Ferdinand Eduardoviç Ruşits (pol. Ferdynand Ruszczyc; belar. Фердынанд Рушчыц; 10 dekabr 1870[…], Bahdanava[d], Vilen quberniyası[d] – 30 oktyabr 1936[…], Bahdanava[d], Novoqrudok voyevodluğu[d]) — Belarus və Polşa rəssamı, qrafik, səhnə qurucusu.
| Ferdinand Ruşits | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 10 dekabr 1870[…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 30 oktyabr 1936[…](65 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Dəfn yeri |
|
| Uşaqları | 6 |
| Fəaliyyəti | rəssam-peyzajçı |
| Təhsili |
Sankt-Peterburq Universiteti, Ali İncəsənət Məktəbi (1897) |
| Janr | peyzaj |
| Stil | simvolizm |
| Mükafatları |
     
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Orta klassik təhsilini Minsk gimnaziyasında almışdır. 1890-cı ildən hüquq fakültəsində oxumuşdur. 1892—1897-ci illərdə İ.İ.Şişkin və A.İ.Kuincinin rəhbərliyi altında rəssamlıq ixtisası üzrə təhsil almışdır.
Təhsil məqsədi ilə Krım, Fransa, Almaniya, İtaliya, İsveç kimi bir neçə yerə səyahət etmişdir. 1897-ci ildə Rəssamlıq Akademiyasının diplom işləri sərgisində debüt etdi. O vaxtdan 1900-cü ilə qədər əsərləri akademiyanın illik sərgilərində nümayiş etdirilirdi. 1899-cu ildə ilk sərgi Vilnada təşkil edildi. Şəhərin ictimai və mədəni həyatında iştirak edirdi, teatrla fəal əməkdaşlıq göstərirdi.
"" birliyi işində epizodik iş görmüşdür (o cümlədən, 1902-ci ildə Moskva sərgisində iştirak etmişdir). 1900-cü ildə Krakovda "Ştuka" ("Sztuka"; "İncəsənət") adlı Polşa modernist rəssamları cəmiyyətinin üzvləri dərnəyinə qatıldı. 1903-cü ildə Vilnada bu dərnəyin sərgisini təşkil etdi. 1904—1907-ci illərdə İncəsənət Məktəbində (Szkoła Sztuk Pięknych) rəssamlıq dərslərini verirdi. 1907—1908-ci illərdə Krakov İncəsənət Akademiyasında professor olmuşdur.
1918—1919-cu illərdə İncəəsənət Bölməsinin təşkilində iştirak etmiş və ilk dekanı olmuşdur.
1921-ci ildə Parisdəki polyak sənətkarlarının ilk rəsmi sərgisini təşkil etdi. Buna görə "Fəxri Legion" ordeni ilə təltif edildi.
1935-ci ildə Polşa prezidenti ona Stefan Batori Universitetinin "Fəxri professoru" adını verdi. Elə həmin il Ruşits ağır xəstələndi. O, danışmaq və sağ əllə yazmaq qabiliyyətini itirdi. Rəssam aktiv ictimai fəaliyyətlərini dayandıraraq Boqdanovoya köçdü, lakin zarisovkalar çəkməyə davam etdi.
30 oktyabr 1936-cı ildə Ferdinand Ruşits vəfat etdi. Onu Boqdanovodakı qəbiristanlıqda dəfn etdilər.
Xatirəsi
Vilnüs şəhərində Ferdinand Ruşitsin 1923—1934-cü illərdə yaşadığı Tibb Kollegiyasının keçmiş binasının ( 22) həyətinə baxan divarın üstündə 11 iyun 1999-cu ildə, Ruşitsə həsr olunan barelyefli xatirə lövhəsi (heykəltaraş olmuşdur) açıldı.
Vilnüs yaxınlığındakı kəndindəki gimnaziya Ferdinand Ruşitsin adını daşıyır.
Minsk küçələrindən biri Ferdinand Ruşitsin adını daşıyır.
Yaradıcılığı
Əsasən mənzərələr çəkirdi. İllüstrasiyalar, vinyetkalar, kitab üzləri, afişa və plakat eskizlərinin müəllifidir. Əllidən çox kitabı tərtib etmiş və şəkil vermişdir. Onlar arasında "Vilna üzrə soraq kitabçası" („Przewodnik po Wilnie“) əsəri yer alır.
"Balladina" (1914) və "Toy" (1910) və "Noyabr gecəsi" (1930) daxil olmaqla on beş teatr tamaşasının dekorasiyasının müəllifi olmuşdur; bir sıra dramatik teatr əsərlərini səhnələşdirmişdir (sadalananlarla yanaşı Vilna teatrında "" tamaşası, 1924). Vilnanın qədim abidələri haqqında məqalələr yazırdı.
Əsərlər əsasən Polşa və Litvanın muzeylərində saxlanılır, eyni zamanda Belarusiya və Rusiyada bir neçə rəsm əsəri var.
İstinadlar
- ↑ Bibliothèque nationale de France (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ Skalska-Miecik L. Ferdynand Ruszczyc // (ing.). // Grove Art Online / J. Turner [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017.
- .
- Bučas, Jurgis; Doveika, Kostas; Jučas, Kostas. Medicinos kolegijos namas // Lietuvos TSR istorijos ir kultūros paminklų sąvadas. 1: Vilnius (25000 nüs.). Vilnius: Vyriausioji enciklopedijų redakcija. 1988. 203. (lit.)
- Danguolė Dainienė. . Vilnijos vartai (litva). Vilniaus apskrities kraštotyra. 2011. 2014-02-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-02-01.
- . Гимназия им. Фердинанда Рущица в Рудамине. 2016. 2016-12-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-12-06.
- . Медиаэнциклопедия ИЗО. 2018-02-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-04-11.
Ədəbiyyat
- Aleksandra Giełdoń-Paszek. Ferdynand Ruszczyc jako pedagog i pejzażysta Wileńszczyzny. — Dailės istorijos studijos. 1 tomas: XX amžiaus pradžios Vilnius: modernėjančios kultūros židinys = Wilno początku XX wieku: ognisko modernizującej się kultury. Straipsnių rinkinys lietuvių ir lenkų k., sudaryt. L. Laučkaite, Vilnius: Kultūros, filosofijos ir meno institutas, sp. «Sapnų sala», 2004. ISBN 9986-638-48-8. S. 81—87.
- Рушчыц Ф. — Мн.: Медысонт, 2002.
Xarici keçidlər
- (rus.)
- (pol.)
- (pol.)
- Рушчыц Ф. — Мн.: Медысонт, 2002.