Ayıdöşəyi (lat. Dryopteris) — bitkilər aləminin polypodiophyta şöbəsinin qıjılar sinfinin əsl qıjılar dəstəsinin ayıdöşəyikimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Ayıdöşəyi | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||||||
Domen:
Klad:
Ranqsız:
Aləm:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Şöbə:
Sinif:
Yarımsinif:
Dəstə:
Yarımdəstə:
Fəsilə:
Yarımfəsilə:
Cins:
Ayıdöşəyi
|
||||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
|
Qıjının bir çox növlərindən gülçülükdə istifadə olunur. Erkək qıjı (Dryopteris filix-mas)- açıq sahələrdə yaxşı bitir, Vel (Pteridium aquilinum) bizim planetin ən qədim bitkilərindəndir, Braun cərgəvari (Polystichum braunii) yabanı halda Rusiyanın orta zolağında bitir. Pəncəşəkilli baldırıqara (Adiantum pedatum), skolopendra-şəkilli çalovcuq (Phyllitis scolopendrium) qıraqları dalğavari yarpaqlı bitkidir. Qıjının zəif inkişaf etmiş kök sistemindən ağacların gövdələrinin dekorasiyasında istifadə edilir. Qıjı sporlarla çoxalır. Sporları il ərzində torflu dibçəklərə əkmək olar. Dibçəkləri şüşə ilə örtmək lazımdır. Qıjını kökümsov gövdənin bölünməsi ilə də çoxaltmaq mümkündür. Azərbaycanda erkək qıjı və venera saçlı baldırıqaradan gülçülükdə uğurla istifadə olunur.
Növləri
- (Kodama in Matsum.) Makino & Ogata ex Makino
- (Blume) Kuntze
- Ching
- Ching
- Rosenst.
- Tagawa
- Ching & Z.R. Wang
- (Willd.) Kuntze
- Ching
- (Milde) Takeda
- (T. Moore) Kuntze
- Hayata
- (Kaulf.) Maxon
- Rosenst.
- Rosenst.
- (C. Hope) C. Chr. & Ching
- (Kunze) Kuntze
- (Wall. ex Kunze) Ching
- Rosenst.
- (L.) Kuntze
- (H. Christ) Alston
-
(T. Moore ex Hook.) Kuntze
- (C. Presl) C. Chr.
-
(C. Hope) C. Chr.
- (Ching) Fraser-Jenk.
- (H. Christ) C. Chr.
- (Baker) C. Chr.
- Tagawa
- Copel.
- Dryopteris campyloptera (Kunze) Clarkson
- Fraser-Jenk.
- Dryopteris carthusiana (Vill.) H.P. Fuchs
- Fraser-Jenk. & Corley
- (W. Palmer) Knowlt., Palmer & Pollard
- (Benth.) C. Chr. ex Ching
- (Baker) Koidz.
-
(H. Christ) C. Chr.
- (C. Chr.) Ching
- (Wall. ex Benth.) C. Chr. ex Y.C. Wu, K. Wong & Pong
- (Cav.) C. Chr.
- (D.C. Eaton) Dowell
- (Baker) C. Chr.
- (D. Don) C. Chr.
- Tagawa
- Ching
- (Fée ex Baker) C. Chr.
- Nakai
- Tagawa
-
Nakai
- (Milde) Ching
- (Jenman) C. Chr.
- (L.) A. Gray
- (Blume) H. Christ
- (Franch. & Sav.) C. Chr.
- C. Chr.
- Z.R. Wang
-
(Hook.) Kuntze
- (H. Christ) Ching
- Ching & K.H. Shing
-
(T. Moore) Kuntze
- (Sledge) Fraser-Jenk.
- (Ching) Fraser-Jenk.
- (Franch. & Sav.) C. Chr.
-
(Hoffm.) A. Gray
- (Moore) Moore
- (Mett.) Kuntze
- H. Christ
- (Wall. ex Hook.) Kuntze
-
(Baker) C. Chr.
- (Hayata) Tagawa & K. Iwats.
-
(D.C. Eaton) Kuntze
- (Tagawa) H. Itô
- (Maxim. ex Franch. & Sav.) Makino
- (Nakai ex H. Itô) H. Itô
- H. Christ
-
(C. Presl) Fraser-Jenk. & Jermy
- (Lid) Elven
- (Baker) H. Christ
- Ching
- Dryopteris filix-mas (L.) Schott
- (Baker) Kuntze
- (Blume) Kuntze
- (H. Christ) C. Chr.
- (L.) Schott
- (H. Christ) C. Chr.
-
C. Chr.
- A.R. Sm.
- (C. Chr.) Maxon ex Proctor
- Ching & Z.Y. Liu
- (Blume) Kuntze
- (H. Christ) C. Chr.
- (Kunze) Koidz.
- (Hook. ex Goldie) A. Gray
- H.S. Kung, L.B. Zhang & X.S. Guo
- (Moore) Ching
- S.G. Lu
- (Baker) C. Chr.
- Hayata
- (Makino) C. Chr.
- Ching
- C. Chr.
- Ching
- Fraser-Jenk.
- (Blume) Kuntze
- Koidz.
- Ching
- (H. Christ) C. Chr.
- Ching
- (D. Don) Kuntze
- (Blume) Kuntze
- Ching
- (Desv.) Posth.
- (Schltdl.) Kuntze
- (Sw.) Kuntze
- Ching
- (H. Christ) C. Chr.
- (Makino) Makino & Yamam.
- (Atk. ex C.B. Clarke) Ching
- C. Chr.
- (Muhl. ex Willd.) A. Gray
- Kodama
- Ching & Z.Y. Liu
- (Rosenst.) C. Chr.
- H. Christ
- (Mett.) Kuntze
- Koidz. ex Tagawa
- A.R. Sm.
- Kossinsky
- Tagawa
- (H. Christ) C. Chr.
- (Thunb.) Kuntze
- (Bedd.) B.K. Nayar & S. Kaur
- Rosenst.
- (Trotter & C. Hope) C. Chr.
- Ching
- Hayata
- C. Chr.
- Ching
- Ching & Y.C. Lan
- (Kunze) Small
- (H. Christ) C. Chr.
- Ching & P.C. Chiu
- Ching & P.C. Chiu
- (Hieron.) C. Chr.
- (Baker) C. Chr.
- (Fée) Fraser-Jenk.
- Tardieu
- (Hook.) C. Chr.
- (L.) A. Gray
- (C.B. Clarke) H. Christ
- Underw. & C. Chr.
- Ching & Z.Y. Liu
- Hayata
- (Baker) C. Chr.
- (Baker) C. Chr.
- Pavlov
- (H. Christ) C. Chr.
- (Makino) C. Chr.
- Ching
- (Hayata) Hayata
- A.R. Sm.
- (Baker) C. Chr.
- (Sa. Kurata) Sa. Kurata
- Ching & S.K. Wu
- Ching
- (Fraser-Jenk.) Fraser-Jenk.
- Ching
- Tagawa
- Maxon & C.V. Morton
- Ching
- (Sw.) Ballard
- (Kunze) C. Chr.
- Fomin
- (H. Christ) C. Chr.
- (H. Christ) C. Chr.
- (Baker) C. Chr.
- (Nakai) Tagawa
- Ching & Z.Y. Liu
- (C.B. Clarke) H. Christ
- Ching & F.Z. Li
- W.M. Chu
-
(Sw.) Underw.
- (Mett.) C.V. Morton
- (Hook.) C. Chr.
- Kitag.
- (Krasser) C. Chr.
- (Baker) Copel.
- (Hook.) Kuntze
- Rosenst.
-
(Franch. & Sav.) C. Chr.
- (Makino) C. Chr.
- Ching
- (Fée) Rothm.
- Holub & Pouzar
- Ching
- (H. Christ) C. Chr.
- H. Christ
- Ching
- (Bedd.) Kuntze
- (H. Christ) C. Chr.
- Fomin
- (C. Hope) C. Chr.
- S.K. Basu & Panigrahi
- Ching
- Hayata
- (A. Braun) Hayek
- Bonap.
- C.B. Clarke ex H. Christ
- (Sw.) C. Chr.
- (Sw.) Kuntze
- (Bedd.) C. Chr.
- C. Chr.
- (Diels) C. Chr.
- W.M. Chu
- Sa. Kurata
- Koidz.
- Hayata
- (R.P. St. John) M. Broun
- H. Itô
- (Fée) C. Chr.
- (Alderw.) C. Chr.
- (Sw.) C. Chr.
- (Bedd.) Ching
- C. Chr.
- (Bedd.) Hayata
- (Thunb.) Akas.
- J.X. Li & F. Li
- Ching & P.C. Chiu
- P.C. Chiu & G.H. Yao
- (T. Moore) Kuntze
- (Bedd.) Kuntze
-
(H. Itô) Sa. Kurata
- (H. Itô) Sa. Kurata
- Tagawa
- Ching
- (Kuhn & H. Christ) Urb.
- Hayata
- Tagawa
-
(D. Don) Kuntze
- (Wall. ex Hook.) Kuntze
- (C.B. Clarke) C. Chr.
- Ching & S.K. Wu
- (Hook.) Kuntze
-
C.Chr.
- C. Chr.
- C. Chr.
- (Baker) C. Chr.
- (K. Schum.) C. Chr.
- Tagawa
- (Baker) C. Chr.
- (H. Christ) C. Chr.
- Kuntze
- Loyal
- H. Christ
- Ching & Y.P. Hsu
- Hayata
- Rosenst.
- Fraser-Jenk.
- Ching ex Fraser-Jenk.
- (H. Christ) C. Chr.
- (C. Hope) C. Chr.
- (Miq.) Kuntze
- Ching, Boufford & Shing in B. M. Barthol. et al.
- Ching
- Ching
- (Fée) Rosenst.
- C.G. Matthew & H. Christ
- Hayata
- (Rosenst.) Seriz.
- (Franch.) C. Chr.
- Ching & P.C. Chiu
- Ching & Y.P. Hsu
- (C. Chr.) C. Chr.
- Ching & S.K. Wu ex Fraser-Jenk.
- Ching
- (Matsum. ex Makino) C. Chr.
- Tagawa
- (T. Moore ex Hook.) Kuntze
- (Jenman) C. Chr.
- Ching
- C. Chr.
- (R.P. St. John) M. Broun
- (Makino) Makino
- Rosenst.
- (L.) Kuntze
- (Kunze) Kuntze
- (Baker) C. Chr.
-
(Spreng.) Alston & Bonner
- (Fraser-Jenk.) Fraser-Jenk.
- (Ching ex P.S. Wang) S.K. Wu
- (Fraser-Jenk.) Fraser-Jenk.
- H.S. Kung
- Hayata
- W.M. Chu
- Ching & P.C. Chiu
- S.F. Wu & C.M. Zhang
- Ching & K.H. Shing
- (Kunze) H. Christ
- C. Chr. & Ching
- Ching
- W.M. Chu
- Seriz.
- Ching
- (H. Christ) Copel.
- Ching
İstinadlar
- Pteridophyte Phylogeny Group, Rouhan G. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns (ing.). // Journal of Systematics and Evolution Wiley-Blackwell, 2016. Vol. 54, Iss. 6. P. 563–603. ISSN ;
- . // International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (Shenzhen Code) / red. N. J. Turland, J. H. Wiersema, F. Barrie, V. Qreuter, D. L. Hawksworth, P. S. Herendeen, S. Knapp, W. Kusber, D. Z. Li, K. Marhold və b. 2018. ISBN 978-3-946583-16-5