1999-cu ildə Gəncə Dövlət Pedaqoji İnstitutunun yubileyi olmuş və onun 60 yaşı tamam olmuşdur: 1938-ci ildə natamam ali təhsil verən ikiillik müəllimlər institutu kimi fəaliyyətə başlamışdır.

İnstitut Azərbaycanın qərb zonası üçün müəllim kadrları yetişdirmək üçün yaradılmışdır. 1943-cü ildən institut tam ali təhsil verən tədris müəssisəsinə çevrilmiş və ona Azərbaycanın görkəmli maarifpərvəri və ictimai xadimi Həsən bəy Zərdabinin adı verilmişdir.

O vaxtdan indiyə kimi institut respublika üçün alitəhsilli pedaqoji kadrlar hazırlayan əsas təhsil mərkəzlərindən birinə çevrilmişdir. İnstitutun on minlərlə məzunu ölkəmizin müxtəlif bucaqlarında müəllimlik işində, elmi və elmi-pedaqoji sahələrdə fəaliyyət göstərir.

Universitet 1938-ci ildə ikiillik Gəncə Müəllimlər İnstitutu kimi fəaliyyətə başlamışdır. 5 illik fəaliyyətdən sonra tam ali təhsil verən H. Zərdabi adına Gəncə Dövlət Pedaqoji İnstitutu kimi yolunu davam etdirmişdir. 2000-ci ildən Gəncə Dövlət Universiteti kimi fəaliyyət göstərir. Universitetdə tədris bakalavr (təhsil müddəti əyani 4 il, qiyabi 5 il) və magistr (təhsil müddəti 2 il) pillələrində aparılır.

Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun Gəncə filialı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin 13 iyun 2000-ci il tarixli 349 nömrəli Fərmanı ilə Gəncə Zona Müəllimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunun və Gəncə şəhəri təsərrüfat hesablı Məişət Kollecinin bazasında yaradılmışdır.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 11 sentyabr 2014-cü il tarixli, 284 nömrəli Fərmanı ilə "Azərbaycan Respublikasında təhsil sisteminin təkmilləşdirilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 2000-ci il tarixli 13 iyun tarixli 349 nömrəli Fərmanında edilmiş dəyişikliklərə müvafiq olaraq Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun Gəncə filialının fəaliyyəti dayandırılmışdır. Bundan sonra tələbələr Gəncə Dövlət Universitetinə köçürülmüşdür.

• 1939 — Kirovabad Müəllimlər İnstitutu
• 1943 — H. Zərdabi adına Kirovabad Dövlət Pedaqoji İnstitutu
• 1989 — H. Zərdabi adına Gəncə Dövlət Pedaqoji İnstitutu
• 2000 — Gəncə Dövlət Universiteti

Gəncənin mərkəzi hissəsində institutun 3 tədris binası, tələbə şəhərciyində yerləşdirilmiş yataqxanaları vardır.

Universitetin 3 tədris korpusu, kitabxanası, idman zalı, yataqxanası və müasir kompüter avadanliğı ilə təhciz olunmuş informasiya mərkəzi vardır. Universitetdə distant təhsil metodlarının tətbiqi ilə fəaliyyət göstərən "Cisco Şəbəkə Akademiyasının – GDU filialı" tələbələrin müasir İnformasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsində mütəxəssis kimi hazırlığına xidmət edir.

• Gəncə Dövlət Universitetinin nəzdində Regional Kolleci

• Riyaziyyat-informatika fakültəsi
• Fizika və texniki fənlər fakültəsi
• Kimya-biologiya fakültəsi
• Filologiya fakültəsi
• Tarix-coğrafiya fakültəsi
• Xarici dillər fakültəsi
• Pedaqoji fakültə
• İqtisadiyyat və idarəetmə fakültəsi

• Nəriman Həsənzadə — şair və dramaturq;
• Altay Məmmədov — nasir, dramaturq, ədəbiyyatşünas, mütərcim;
• Hüseyn Əhmədov — pedaqoq və alim;
• Ramiz Aslanov — alim;
• — pedaqoq və alim.
• İnqilab Nadirov — şair, dramaturq, publisist, dövlət xadimi, Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X, XI və XII çağırış deputatı, Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Milli Şurasının üzvü.
• Mütəllim Həsənov — yazıçı və jurnalist, "Həsən bəy Zərdabi mükafatı" laureatı;
• Nizami Quliyev — dövlət xadimi, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin I və II çağırış deputatı;
• Qəşəm Nəcəfzadə — yazıçı və publisist;
• Qafar Cəbiyev — tarixçi alim, "Qızıl qələm mükafatı" laureatı;
• Rafil İmanov — riyaziyyatçı və pedaqoq, Azərbaycan Respublikasının əməkdar müəllimi.

Qafqaz Universitetlər Birliyinin üzvüdür.