Hekla - İslandiyanın cənubunda vulkan. Hündürlüyü 1481 metrdir. 874- cü ildən bəri 20 dəfə püskürüb və İslandiya adasının aktiv vulkanı hesab edilir. Orta əsrlərdə islandlar bu vulkanı "cəhənnəmdəki su " adlandırırdılar. Vulkan külünün öyrənilməsi nəticəsində məlum olmuşdur ki, vulkan 6600 il ərzində aktiv olmuşdur. Sonuncu püskürməsi 2000-ci ildə baş vermişdir. Hekla-uzunluğu 40 km olan vulkan dağının bir hissəsidir. Belə ki, bu dağın ən aktiv tərəfi 5,5 km-lik hissəsi olub Heklugja adlanır və hansı ki, Hekla vulkanına aiddir.

Hekla vulkanı
Hekla
Ümumi məlumatlar
Kraterin diametri 750 m
Əmələgəlmə dövrü Pleystosen
Yaşı 25 min il
Son püskürmə 1944
Tərkibi bazalt, Andezibazalt, andezit, Datsit
Mütləq hündürlüyü 1281 m
Yerləşməsi
40°49′17″ şm. e. 14°25′32″ ş. u.
Ölkə  İslandiya

  • VOGRIPA
  • GVP
Hekla vulkanı xəritədə
Hekla vulkanı
Hekla vulkanı
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Püskürmənin tarixi

Vulkanın ən erkən püskürməsi 1104-cü ildə qeydə alınmışdır ki, bundan bəri 20-30 püskürmə müşahidə edilmişdir. Heklanın püskürmələri bir-birinə oxşamır. Belə ki, bunun üçün püskürmələrin proqnozlaşdırılması qeyri-mümkündür. Bəzi püskürmələr qısa olub,7-10 gün arası baş verir, bəziləri isə aylarla, hətta illərlə davam edir. 29 mart 1947-ci ildə baş verən püskürmə 1948-ci ilin aprel ayında sona çatmışdır. Belə ki, püskürmələr arası korelyasiya aşkar edilmişdir. Hekla uzun müddət sakitdirsə, demək, püskürmə daha şiddətli olacaqdır.

Tarixi və tarix öncəsi püskürmələr

 
Aktiv fumorol

Heklanın ən iri püskürmələri holosen dövründə e.ə 950-ci ildə baş vermişdir. O, "Hekla-3" adını almışdır və ya "H-3". Bu püskürmə zamanı atmosferə 7,3 kub km vulkan külü atılmışdır. Bu 5 ballıq vulkan püskürməsi hesab olunmuşdur. Püskürmənin gücü elə yüksək olmuşdur ki, bir neçə il ərzində şimal yarımkürəsində temperaturun aşağı düşməsi müşahidə edilmişdir. Onun izlər şotlandiyanın torflu bataqlıqlarında İrlandiyada belə tapılmışdır.

Nüfuzu

 
İslandiya 1585, Heklanın püskürməsi

Hekla sözünün mənası "papaqlı qısa plaş"dır. Bu adı o zirvəsinin daima tez-tez buludlarla örtüldüyü üçün almışdır. Lap əvvəllər latın tarixçisi dağı Mons Casule (palş dağ) adlandırmışdır. 1104- cü ildən sonra isə çisterlərin irəli sürdüyü bir tarixə görə o "cəhənnəm qapıları" adını alır. Çister monarxı Qerbert Klervoskiy "Möcüzələr haqqında" əsərində Heklanı xatırlatnmır.

Flora və faunası

 
Hekla və island atı

Heklanın üzəri əvvəllər ağaclarla örtülü olmuşdur. Meşələr və hündür boylu bitkilər külə çox az həssasdırlar, nəinki alçaqboylu bitkilər. Lakin vulkan fəaliyyəti nəticəsində yaranan səth eroziyaya qarşı çox həssasdır. 90 000 hektar ərazinin meşə örtüyü ilə örtülməsi üçün xüsusi layihə hazırlanmışdır ki, əraziyə söyüdağcaqayın növləri torpaqları münbitləşdirdikdən sonra vulkan küllərinin üzərinə səpilmişdir. Bu vulkan külü ilə örtülmüş geniş ərazilərin bərpasına kömək edəcək və havaların soyuq keçdiyi dövrlərdə eroziyasının qarşısını alacaq. Drenajın və su eroziyasının biopotensialın zənginləşməsinə səbəb olacaq. Bu layihə həcminə görə Avropada geniş hesab edilir.

İstinadlar

  1. . 2015-02-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-07-14.

Xarici keçidlər

  •  
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023