Müharibə |
Hərbi tarix |
· Qədim dövr müharibələri · Barıt müharibələri · |
· İnformasiya müharibələri · · · |
Silahlar |
· Artilleriya Bioloji silahlar · Kimyəvi silahlar · · Nüvə silahı Psixoloji silah |
Gücdən salma taktikası · Partizan müharibəsi |
Hərbi logistika |
· |
Digər |
· · · · |
Fəth — düşmənin silah gücünə hərbi tabe edilməsi aktı.Normanların İngiltərəni fəthi hərb tarixindəki fəth nümunələrindən biridir. Bu hadisə İngiltərə Krallığının normanların nəzarətinə keçməsinə səbəb olmuş və 1066-cı ildə Fateh Vilhemi ingilis taxtına gətirmişdir.
Fəth müəyyən mənada müstəmləkəçiliklə əlaqələndirilə bilər. Məsələn, İngiltərə anqlo-saksların, vikinqlərin və franko-normanların müstəmləkəçiliyi və fəthinin mərhələlərini yaşamışdır.
Tarixi fəthlər
Qədim sivil xalqlar böyük miqyasda müharibələr aparırdılar ki, bu da əslində işğalçılıq idi.Misirdə işğal və fəthin təsirləri rəsm və heykəllərdə təmsil olunan müxtəlif irq tiplərində müşahidə olunur. Təkmilləşdirilmiş təsərrüfat getdikcə daha böyük orduların formalaşmasına və təkmilləşdirilmiş silah texnologiyasını əhatə edən ixtisaslaşmaya imkan vermiş və bu, əhalinin artması və siyasi nəzarətlə birlikdə müharibənin daha geniş vüsət alması və dağıdıcı xüsusiyyət alması ilə nəticələnmişdir. Nəticədə asteklər, inklər, Dahomeya, Benin, Misir, Babilistan, Assuriya və İran kimi qədim sivilizasiyalar ətrafdakı az təşkilatlanmış cəmiyyətlərdən daha militarist xüsusiyyətləri ilə seçilmiş və hərbi sərgüzəştləri daha geniş miqyas alaraq ilk effektiv fəthləri mümkünləşdirmişdir.
Xüsusiyyətləri
Miqrasiya
Hərbi fəth insan miqrasiyasının ən davamlı səbəblərindən biri olmuşdur. Siyasi inkişafa və dövlətin formalaşmasına miqrasiya və fəthlərin əhəmiyyətli təsiri var. Miqrasiyaya səbəb olan fəthlər irqlərin qarışmasına və mədəni mübadilələrə töhfə vermişdir.
Talan
Talançılıq hər zaman və hər yerdə müharibənin nəticələrindən biri olub: fatehlər tapdıqları dəyərli əşyaları mənimsəyiblər. Bu arzu həm də müharibə və fəthlərin ən əsas səbəblərindən biri olmuşdur.
Tabelik
Tabelik nəticəsində sinif fərqi yaranır: fəth edilən xalq kölələşdirilir. Beləliklə, mümkün olan ən geniş sosial siniflər yaranır: kölələr və azadlar. Qullar müharibəni özlərinin əsas işi hesab edən yuxarı təbəqələri dəstəkləmək üçün işlədilir.
İkinci dünya müharibəsindən sonra
Alimlər 1945-ci ildən bəri işğala qarşı normanın mövcudluğunu müzakirə edirlər.İkinci dünya müharibəsindən sonra böyük ərazilərin zəbt edilməsi nadir hal olsa da, dövlətlər hələ də kiçik ərazilərin ilhaqını davam etdirirlər.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Miquelon, Dale. 1977. . ISBN 0-7730-3132-4 (ing.)
- Day, David. 2008. . ISBN 0-19-923934-7 (ing.)
- . Vol I pg. 261, 519; Vol III, 99, 100–101 ISBN 0-521-85073-8 (ing.)
- Petrie, W. . JAI XXX, 103. (ing.)
- Sumner, W. 1914. Pg. 3. (ing.)
- Howitt, A. 1910. . pg. 185–186, 678, 682–683 (ing.)
- Spencer, H. 1969. [ölü keçid]. pg. 631. ISBN 0-208-00849-7 (ing.)
- Gumplowicz, L. 1909. [ölü keçid] pg. 163–175, 179–181, 219–238, 250–259 (ing.)
- Goertz, Gary; Diehl, Paul F.; Balas, Alexandru, , The Puzzle of Peace, Oxford University Press, 2016, doi:, ISBN 978-0-19-930102-7 (ing.)
- ↑ Altman, Dan. . International Organization (ingilis). 74 (3). 2020: 490–522. doi:. ISSN . 2022-03-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-10-23.