Folkirk çarxı (ing. Falkirk Wheel) — Şotlandiyada Forth and Clyde Canal ilə the Union Canalı əlaqələndirən fırlanan . Gəmi qaldırıcı Millennium Link layihəsinin bir hissəsi kimi 1930-cu ildən bəri ilk dəfə olaraq iki kanalı yenidən birləşdirib və açılışı 2002-ci ildə olub. Gəmi qaldırıcının adı yaxınlıqdakı Folkirk şəhərinin şərəfinə adlandırılıb.
Edinburqla Qlazqonu yenidən birləşdirən və əsas Şotland kanallarını bərpa etmək üçün hazırlanmış plana Şotland Müəssisələri Şəbəkəsi (ing. Scottish Enterprise Network), Avropa Regional İnkişaf Fondu (ing. European Regional Development Fund) və Millennium Commission, yeddi yerli hakimiyyət orqanlarının maliyyə dəstəyi və yardımı ilə tərəfindən rəhbərlik edilib.
Çarx gəmiləri 24 m-dək hündürlüyə qaldırır, ancaq Union Canal akvedukdan 11 metr daha yüksəkdir. Gəmilər Union Canal və çarxın yuxarısına çatmaq üçün iki şlüzün içərisindən keçməlidirlər. Folkirk çarxı dünyada bu tipli yeganə fırlanan qayıq qaldırıcıdır. Böyük Britaniyada olan iki qayıq qaldırıcıdan biridir, digəri isə Anderton gəmi qaldırıcısıdır.
Strukturu
Çarx tam olaraq 35 metr diametrə və iki başlı balta formasında mərkəzi oxdan 15 metr kənara uzanan iki əks qoldan ibarətdir. Balta formalı oxların iki dəsti uzunluğu 28 metr, diametri 3.8 metrlik mərkəzi ox ilə əlaqəlidir. Tamamilə əks iki hər birinin tutumu 250,000 litr olan su ilə doldurulmuş qolların sonu arasında quraşdırılıb.
Ziyarətçi mərkəzi
Ziyarətçi mərkəzi aşağı hövzənin şərq tərəfində yerləşir. Dəniz gəzintisi təqribən 50 dəqiqə çəkir. Çarxın açılışından sonra təqribən 4.4 milyon insan buranı ziyarət edib, 1.3 milyon insan isə dəniz gəzintisindən istifadə edib. Hər il çarxı ziyarət edənlərin sayı təqbibən 400.000 nəfərdir.
İstinadlar
- . Siviele Ingenieurswese. 10: 145. 2002. 2014-01-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-03-15.
- . ASME. 2014-01-12 tarixində . İstifadə tarixi: 15 mart, 2015.
- . The Falkirk Wheel. 2014-01-16 tarixində . İstifadə tarixi: 15 mart, 2015.
- . The Falkirk Wheel. 2015-08-03 tarixində . İstifadə tarixi: 15 mart, 2015.
- . Scottish Tourism Alliance. 2014-01-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 mart, 2015.
- . The Guardian. 23 Fevral 2011. 2022-06-23 tarixində . İstifadə tarixi: 15 mart, 2015.
.svg){kind=small}