"Intelligenzaktion" (alm. «Ziyalılar» əməliyyatı, Almanca tələffüz: ; həmçinin Flurbereinigung və Direkteaktion) — 1939–1940-cı illərdə Nasist Almaniyasına ərazisində və qismən də Almaniyanın nəzarətində olan digər ərazilərdə Polşa elitasına, əsasən ziyalılara qarşı həyata keçirilən repressiyaların ümumi adı. Əməliyyat etnik təmizləmə və soyqırım xarakteri daşıyır, bəzi hallarda yəhudi əhalisinin məhvi ilə müşayiət olunurdu.
| Intelligenzaktion | |
|---|---|
| Ümumi məlumatlar | |
| Yeri | |
| Tarix | sentyabr 1939 |
| Ölü sayı |
|
| Törədən(lər) | Sicherheitspolizei, Gestapo |
"Intelligenzaktion" zamanı 50 minə yaxın müəllim, keşiş, azad peşələrin nümayəndələri və yerli zadəganlar, ictimai-siyasi xadimlər, habelə istefada olan hərbçilər və vətənpərvər təşkilatların üzvləri metodik şəkildə edam edilmişdir. Daha 50 min nəfər həbs düşərgələrinə sürgün edilmiş, burada onların yalnız cüzi bir hissəsi sağ qalmışdır. 1939-cu ilin sentyabrından 1940-cı ilin aprelinə qədər Polşanın müxtəlif regionlarında edamlar həyata keçirilmişdir.
İstinadlar
- Maria Wardzyńska. (PDF). , IPN (Portal edukacyjny Instytutu Pamięci Narodowej). 2009. 1/356. ISBN 978-83-7629-063-8. (PDF). 2014-11-29 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-05-20.. — «Oblicza się, że akcja „Inteligencja” pochłonęła ponad 100 tys. ofiar. Translation: It is estimated that Intelligenzaktion took the lives of 100,000 Poles.[PDF pp. 8–10]».
Əlavə ədəbiyyat
- Lukas, Richard C. . Hippocrene Books. 2012 [1986]. ISBN 9780781809016.
- Meier, Anna. Die Intelligenzaktion. Die Vernichtung der polnischen Oberschicht im Gau Danzig-Westpreußen. . 2008. ISBN 978-36-3904-721-9.
- Szcześniak, Andrzej. Generalplan Ost. Plan Zagłady Słowian. Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne. 2001. ISBN 83-88822-03-9.
- Maria Wardzyńska, "Intelligenzaktion" na Warmii, Mazurach oraz Północnym Mazowszu. Główna Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu. Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej nr. 12/1, 2003/2004, ss. 38-42.
-
Wardzyńska, Maria. [The Year was 1939: Operation of German Security Police in Poland. Intelligenzaktion] (PDF) (Polish). Institute of National Remembrance. 2009. ISBN 978-83-7629-063-8. 29 November 2014 tarixində (PDF file) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 November 2014.
Oblicza się, że akcja „Inteligencja” pochłonęła ponad 100 tys. ofiar. Translation: It is estimated that Intelligenzaktion took the lives of 100,000 Poles.
Xarici keçidlər
- Elżbieta Grot, Ludobójstwo w Piaśnicy z uwzględnieniem losów mieszkańców powiatu wejherowskiego ("Genocide in Piaśnica with a discussion of the fate of the inhabitants of Wejherow county"), Public Library of Wejherowo,
- Tadeusz Piotrowski, Poland's holocaust: ethnic strife, collaboration with occupying forces and genocide in the Second Republic, 1918-1947, McFarland, 1998, p. 25, [[iarchive:polandsholocaust00piot/page/25|]]
- (pol.) 4 fevral 2017 at the Wayback Machine, Encyklopedia WIEM
- (pol.) , Encyklopedia PWN