Elçibəyçilik,elçibəysevərlik və ya Elçibəy yolu — Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatının liderlərindən biri, 1992–1993-cü illərdə hakimiyyətdə olmuş Azərbaycan Prezidenti Əbülfəz Elçibəyin siyasi idealları. Bu cərəyan demokratizm,cümhuriyyətçilik,sosial ədalət,Azərbaycançılıq, türkçülük, Bütöv Azərbaycan ideyasının təbliği,Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə bağlılıq və Türkiyəyə yaxınlıq ilə xarakterizə olunur. Elçibəyin hakimiyyətdən getməsi və vəfatından sonra müxtəlif partiyalar, təşkilatlar və siyasətçilər elçibəyçilik ideologiyasına bağlı qalmışdır. 1993-cü ildən bəri müxalifətdə qalan elçibəyçilik, Elçibəyin hakimiyyəti dövründə baş nazir olmuş Pənah Hüseynə görə, YAP hökumətinin, əliyevçiliyin ideoloji rəqibidir.
Bəziləri Elçibəyin ideallarını AXC-nin qurucularından olan Məhəmməd Əmin Rəsulzadəninkilər ilə müqayisə edərək bu cərəyanı Rəsulzadə-Elçibəy yolu da adlandırırlar.
Tarixi
16 iyul 1989-cu ildə keçirilən Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin təsis konfransında müəyyən qətnamələrin qəbul edilməsi ilə AXC elçibəyçi bir hərəkata çevrilmişdir. 1988-ci ilin əvvələrində SSRİ-də gedən proseslərin təsiri nəticəsində kütləvi müstəqil ictimai-siyasi təşəbbüslərin təşkilatlandırılması forması kimi meydana gələn Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin Elçibəy ideyalarını qəbul edib milli demokratik platformaya çevrilmişdir.
Elçibəyin hakimiyyətdən getməsi və vəfatından sonra müxtəlif partiyalar, təşkilatlar və siyasətçilər elçibəyçilik ideologiyasına bağlı qalmışdır. 1993-cü ildən bəri müxalifətdə qalan elçibəyçilik, Elçibəyin hakimiyyəti dövründə baş nazir olmuş Pənah Hüseynə görə, YAP hökumətinin ideoloji rəqibidir. Siyasətçi İsa Qəmbərə görə, hakimiyyət elçibəyçiliyi gözdən salmağa, xalqın yaddaşından silməyə çalışır.
İndiki dövrdə Müsavat Partiyası, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası, Klassik Xalq Cəbhəsi Partiyası və Ədalət, Hüquq, Demokratiya Partiyasında özünü elçibəyçi hesab edən siyasi sferalar mövcuddur. Elçibəyin qardaşı oğlu olan Hürrü Əliyev 2020-ci il parlament seçkilərində elçibəyçi namizəd kimi iştirak etmişdir. Buna baxmayaraq, Eynulla Fətullayevə görə, 2016-cı ildə keçirilən referendum elçibəyçilər üçün "geriyə dönüşü olmayan nöqtəyə çevrilmişdir".
AXCP sədri Əli Kərimli özünü elçibəyçi hesab edir. Lakin KXCP sədri Mirmahmud Mirəlioğlu, ADP sədri Sərdar Cəlaloğlu, Vəhdət Partiyasının sədri Tahir Kərimli, Azərbaycan Milliyyətçi Demokrat "Boz Qurd" Partiyası (AMDP) üzvü Səfər Hümbətov, və AXCP üzvü Namiq Sadıqlı kimi siyasi xadimlər bunu inkar etmişdir. Əlavə olaraq, 2017-ci ilin iyunun bəzi AXCP üzvləri partiya daxilində elçibəyçilərin sıxışdırılmasını əsas gətirərək oradan istefa vermişdir. Siyasətçi Oqtay Güləliyevə görə, özünü Elçibəyçi adlandıraraq vəzifə, mandat, pul, status, təmtəraqlı yaşayış əldə etmək üçün bu hərəkatdan üz dönənlər olmuşdur.
Tənqidi
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev çıxışlarında Elçibəy hakimiyyətini dəfələrlə tənqid etmişdir. Yazıçı Əli Əkbər Əbülfəz Elçibəyin şəxsiyyətə pərəstişini tənqid etmişdir. Ona görə, hakimiyyət uğrunda mübarizə aparan Azərbaycan müxalifəti isə Elçibəyi gündəmindən çıxara bilməmişdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Seyidağa, Etibar. . Yeni Müsavat (az.). 12 iyul 2020. 2022-06-22 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- Mustafa, Fazil. Publika.az (az.). 12 iyun 2020. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- . Qafqazinfo (az.). 30 avqust 2012. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- Bingöl, Namidə. . Modern.az (az.). 18 iyul 2016. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- . BBC Azərbaycanca (az.). 24 iyun 2015. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- Gülalıyev, Oqtay. . Strateq.az (az.). 27 avqust 2019. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- Fətullayev, Eynulla. . Virtual Azərbaycan (az.). 31 yanvar 2020. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- ↑ Rais, Əli. (az.). 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- ↑ . Turan İnformasiya Agentliyi (az.). 18 oktyabr 2021. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- ↑ Bayoğlu, Cahandar. . 7news.az (az.). 9 iyun 2020. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- ↑ Gülalıyev, Oqtay. . Yenifakt.info (az.). 27 oktyabr 2017. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- . Meydan TV (az.). 14 iyun 2019. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- ↑ Hüseyn, Pənah. . Turan İnformasiya Agentliyi (az.). 21 iyun 2018. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- . Turan İnformasiya Agentliyi (ingilis). 24 iyun 2021. 2021-12-09 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- Nurullayev, Razi. . Kaspi.az (az.). 18 fevral 2016. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- Barat, Elşad. Azərbaycan Reallığı İnformasiya Agentliyi (az.). 21 yanvar 2020. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- Fətullayev, Eynulla. . Virtual Azərbaycan (az.). 28 sentyabr 2016. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- Turan, Alpər. . Kaspi.az (az.). 23 avqust 2019. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- Hüseynova, Rəfiqə. Səs İnformasiya Agentliyi (az.). 10 iyul 2020 (). 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- Seyidağa, Etibar. . Yeni Müsavat (az.). 16 yanvar 2014. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- . AzNews.az (az.). sentyabr 2019. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- . Tərəf Qəzeti (az.). 15 iyun 2017. 2021-12-09 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- Həsənov, Əli. . İki Sahil (az.). 28 noyabr 2019. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.
- Əkbər, Əli. . Meydan (az.). 8 fevral 2014. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 dekabr 2021.