Hüseyn Turqut (1900, İrəvan – 1971, Türkiyə) — İrəvan xanlarının nəslindən olan, Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin general-mayoru.
| Hüseyn xan Turqut | |
|---|---|
| Hüseyn xan Həsən xan oğlu İrəvanski | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1900 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1971 |
| Vəfat yeri |
Ankara,  Türkiyə
|
| Dəfn yeri | |
| Həyat yoldaşı | Ləman Hattusas |
| Uşaqları | Turhan Turqut, Nur Turqut |
| Atası | Həsən xan Turqut |
| Anası | Nuraleyin хаnım Qovanlı-Qacar |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti |
.svg){kind=small} Osmanlı imperiyası (1918-1920) Türkiyə (1920-1960)
|
| Qoşun növü |
 Türkiyə Quru Qoşunları  Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələri
|
| Xidmət illəri | 1918-1960 |
| Rütbəsi |
 Tümgeneral
|
| Döyüşlər |
Birinci Dünya müharibəsi Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi |
| Təltifləri |
 
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Birinci Dünya müharibəsində və Türkiyə İstiqlaliyyət Müharibəsində iştirak edib. 30 il Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələrində xidmət edib.
Həyatı
Hüseyn Turqut 1900-cü ilin noyabr ayında İrəvan şəhərində anadan olub. Orta təhsilini İrəvan şəhər gimnaziyasında alıb.
1917-ci il Oktyabr inqilabından sonra İrəvanda ermənilərin törətdikləri özbaşınalıqlardan sonra ailə üzvləri ilə birlikdə Naxçıvana köçüb. Bir müddət Naxçıvanın müdafiəsində iştirak etdikdən sonra ailəsi ilə vidalaşıb Türkiyəyə gedib.
Türkiyədə
Hüseyn Turqut 1918-ci ildən Osmanlı ordusuna qoşularaq Birinci Dünya müharibəsində iştirak edib. IV kolordunun 5-ci tüməninin tərkibində, daha sonra isə Doğu Bəyaziddə 11-ci tümənin tərkibində döyüşlərdə olub. Savaşın son aylarında doğu ve güneydoğu cəbhələrində göstərdiyi üstün xidmətlərə görə "Dəmir Hilal" döş nişanı ilə təltif olunub.
Türkiyə İstiqlaliyyət Müharibəsi başladıqdan sonra şərq cəbhəsində leytenant rütbəsi ilə Qarsın, Sarıqamışın və Gümrünün işğaldan azad edilməsi əməliyyatlarında iştirak edib. Atatürk tərəfindən "İstiqlal" medalı ilə təltif edilib. Savaşın bitməsindən sonra da orduda qalaraq hərbi xidmətini davam etdirib. Türkiyənin cənub şərqində baş qaldıran kürd üsyanlarının yatırılmasında iştirak edib.
1930-cu ilə qədər Ankarada mühafizə alayında xidmət edən Hüseyn Turqut xidmətdə fərqləndiyinə görə, Hərbi Hava Qüvvələrinə təyinat alıb. 1932-ci ildə pilotlar arasında keçirilən yarışda uğurlu nəticə göstərən beş pilotdan biri olduğu üçün, yenilikləri izləmək və təlimlərdə iştirak etmək üçün Fransaya göndərilib. Fransada keçirilən təlimlərdə yüksək nəticələr göstərərək geri qayıdıb. 6 dil bilən Hüseyn Turqut 1934-cü ildən 1946-cı ilə qədər Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələri üçün yeni pilotların yetişdirilməsində iştirak edib. Türk Hava Qüvvələrində "Junge dayı" ləqəbi ilə tanınıb.
1946-cı ildə ağır qəzaya düşüb. Bu qəzadan sonra səhhəti təlim keçməsinə imkan vermədiyi üçün Hərbi Hava Qüvvələrində başqa müxtəlif vəzifələrdə çalışıb. 1960-cı ildə 42 illik xidmətindən sonra tümgeneral rüstbəsi ilə təqaüdə çıxıb.
Hüseyin Turqut 1971-ci ilin noyabr ayında Ankarada vəfat edib. Xüsusi hərbi mərasimlə Ankara şəhərində Cebeci Hərbi Şəhidliyində dəfn edilib.
Ailəsi
Atası İrəvan xanlarının nəslindən olan Abbasqulu xan İrəvanskinin oğlu Həsən xan Turqut anası isə Bəhmən mirzə Qovanlı-Qacarın qızı şahzadə Nuraleyin хanım Qovanlı-Qacardır. Qardaşı Fərid xan adlı qardaşı, Rüxsarə, Sami və Adilə adlı bacıları olub.
Hüseyin xan Turqut 1936-cı ildə Ləman Hattusas ilə ailə həyatı qurub. 1940-cı ildə Nur adlı qızları, 1946-cı ildə isə Turhan adlı oğlanları anadan olub.
Mükafatları
-
— 1918-ci ildə şərq və cənub şərq cəbhələrində göstərdiyi xidmətlərə görə "Dəmir Hilal" döş nişanı ilə təltif olunub. -
— 1923-cü ildə Türkiyə İstiqlaliyyət Savaşında göstərdiyi xidmətlərə görə "İstiqlal" medalı ilə təltif edilib.
Həmçinin bax
İstinadlar
- ↑ Ədalət Tahirzadə, Orxan Cəbrayıl. Qurtuluş Savaşının azərbaycanlı zabitləri. Bakı: Çapar nəşriyyatı. 2022. səh. 79. ISBN 978-9952-5513-4-1.
- ↑ Musa Quliyev. (PDF). Şərq qapısı qəzeti. Naxçıvan. 2016-10-06. 3. 2022-12-28 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-28.
- ↑ Musa Rəhimoğlu. (az.). 525-ci qəzet. 2016-10-28. 2022-07-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-28.
- ↑ (az.). teref.az. 2017-10-10. 2022-11-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-28.
- Mehman Ağayev. (PDF). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık. 2008. səh. 201. ISBN 9789752552364. 2023-01-18 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-03-30.
- Abdulhamit Avşar. . Bakı: AzAtaM. 2007. səh. 42. 2022-06-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-29.
- ↑ Ədalət Tahirzadə, Orxan Cəbrayıl. Qurtuluş Savaşının azərbaycanlı zabitləri. Bakı: Çapar nəşriyyatı. 2022. səh. 83. ISBN 978-9952-5513-4-1.
- ↑ Vüsalə Abbasova. (az.). Report İnformasiya Agentliyi. 2018-05-22. Archived from the original on 2022-12-28. İstifadə tarixi: 2022-12-28.
- Əsgər Zeynalov. . Morisvil: Lulu Press. 2016. səh. 85. ISBN 9781329954083. 2022-12-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-29.
- Orxan Cəbrayıl. (az.). goyce.az. 2019-11-12. 2021-01-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-28.
Ədəbiyyat
- Ədalət Tahirzadə, Orxan Cəbrayıl. Qurtuluş Savaşının azərbaycanlı zabitləri. Bakı: Çapar nəşriyyatı. 2022. ISBN 978-9952-5513-4-1.
- Mehman Ağayev. (PDF). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık. 2008. ISBN 9789752552364.