Şeyx Məhəmməd məscidi - Haqqinda Melumat

Şeyx Məhəmməd məscidi
Şeyx Məhəmməd məscidi
	40°45′22″ şm. e. 48°23′23″ ş. u.
Ölkə	Azərbaycan
Şəhər	İsmayıllı
Yerləşir	Basqal
Tikilmə tarixi	1531
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Şeyx Məhəmməd məscidi — XVI əsrə aid tarix-memarlıq abidəsi, məscid. Azərbaycanda "Basqal" Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğunda yerləşir.

Haqqında

Şeyx Məhəmməd məscidi Sufi Dərviş Əlinin oğlu Pir Məhəmmədin əmri ilə 1531-ci ildə tikilib. Məscid Basqalın Kələküçə məhəlləsində yerləşir. Məscidin həyətində mədrəsə fəaliyyət göstərib.

Azərbaycanda sovet işğalından sonra rəsmi olaraq 1928-ci ildən dinlə mübarizəyə başladılar. Həmin ilin dekabrında Azərbaycan KP MK-i bir çox məscid, kilsə və sinaqoqları maarifləndirici istiqamətlərdə istifadə üçün klubların balansına verdi. Əgər 1917-ci ildə Azərbaycanda 3.000 məscid var idisə 1927-ci ildə bu rəqəm 1.700, 1928-ci ildə 1369, 1933-cü ildə isə 17 idi. Şeyx Məhəmməd məscidi bu dövrdə ibadətə bağlanıb. Məscidin həyətindəki iyirmiyə yaxın daş kitabə məhv edilib, qoşa minarələri isə sökülüb. Məscidin binasından klub kimi istifadə olunub. 1975-ci ildə elektrik şəbəkəsində baş verən qısaqapanma nəticəsində məscidin binası tamamilə yanıb. 1980-ci illərdə yerli camaat tərəfindən məsciddə təmir işləri aparılıb. Bu işləri görərkən yerli sakinlər burada məscidin yanında əkilmiş Pir Çinar haqqında kitabə tapıblar. Kitabədə Pir Çinarın 1568-ci ildə Şeyx Səfayi tərəfindən əkildiyi qeyd olunub. 1989-cu ildə məscidin də daxil olduğu ərazidə "Basqal" Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğu yaradılıb.

Arxeoloji qazıntılar

2019-cu ildə Azərbaycan Respublikasının Dövlət Turizm Agentliyinin sifarişi ilə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Arxeologiya və Etnoqrafiya İnsitutunun ekspedisiyası Prof. Dr. Qafar Cəbiyevin başçılığı ilə Şeyx Məhəmməd məscidinin daxilində və həyətində arxeoloji tədqiqat aparıb. Məscidin içərisində daha kiçik, kvadratformalı və Şirvanşahlar dövrü İslam memarlığı üslubunda məscidin qalıqları üzə çıxıb. Qazıntı zamanı ərazidən bir neçə kitabə də aşkar edilib.

Şəkillər

Həmçinin bax

Hacı Bədəl məscidi

İstinadlar

Əliyeva, Həbibə; Xəlilli, Fariz. (az.). I. Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2019. 16. 2024-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.
Babayev, Tofiq; Şahbazov, Tahir. (az.). Bakı: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu. 2017. 140. ISBN 978-9952-516-04-3. 2024-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.
(PDF) (az.). Bakı: Beynəlxalq Əlhuda. 2001. səh. 146. ISBN 964-8121-59-1. 2021-07-23 tarixində (PDF).
Babayev, Tofiq; Şahbazov, Tahir. (az.). Bakı: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu. 2017. 141. ISBN 978-9952-516-04-3. 2024-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.
Yunusov, Arif. (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 140. ISBN 9952-8052-2-5. 2023-07-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
↑ Yunusov, Arif. (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 141. ISBN 9952-8052-2-5. 2023-07-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
Ələsgərova, Nəsrin. . ge.boell.org (rus). 2005-01-15. 2019-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-04.
↑ Babayev, Tofiq; Şahbazov, Tahir. (az.). Bakı: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu. 2017. 141. ISBN 978-9952-516-04-3. 2024-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.
↑ Ağayev, Adil. . Azərtac. 2019-11-03. İstifadə tarixi: 2024-09-09.
Cəbiyev, Qafar. . Xalq qəzeti. 2019-11-16. 2024-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.
Babayev, Tofiq; Şahbazov, Tahir. (az.). Bakı: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu. 2017. 142. ISBN 978-9952-516-04-3. 2024-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.
Əliyeva, Həbibə; Xəlilli, Fariz. (az.). I. Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2019. 12. 2024-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.
. shimal.news. 2023-12-17. 2024-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.
. medeniyyet.az (az.). 2022-08-14. 2022-10-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.
. www.heritage.org.az (ingilis). 2024-05-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.
Əliyeva, Həbibə; Xəlilli, Fariz. (az.). I. Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2019. 4. 2024-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[1] Əliyeva, Həbibə; Xəlilli, Fariz. (az.). I. Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2019. 16. 2024-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[:02-2] Babayev, Tofiq; Şahbazov, Tahir. (az.). Bakı: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu. 2017. 140. ISBN 978-9952-516-04-3. 2024-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[:024-3] (PDF) (az.). Bakı: Beynəlxalq Əlhuda. 2001. səh. 146. ISBN 964-8121-59-1. 2021-07-23 tarixində (PDF).

[:023-4] Babayev, Tofiq; Şahbazov, Tahir. (az.). Bakı: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu. 2017. 141. ISBN 978-9952-516-04-3. 2024-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[:22-5] Yunusov, Arif. (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 140. ISBN 9952-8052-2-5. 2023-07-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.

[:2-6] Yunusov, Arif. (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 141. ISBN 9952-8052-2-5. 2023-07-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.

[7] Ələsgərova, Nəsrin. . ge.boell.org (rus). 2005-01-15. 2019-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-04.

[:0-8] Babayev, Tofiq; Şahbazov, Tahir. (az.). Bakı: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu. 2017. 141. ISBN 978-9952-516-04-3. 2024-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[:3-9] Ağayev, Adil. . Azərtac. 2019-11-03. İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[10] Cəbiyev, Qafar. . Xalq qəzeti. 2019-11-16. 2024-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[:022-11] Babayev, Tofiq; Şahbazov, Tahir. (az.). Bakı: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu. 2017. 142. ISBN 978-9952-516-04-3. 2024-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[:12-12] Əliyeva, Həbibə; Xəlilli, Fariz. (az.). I. Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2019. 12. 2024-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[13] . shimal.news. 2023-12-17. 2024-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[14] . medeniyyet.az (az.). 2022-08-14. 2022-10-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[15] . www.heritage.org.az (ingilis). 2024-05-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.

[:1-16] Əliyeva, Həbibə; Xəlilli, Fariz. (az.). I. Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2019. 4. 2024-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-09.