofaqı
 
VI Urbanın sarkofaqı
 
VII İnnokentinin qalıqları orijinal sarkofaqın yeni kopyasına yerləşdirilmişdir
 
V Nikolayın sarkofaqı
 
II Pavelin sarkofaqı
 
VIII İnnokentinin məzarı canlı papanın təsvir edildiyi ilk məzardır
 
III Piyin məzarı kilsəsinə köçürülmüşdür
 
III Yulinin qalıqları daha qədim sarkofaqa yerləşdirilmişdir
 
II Marsellin dəfni zamanı IV əsrə aid sarkofaq yenidən istifadə edilmişdir
 
IX İnnokentinin məzarı Köhnə Müqəddəs Pyotr bazilikasında yerləşdirilmiş sonuncu məzardır
Pontifiklik
dövrü 		Portreti Adı Qeydlər
440–461  
Müqəddəs Lev
Böyük Lev 		Məzar portikoda yerləşir. Köhnə bazilikanın qanadında dəfn edilmiş ilk papadır; müxtəlif dövrlərdə köçürülmüş qalıqlar II, III və IV Levlərin qalıqlarına qarışmışdır; XVII əsrdə qalıqları ayrılaraq Partorienti Madonnası kapellasındakı xüsusi altarda, Alqardinin relyefi altında yerləşdirilmişdir.Madonna of Partorienti.
468–483  
Müqəddəs Simplisi 		Məzar portikoda, I Levin məzarı yaxınlığında yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
492–496   I Gelasi
Müqəddəs Gelasi 		Məzar portikoda yerləşir.
496–498   II Anastasi Məzar atriumda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
498–514  
Müqəddəs Simmax 		Məzar portikoda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
514–523  
Müqəddəs Hormisd 		Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
523–526  
Müqəddəs İohann 		Nefdə yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
526–530  
Müqəddəs Feliks 		Atriumda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır
530–532   Portikoda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
533–535   II İohann Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
535–536  
Müqəddəs Aqapit 		Atriumda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
556–561   Atriumda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
561–574   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
575–579   Cübbəxananın vestibülündə yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
579–590   Atriumda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
590–604   ,
Müqəddəs Qreqori
Böyük Qreqori 		Portikoda yerləşirdi. Qalıqların bir hissəsi Fransanın kommunasına köçürülmüşdür; Köhnə Müqəddəs Pyotr bazilikasının sökülməsi zamanı qalıqların bir hissəsi kilsəsinə, daha sonra isə yeni Müqəddəs Pyotr kafedralının girişi yaxınlığında yerləşən köçürülmüşdür.
604–606  
Müqəddəs Sabinian 		Köhnə Müqəddəs Pyotr bazilikasının atriumunda yerləşən orijinal qəbirüstü abidəsi sökülmə zamanı dağıdılmışdır; orijinal epitafiyasının kiçik bir hissəsi Müqəddəs Pyotr bazilikasının kriptində yerləşir.
607-607   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
608–615   ,
Müqəddəs Bonifasi 		Köhnə bazilikanın portikosunda dəfn edilmişdi; sonradan interyerə köçürülmüşdür; bir əli kilsəsinə köçürülmüşdür; digər relikviyaları bazilikasındakı Müqəddəs Silvester kapellasındadır; digər qalıqları Müqəddəs Pyotr bazilikasının kapellasındadır; bir zamanlar məzarı saxlamış oratoriya və məzarın Covanni Çiampini tərəfindən çəkilmiş eskizi dövrümüzə çatmışdır.
615–618   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
619–625   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
625–638   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
638–640   Qanadda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
640–642   IV İohann Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
642–649   Atriumda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
654–657  
Müqəddəs Yevgeni 		Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
657–672  
Müqəddəs Vitali 		Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
672–676   , Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
676–678   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
678–681  
Müqəddəs Aqafon 		Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
681–683  
Müqəddəs Lev 		Köhnə Müqəddəs Pyotr bazilikasında dəfn edilmişdi; Madonna-della-Kolonna kapellasının altarı altına köçürülmüşdür; XVII əsrin əvvəllərində I Levin məzarı ilə qarışdırılmışdır; əsrlər ərzində Ferreradakı San-Stefan kilsəsinin altarı altında olmasına inanılmışdır; Sökülmə zamanı aşkarlanan qalıqları Partiorenti Madonnası kapellasında I, II və IV Levlərin qalıqları ilə qarışdırılmışdır.
684–685  
Müqəddəs Benedikt 		Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
685–686   Atriumda yerləşirdi. 846-cı ildə sərasinlərin Roma talanı zamanı dağıdılmışdır.
686–687   Sol nefdə yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
687–701  
Müqəddəs sergi 		Köhnə Müqəddəs Pyotr bazilikasının portikosunda yox, qanadında dəfn edilmiş ilk papadır; məzar sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
701–705   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
705–707   Xeyir-dua verilmiş Bakirə Məryəm kapellasında yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır; VII İohannın Vatikan qrottosunda dövrümüzə çatmış mozaikasının məzarın bir hissəsi olması güman edilir.
708-708   Nefdə yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
708–715   Sol nefdə yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
715–731  
Müqəddəs Qreqori 		Atriumda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
731–741   Tanrı anası oratoriyasında yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
741–752  
Müqəddəs Zaxari 		Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
Papa kimi fəaliyyətə başlamayıb.   Atriumda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
752–757   Atriumda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
757–767   I Pavel
Müqəddəs Pavel 		Tanrı anası oratoriyasında yerləşirdi. Müvəqqəti olaraq kilsəsində dəfn edilmişdir; sonradan köhnə bazilikadakı Tanrı anası oratoriyasına köçürülmüşdür; sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
767–772   Atriumda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
772–795   I Adrian Pyotr kafedralı oratoriyasında yerləşən orijinal abidə sökülmə zamanı dağıdılmışdır;Böyük Karl adından yazılmış kitabə müasir Müqəddəs Pyotr bazilikasının portikosunda yerləşdirilmişdir.
795–816  
Müqəddəs Lev 		Partorienti Madonnası kapellasında yerləşirdi. Köhnə bazilikanın altında dəfn edilmişdir; II, IV Levlər və II Pasxalinin qalıqları ilə birləşdirilmişdir; birləşdirilmiş sarkofaq sökülmə zamanı dağıdılmışdır; 1601-ci ildə I Levin qalıqları ilə birləşdirilmiş və yeni Müqəddəs Pyotr bazilikasındakı "Savior della Colonna" altarının altında yerləşdirilmişdir.
816–817   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
824–827   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
827–827   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
827–844   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
844–847   Müqəddəs Sikst və Fabian kapellasının altarında yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
847–855   ,
Müqəddəs Lev 		Bizim Xilaska della kolonna altarının altında yerləşirdi. I, II və III Levlərin sümükləri ilə birləşdirilmişdir.
855–858   Narteksdə yerləşirdi. sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
858–867   I Nikolay
Müqəddəs Nikolay
Böyük Nikolay 		Köhnə bazilikanın atriumunda dəfn edilmişdir; efitaf sökülmə zamanı qismən saxlanılmışdır və hazırda Vatikan qrottasında yerləşir.
867–872   II Adrian Köhnə bazilikada dəfn edilmişdir; efitaf sökülmə zamanı qismən saxlanılmışdır və hazırda Vatikan qrottasında yerləşir.
872–882   Portiko və ya nefdə yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
882–884   Portikoda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
885–891   Portikoda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
891–896   Köhnə bazilikada dəfn edilmişdir; ekskumasiya edilmiş, taxtdan salınmış, barmaqları kəsilmiş və tiberi çayına atılmışdır (bax: ); sonradan təkrarən Köhnə bazilikada dəfn edilmişdir; sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
896-896   Portikoda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
896–897   Portikoda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
897–897   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
897   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
898–900   , Portiko, sol nef və ya bazilikanın kənarında yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
900–903   Gido qapısının yaxınlığında yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
904–911   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
911–913   Atriumda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
913–914   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
928–928   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
928–931   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
931–935   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
936–939   , Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
939–942   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
942–946   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
964–965   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
973–974   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
983–984   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
985–996   Sent-Mari oratoriyasında yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
996–999   Məzar 14 avqust 1607-ci ildə Müqəddəs Pyotr bazilikasının döşəməsi altında aşkar edilmişdir; 15 yanvar 1609-cu ildə ekskumasiya edilərək yenidən dəfn edilmişdir.
1012–1024   VIII Benedikt Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
1024–1032   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
1045–1046   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
1049–1054  
Müqəddəs Lev 		Köhnə bazilikanın şərq divarı altında, I Qreqori altarına yaxın dəfn edilmişdir; 11 yanvar 1606-cı ildə sökülmə vaxtı tabutu açılaraq qalıqları relikviya kimi götürülmüşdür; digər qalıqları isə, Assisili Müqəddəs Frensisin stiqmatalarına həsr edilmiş, Müqəddəs Marsial və Valeriya altarı altında dəfn edilmişdir.
1088–1099   II Urban,
Xeyir-dua verilmiş Urban 		Sökülmə zamanı dağıdılmış ilk məzardır.
1145–1153   ,
Xeyir-dua verilmiş Yevgeni 		Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
1154–1159   IV Adrian, yenidən istifadə edilmişdir.
1227–1241   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
1241–1241   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
1277–1280   Sökülmə zamanı dağıdılmışdır; 1620-ci ildə qalıqları kardinal Rinaldo Orsinin qalıqları ilə birləşdirilmişdir.
1294–1303   VIII Bonifasinin IV Bonifasinin relikviyalarını da dəfn etdirdiyi orijinal məzar-kapella sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
1378–1389   Köhnə bazilikanın dekonstruksiyasına kimi saxlanmışdır; fəhlələr tərəfindən su saxlancı kimi istifadə edilmişdir.
1389–1404   Müqəddəs Pyotr və Pavel kapellasında yerləşirdi. tərəfindən işlənmiş məzar, sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
1404–1406   Müqəddəs Pyotr və Pavel kapellasında dəfn edilmiş, 1455-ci ildə məzar Müqəddəs Tomas kapellasına köçürülmüşdür, 12 sentyabr 1606-cı ildə XV əsrin ortalarına aid sarkofaqa köçürülmüşdür.
1447–1455   Köhnə bazilikanın sol xarici qanadından sağ xarici qanadına köçürülmüşdür. Mino de Fyezole tərəfindən işlənmiş abidə saxlansa da, sarkofaq sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
1464–1471   II Pavel Effigiya tərəfindən işlənmişdir; fiqurlar və qabartma relyefin müəllifi . 1544-cü ildə köçülürlmüş abidə XVII əsrdə dağılmışdır; sökülmə zamanı sarkofaq saxlanmışdır.
1471–1484   , Qəbirüstü abidə tərəfindən hazırlanmışdır. Köhnə bazilikanın xor kapellasında yerləşirdi; 1610-cu ildə cübbəxanaya köçürülmüşdür; 1625-ci ildə yeni Müqəddəs Pyotr bazilikasının Del-Koro kapellasına köçürülmüşdür; 1926-cı ildə II Yulinin qalıqları ilə birləşdirilmişdir; 1940-cı illərdə yenidən ayırılmışdır.
1484–1492   Qəbirüstü abidə tərəfindən hazırlanmışdır. Ölüm yatağı təsvirlərindən fərqli olaraq Papanın canlı təsvir edildiyi ilk qəbirüstü abidədir; köhnə bazilikanın Tanrı anası oratoriyasında yerləşirdi; 5 sentyabr 1606-cı ildə sökülmə zamanı sudariuma köçürülmüşdür.
1503–1503   Qəbirüstü abidə tərəfindən hazırlanmışdır. Köhnə bazilikada inşa edilmiş sonuncu Papa mavzoleyidir; V Pavelin dövründə kilsəsinə köçürülmüşdür.
1523–1534   Köhnə bazilikada kərpic məzarda dəfn edilmişdir; hazırda məzar kilsəsində, Mediçilərdən olan digər Papa X Levin məzarı ilə üzbəüz yerləşir.
1534–1549   Qəbirüstü abidə tərəfindən hazırlanmışdır. 1599-cu ildə köçürülmüşdür.
1550–1555   III Yuli Köhnə bazilikanın San-Andrea kapellasında qırmızı daşdan hazırlanmış sarkofaqda dəfn edilmişdi; 1608-ci ildə qədim sarkofaqa köçürülmüş, iki il sonra sökülmə zamanı isə sarkofaq açılmışdır; bəzən kilsəsinin Del-Monte kapellasında dəfn edilməsi qeyd edilir.
1555–1555   Qəbirüstü abidəsi yoxdur; üzərində təsviri olan IV əsrə aid sarkofaqda dəfn edilmişdir.
1572–1585   Orijinal qəbirüstü abidəsi dağıdılmışdır; XVIII əsrdə yeni abidə yaradılmışdır.
1590–1591   Qəbirüstü abidəsi tərəfindən hazırlanmışdır.
1591–1591   Qəbirüstü abidəsi yoxdur.

İstinadlar

  1. ↑ Reardon, 2004, p. 40.
  2. ↑ Reardon, 2004, p. 272.
  3. Reardon, 2004, p. 274.
  4. Grimaldi, Giacomo. Ed. R. Niggl. 1972. Descrizione della Basilica Antica di S. Pietro in Vaticano: Codice Barberini Latino 2733. Vatican City.
  5. Reardon, 2004, p. 12.
  6. Reardon, 2004, pp. 40–41.
  7. Reardon, 2004, p. 41.
  8. ↑ Reardon, 2004, p. 42.
  9. ↑ Reardon, 2004, p. 43.
  10. ↑ Reardon, 2004, p. 44.
  11. Reardon, 2004, p. 45.
  12. ↑ Reardon, 2004, p. 46.
  13. Reardon, 2004, pp. 46–48.
  14. ↑ Reardon, 2004, p. 48.
  15. ↑ Mann, 2003, p. 22.
  16. Reardon, 2004, pp. 49–51.
  17. ↑ Reardon, 2004, p. 51.
  18. Reardon, 2004, p. 52.
  19. ↑ Reardon, 2004, p. 53.
  20. ↑ Reardon, 2004, p. 54.
  21. Reardon, 2004, pp. 54–55.
  22. Reardon, 2004, p. 55.
  23. Reardon, 2004, pp. 55–56.
  24. ↑ Reardon, 2004, p. 56.
  25. ↑ Reardon, 2004, p. 57.
  26. ↑ Reardon, 2004, p. 58.
  27. ↑ Reardon, 2004, p. 59.
  28. Reardon, 2004, p. 60.
  29. Gardner, 1992, ill. 16.
  30. Mann, 2003, p. 24.
  31. ↑ Reardon, 2004, p. 61.
  32. ↑ Reardon, 2004, p. 62.
  33. ↑ Reardon, 2004, p. 64.
  34. ↑ Reardon, 2004, p. 65.
  35. Reardon, 2004, p. 66.
  36. ↑ Reardon, 2004, p. 67.
  37. ↑ Reardon, 2004, p. 68.
  38. ↑ Reardon, 2004, p. 69.
  39. ↑ Reardon, 2004, p. 70.
  40. ↑ Reardon, 2004, p. 71.
  41. Reardon, 2004, p. 72.
  42. ↑ Reardon, 2004, p. 74.
  43. Reardon, 2004, p. 75.
  44. Reardon, 2004, p. 76.
  45. ↑ Reardon, 2004, p. 81.
  46. Reardon, 2004, p. 82.
  47. Mann, 2003, p. 27.
  48. Reardon, 2004, p. 84.
  49. Reardon, 2004, p. 88.
  50. Gardner, 1992, ill. 11.
  51. Reardon, 2004, p. 100.
  52. Reardon, 2004, p. 101.
  53. Reardon, 2004, p. 111.
  54. Gardner, 1992, ill. 106–108, 111–112.
  55. Reardon, 2004, pp. 120–121.
  56. Reardon, 2004, p. 137.
  57. Gardner, 1992, ill. 147.
  58. Reardon, 2004, p. 140.
  59. Reardon, 2004, pp. 141–142.
  60. Reardon, 2004, p. 153.
  61. Reardon, 2004, p. 163.
  62. ↑ Reardon, 2004, p. 167.
  63. Reardon, 2004, p. 177.
  64. Reardon, 2004, p. 182.
  65. Reardon, 2004, pp. 185–186.
  66. Reardon, 2004, p. 186.
  67. Aldrich, Robert, and Wotherspoon, Garry. (2000). Who's Who in Gay and Lesbian History from Antiquity to World War II. Routledge. ISBN 978-0-415-25369-7. p. 278.
  68. Reardon, 2004, p. 187–188.
  69. Reardon, 2004, p. 195.
  70. ↑ Reardon, 2004, p. 199.

Ədəbiyyat

  • Gardner, Julian, The Tomb and the Tiara, Oxford: Clarendon Press, 1992, ISBN 978-0-19-817510-0
  • Mann, H. K., Tombs and Portraits of the Popes of the Middle Ages, Kessinger Publishing, 2003, ISBN 978-0-7661-2903-0
  • Reardon, Wendy J. 2004. The Deaths of the Popes. Macfarland & Company, Inc. ISBN 978-0-7864-1527-4
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023