Hacı Bədəl məscidi - Haqqinda Melumat

Hacı Bədəl məscidi
Hacı Bədəl məscidi
	40°45′20″ şm. e. 48°23′25″ ş. u.
Ölkə	Azərbaycan
Şəhər	İsmayıllı
Yerləşir	Basqal
Tikilmə tarixi	1848
Vəziyyəti	stabil
Azərbaycandakı tarixi abidələrin milli qeydiyyatı
İstinad nöm.
Kateqoriya	Məscid
Əhəmiyyəti	Yerli əhəmiyyətli
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Hacı Bədəl məscidi - XIX əsrə aid tarix-memarlıq abidəsi, məscid. Azərbaycanda "Basqal" Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğunda yerləşir.

Məscid, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.

Haqqında

Hacı Bədəl məscidi 1854-cü ildə Basqal qəsəbəsinin Dəmirçibazar məhəlləsində tikilib. Məscidin sifarişçisi Hacı Bədəl Məşədi ağa oğlu olub. Basqalın Qoşabulaq məhəlləsindən olan Hacı Bədəl məscidi qızı Sitarə xanımın şərəfinə inşa edib. Məscidin tikinti işlərinə Allahi və Məşədi Səttar adlı bənnalar rəhbərlik ediblər.

Məscidin həyətində türbə də yerləşir. Burada Seyid Ümbülbanu adlı şəxs dəfn edilib. Deyilənə görə, o, İmam Cəfər Sadiqin (ə.s) nəslindən gəlib. Türbənin giriş qapısındakı kitabədə Seyid Ümbülbanunun 1855–1898-ci illərdə yaşadığı və türbə dəfn olunduğu qeyd edilib.

Azərbaycanda sovet işğalından sonra rəsmi olaraq 1928-ci ildən dinlə mübarizəyə başladılar. Həmin ilin dekabrında Azərbaycan KP MK-i bir çox məscid, kilsə və sinaqoqları maarifləndirici istiqamətlərdə istifadə üçün klubların balansına verdi. Əgər 1917-ci ildə Azərbaycanda 3.000 məscid var idisə 1927-ci ildə bu rəqəm 1.700, 1928-ci ildə 1369, 1933-cü ildə isə 17 idi. Hacı Bədəl məscidi də bu dövrdə ibadətə bağlanıb. Əvvəlcə binada toxucu dəzgahları yerləşdirilib və bina kəlağayı sexi kimi fəaliyyət göstərib.İkinci Dünya müharibəsindən sonra isə binadan Kənd istehlak cəmiyyətinin anbarı kimi isifadə olunub. 1985-ci ildə məsciddə əsaslı təmir-bərpa işləri aparılıb. Çürüməkdə olan tavan, məscidin döşəməsi, həyətin daş örtüyü yenilənib. 1989-cu ildə məscidin də daxil olduğu ərazidə "Basqal" Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğu yaradılıb.

Azərbaycan müstəqilliyini yenidən bərpa etdikdən sonra 1991-ci ildə məscid təkrar dindarların istifadəsinə verilib.Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.

Memarlığı

Məscidin tavanı taxtadan, döşəməsi isə daşdandır. Damı dəmir təbəqə ilə örtülüb. Məscidin daxilində iki tağvari və altı düzbucaqlı formada pəncərə var. İbadət zalı iki qadınlar və kişilər üçün olmaqla iki hissədən ibarətdir. Qadınlar şöbəsi əsas zalda düzəldilən taxta eyvanda yerləşir. İbadət zalının tutumu 200 nəfərdir. Minbəri taxtadan düzəldilib. Mehrabı isə Basqal xəttatları tərəfindən müxtəlif naxışlarla bəzədilib. Mehrabda, həmçinin göyərçin fiquru üzərində ərəbcə bir neçə dəfə "Əli" adı yazılıb. Bu yazı güzgü effekti ilə birləşərək "Məhəmməd" adını əmələ gətirir. Məscidin bir günbəzi və bir minarəsi var. Günbəzin hündürlüyü 4 metrdir.

Həmçinin bax

Şeyx Məhəmməd məscidi

İstinadlar

↑ Əliyeva, Həbibə; Xəlilli, Fariz. (az.). I. Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2019. 27. 2024-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.
Babayev, Tofiq; Şahbazov, Tahir. (az.). Bakı: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu. 2017. 143. ISBN 978-9952-516-04-3. 2024-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.
↑ Muradzadə, Aynurə. . 525-ci qəzet. 2023-05-02. İstifadə tarixi: 2024-09-09.
Əliyeva, Həbibə; Xəlilli, Fariz. (az.). I. Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2019. 34. 2024-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.
. sirat.az. 2021-11-04. 2023-09-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.
Babayev, Tofiq; Şahbazov, Tahir. (az.). Bakı: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu. 2017. 146. ISBN 978-9952-516-04-3. 2024-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.
Yunusov, Arif. (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 140. ISBN 9952-8052-2-5. 2023-07-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
↑ Yunusov, Arif. (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 141. ISBN 9952-8052-2-5. 2023-07-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
Ələsgərova, Nəsrin. . ge.boell.org (rus). 2005-01-15. 2019-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-04.
↑ Babayev, Tofiq; Şahbazov, Tahir. (az.). Bakı: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu. 2017. 144. ISBN 978-9952-516-04-3. 2024-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.
Hüseynov, Miryavər. Basqal və Basqallılar (az.). Bakı. 2015.
. medeniyyet.az (az.). 2022-08-14. 2022-10-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.
. www.heritage.org.az (ingilis). 2024-05-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.
Babayev, Tofiq; Şahbazov, Tahir. (az.). Bakı: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu. 2017. 145. ISBN 978-9952-516-04-3. 2024-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.
(PDF) (az.). mct.gov.az. 2001-08-02. 2021-07-07 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
↑ (PDF) (az.). Bakı: Beynəlxalq Əlhuda. 2001. səh. 146. ISBN 964-8121-59-1. 2021-07-23 tarixində (PDF).

[:1-1] Əliyeva, Həbibə; Xəlilli, Fariz. (az.). I. Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2019. 27. 2024-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[:02-2] Babayev, Tofiq; Şahbazov, Tahir. (az.). Bakı: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu. 2017. 143. ISBN 978-9952-516-04-3. 2024-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[:0-3] Muradzadə, Aynurə. . 525-ci qəzet. 2023-05-02. İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[4] Əliyeva, Həbibə; Xəlilli, Fariz. (az.). I. Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2019. 34. 2024-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[5] . sirat.az. 2021-11-04. 2023-09-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[:022-6] Babayev, Tofiq; Şahbazov, Tahir. (az.). Bakı: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu. 2017. 146. ISBN 978-9952-516-04-3. 2024-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[:22-7] Yunusov, Arif. (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 140. ISBN 9952-8052-2-5. 2023-07-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.

[:2-8] Yunusov, Arif. (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 141. ISBN 9952-8052-2-5. 2023-07-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.

[9] Ələsgərova, Nəsrin. . ge.boell.org (rus). 2005-01-15. 2019-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-04.

[:03-10] Babayev, Tofiq; Şahbazov, Tahir. (az.). Bakı: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu. 2017. 144. ISBN 978-9952-516-04-3. 2024-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[11] Hüseynov, Miryavər. Basqal və Basqallılar (az.). Bakı. 2015.

[12] . medeniyyet.az (az.). 2022-08-14. 2022-10-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[13] . www.heritage.org.az (ingilis). 2024-05-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[:04-14] Babayev, Tofiq; Şahbazov, Tahir. (az.). Bakı: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu. 2017. 145. ISBN 978-9952-516-04-3. 2024-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[15] (PDF) (az.). mct.gov.az. 2001-08-02. 2021-07-07 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.

[:023-16] (PDF) (az.). Bakı: Beynəlxalq Əlhuda. 2001. səh. 146. ISBN 964-8121-59-1. 2021-07-23 tarixində (PDF).