Canan Dağdevirən — Vikipediya

Canan Dağdevirən

Türkiyəli alim

Canan Dağdevirən (türk. Canan Dağdeviren; 4 may 1985, İstanbul [1]) — Türkiyə fizika mühəndisi. Canan Dağdevirən türkiyəli alim, fizik, materialşünas və Massaçusets Texnologiya İnstitutunda dosentdir. Hazırda LG Media İncəsənət və Elmləri üzrə Karyera İnkişafı Professorudur. Dağdevirən Harvard Cəmiyyəti tarixində Harvard Universiteti Təqaüdçülər Cəmiyyətində Kiçik Təqaüdçü olan ilk türk alimidir. Fakültə üzvü kimi o, MTİ Media Laboratoriyasında özünün Uyğunlaşan Dekoderlər tədqiqat qrupuna rəhbərlik edir.[2]

Canan Dağdevirən
türk. Canan Dağdeviren
Doğum tarixi 4 may 1985(1985-05-04) (39 yaş)
Doğum yeri
Vətəndaşlığı Türkiyə Türkiyə
Milliyyəti türk
Elm sahəsi fizika
Elmi dərəcəsi PhD
Elmi adı dosent
İş yeri
Təhsili
Elmi rəhbəri John A. Rogers
Tanınır

Fizika mühəndisliyi

Materialşünaslıq
Biomühəndislik
Mükafatları
  • MTİ, 35 yaşa qədər gənc gələcək vəd edən alimlər (TR35), İxtiraçı Kateqoriyası
  • Forbes-30, 30 yaşa qədər alimlər, Elm Kateqoriyası
  • Gənc Alimlər üçün Elm və Elm Həyat Mükafatı
  • Tərcümə Tibb Kateqoriyasının Qalibi
  • NARSAD Gənc Tədqiqatçı Mükafatı.
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Qrup materialşünaslıq, mühəndislik və biotibbi mühəndisliyin birləşdirilməsi sahəsində işləyir. Onlar digər tətbiqlər arasında hiss, işə salma və enerji yığımı üçün maraq obyekti ilə yaxından inteqrasiya oluna bilən mexaniki olaraq uyğunlaşa bilən elektromexaniki sistemlər yaradırlar.[2] Dagdev Dağdevirən hesab edir ki, təbiətdən və insan orqanizmindən alınan həyati məlumat müxtəlif fiziki modellərdə “şifrələnib”. Onun tədqiqatı bu nümunələri faydalı siqnallara və/yaxud enerjiyə “deşifrə” edə bilən koherent dekoderlərin yaradılmasına yönəlmişdir.[2]

O, insan orqanlarına piezoelektrik materialları (təzyiq və ya qüvvə tətbiq edildikdə bu təzyiqdən elektrik enerjisi çıxara bilən materiallar) yerləşdirərək orqanların hərəkətini elektrik enerjisinə çevirən cihazların ixtiraçısıdır. 18 sentyabr 2019-cu il tarixindən etibarən Kadir Has Universitetinin Qəyyumlar Şurasının üzvüdür.[3]

Həyatı

1985-ci ildə İstanbulda anadan olub və əslən Sivaslıdır. İbtidai və orta təhsilini Kocaelidə başa vurub. 2007-ci ildə Hacettepe Universitetinin Fizika mühəndisliyi fakültəsini bitirib. 2009-cu ildə Sabancı Universitetinin Material Elmləri və Mühəndisliyi proqramında magistr dərəcəsini alıb.[4] Həmin il o, Fulbrayt təqaüdü alıb və Urbana-Şampeyn İllinoys Universitetində Material Elmləri və Mühəndisliyi fakültəsində doktorantura təhsilinə başlayıb. Bu dövrdə o, dəriyə yapışdırıla bilən və ya geyilə bilən elastik və qatlana bilən elektron cihazlar üzərində işləyib.[5] Do 2014-cü ilin dekabrında doktorluq dərəcəsini alıb. Tibbi texnologiya sahəsində çalışaraq, o, akkumulyatorsuz taxıla bilən ürək çipi (PZT MEH) və dəri xərçənginin diaqnozunu qoyan cihaz hazırlayıb. O, həmçinin "Forbes-in 30" yaşadək alimlər siyahısına daxil edilib.

Elmə olan marağında iki dönüş olduğunu bildirir. Bunlardan birincisi Mariya Küri haqqında atasının ona hədiyyə etdiyi kitab, ikincisi isə şəxsən Ərdal İnönüdən aldığı "Xatirələr və Düşüncələr" adlı əsərdir. O, xüsusilə Erdal İnönü ilə görüşün liseydə ixtisas seçimində təsirli olduğunu bildirib. O, motivasiyasının aşağı olduğu bir vaxtda Mustafa Kamal Atatürkdən ilham aldığını da açıqlamasında qeyd edib.[6]

Təhsil və akademik karyerası

Canan Dağdevirən Ankara Hacettepe Universitetində mühəndislik fizikası üzrə təhsil alıb, 2007-ci ildə oranı bitirib. O, İstanbulda Sabancı Universitetində magistr dərəcəsi alıb və ABŞ-da təhsil almaq üçün Fulbrayt təqaüdü qazanıb.[7] Bu təqaüdü aldıqdan sonra o, Urbana Şampandakı İllinoys Universitetində materialşünaslıq və mühəndislik sahəsində tədqiqat aparmağa qərar verib. Burada oxuyarkən modelləşdirmə texnikalarının öyrənilməsinə və piezoelektrik biotibbi sistemlərin yaradılmasına ciddi diqqət yetirib. Onun burada üzərində çalışdığı layihələrdən biri insanın daxili orqanlarının gücünün mexaniki enerjini elektrik enerjisinə çevirərək tibbi cihazları qidalandıran çevik piezoelektrik enerji yığan çip olub.[8] Bu tibbi qurğu xüsusiyyətinə görə elastik və çevikdir, ürəyə, eləcə də digər yumşaq toxumalara uyğundur. Bu texnologiya implantasiya edilmiş elektronikanın batareyanın ömrünü uzada bilər və ya batareyanın dəyişdirilməsi ehtiyacını aradan qaldıraraq xəstələri təkrar əməliyyatlardan və cərrahi fəsadlar riskindən xilas edə bilər. O, 2014-cü ilin avqustunda fəlsəfə doktoru dərəcəsini almışdır.[9] Onun elmi rəhbəri Con A. Rogers idi. Cananın doktorluq dissertasiyasının mövzusu “Ferroelektrik/Piezoelektrik Materiallar: Çevik/Uzanan/Taxıla bilən/İmplantasiya olunan Sensorlar, Aktuatorlar, Mexanik Enerji Yığıcılar, Transduserlər, Mikrofabrikasiya” olub.[10]

Dağdevirən daha sonra Harvard Universitetinin Təqaüdçülər Cəmiyyətində kiçik elmi işçi olmaq üçün Massaçusets ştatının Kembric şəhərinə gedib. O bunu Harvard tarixində bunu edən ilk türk alim oldu.[2] Canan Massaçusets Texnologiya İnstitutu nəzdində Xərçəng tədqiqatı aparan Koç İnteqrasiya Tədqiqatları İnstitutunda postdoktorluq elmi işçisi kimi çalışmağa başladı. Onun rəhbəri MTİ İnstitutunun professoru Robert S. Langer idi.[11]

Dağdevirən 2017-ci ildə Massaçusets Texnologiya İnstitutunda dosent vəzifəsinə qəbul olundu.[12] O, hər semestrdə qarşılıqlı işləyə bilən cihazlar üzrə kurs öyrədir və həmçinin birinci kurs tələbələrinə məsləhətçi kimi xidmət edir.

O, bu yaxınlarda İsveçrənin Sürix şəhərində keçirilən illik dəvət üçün nəzərdə tutulan simpoziumda "World.Minds" icmasına çıxış etməyə dəvət olunub. Onun son tədqiqatları və nailiyyətləri onun "World.Minds" hesabatında ümumiləşdirilmişdir.[13]

Layihələri və tədqiqatları

YellowBox (Sarı otaq)

 
Canan Dağdevirənin qurduğu "YellowBox" (Sarı otaq)

"YellowBox" - Dağdevirənin 2017-ci ildə sıfırdan layihələndirdiyi və inşa etdiyi MTİ Media Laboratoriyasında Uyğunlaşan Dekoderlər tərəfindən istifadə edilən təmiz otaqdır.[14] O, aspirant olanda özünə söz vermişdi ki, əgər nə vaxtsa öz məkanını qurmaq imkanı olsa, o, fiziki cəhətdən şəffaf olacaq ki, oradan keçən hər kəs xüsusi icazələr almadan, heç nə etmədən onu müşahidə edə, qeydlər apara və öyrənə bilsin.[15]

Bu inklüzivlik "YellowBox"u unikal akademik mühitə şərait yaratmasını mümkün edir. "YellowBox"un digər unikal cəhəti onun 5S metodologiyasından istifadə etməklə təşkil olunmasıdır. 5S səmərəliliyi və effektivliyi artırmaq üçün iş yerini təşkil etmək üçün beş rəhbər prinsipdən istifadə edən sistemdir: Çeşidləmə, Səliqəlilik, Parlaqlıq, Standartlaşdırma və Xidmət.[16] Əslində, 5S məkanı təşkil etmək və təhlükəsizliyi artırmaq, potensial təhlükələri və prosedur məlumatlarını müəyyən etmək üçün funksionallığa əsaslanan rəng kodlu vizual işarələrdən istifadə edən təşkilati metodologiyadır.[16] Bu yüksək mütəşəkkil və səmərəli sistem sayəsində "YellowBox" 2017-ci ildə Ətraf Mühitin Sağlamlığı və Təhlükəsizliyi (EHS) tərəfindən "Green Labs" sertifikatını alıb.[16] MİT Media Laboratoriyası 1985-ci il qurulduğu gündən, bu günə qədər sertifikata nail olan ilk tədqiqat laboratoriyasıdır.[16] Dağdevirən bu yaxınlarda "Advanced Intelligent Systems" jurnalında dərc olunmuş məqaləsində öz komandasının 5S metodologiyasının prinsipləri vasitəsilə daha yüksək effektivliklə əldə etdiyi təcrübəsini təsvir edir.[17]

Konformal Piezoelektrik Mexanik Enerji Yığıcılar (PZT MEH)

 
Dağdevirən və onun komandasının hazırladığı PZT MEH çipi

2014-cü ildə Dağdevirən və onun komandası mexaniki olaraq görünməz insan dinamoları kimi təsvir edilən koherent piezoelektrik mexaniki enerji toplayıcılarını kəşf etdi.[18] Bu layihə qol, barmaq və ayaq hərəkətlərindən enerji almaq üçün insanın geyiminə inteqrasiya olunmuş uyğun piezoelektrik çiplərdən istifadə etmək məqsədi daşıyır. Bu iş gələcəkdə xəstələrin həyat keyfiyyətini yaxşılaşdıra və tükənmiş batareyaları əvəz etmək üçün yüksək riskli/yüksək xərcli əməliyyata ehtiyac olmadan ekoloji cəhətdən təmiz enerji təmin edə bilər. Çünki bu enerji yığan maşınlar batareyanın gücündən çox insan hərəkəti ilə işləyir.[18]

Mədə-bağırsaq hərəkətliliyinin tədqiqi üçün çevik piezoelektrik cihazlar (PZT GI-S)

 
Dağdevirən və onun komandasının hazırladığı PZT GI-S cihazı

2017-ci ildə Canan Dağdevirənin iştirak etdiyi PZT GI-S layihəsi (əslində "mədə üçün Fitbit.") nəşr olundu.[19] Dağdevirən və həmkarları mədə boşluğunda mexaniki deformasiyanı hiss edən, udula bilən, çevik piezoelektrik cihaz hazırladılar. Onlar sensorun imkanlarını həm "in vitro", həm də "ex vivo" simulyasiya edilmiş mədə modellərində nümayiş etdirdilər. Alimlər hesablama modelləşdirməsindən istifadə edərək mədə-bağırsaq traktında onun əsas davranışlarını kəmiyyətləndirdilər və hərəkət edən donuzlar üzərində eksperiment apararaq onun funksionallığını təsdiq etdilər. Konsepsiyanı sübut edən cihaz, hərəkətlilik pozğunluqlarının diaqnostikası və müalicəsi, həmçinin bariatrik tətbiqlərdə qəbulun monitorinqi üçün mexaniki variasiyaları təhlükəsiz hiss edə bilən və mədə-bağırsaq traktının daxilində mexaniki enerji yığa bilən udula bilən piezoelektrik cihazların inkişafına səbəb ola bilər.[20]

Xroniki lokal intraserebral dərman çatdırılması üçün miniatür sinir sistemi (MiNDS)

 
Sinirlərə miniatür MiNDS dərman daşıyıcısı

2018-ci ildə Dağdevirən və onun komandası, insan orqanizminə asanlıqla implantasiya oluna və uzaqdan idarə edilə bilən, miniatürləşdirilmiş sinir dərmanı ötürmə sistemini yaratdılar. Bu sistem dəqiq məkan dəqiqliyi ilə terapiyanın dinamik tənzimlənməsinə imkan verir. Neyrodegenerativ xəstəliklər üçün dərman vasitələrinin son nailiyyətləri xəstələrin əziyyət çəkdiyi zəiflədici simptomları yaxşılaşdırmaq imkanlarını genişləndirir. Mövcud farmakoloji müalicələr çox vaxt dərmanların sistemli tətbiqinə əsaslanır ki, bu da dərmanların geniş yayılması və nəticədə toksiklik riskinin artması ilə nəticələnir. Dağdevirən və onun komandası nümayiş etdirir ki, bu cihaz kiçik heyvan (gəmirici) və iri heyvan (qeyri-insani primat) modellərində yerli neyron fəaliyyətini kimyəvi modulyasiya edə bilir və eyni zamanda əks əlaqəyə nəzarəti təmin etmək üçün sinir fəaliyyətinin qeydinə icazə verir. Bir çox əsas sinir dövrələrinin subkub millimetr həcmlərinə və hüceyrəyə xas xüsusiyyətlərə malik olduğunu nəzərə alsaq, təsirlənmiş beyin bölgələrinə minimal diffuziya və sızma ilə kiçik həcmli dərmanların tətbiqi vacibdir.[21]

Uyğunlaşdırılmış Elektron Tekstil Geyim (E-TeCS)

 
E-TeCS nümunəsi

2020-ci ildə Dağdevirən və komandası "in vivo" genişmiqyaslı, multimodal fizioloji (temperatur, ürək döyüntüsü və tənəffüs) sensorunu yerinə yetirmək üçün xüsusi hazırlanmış, insan bədəninə uyğunlaşdırılmış elektron tekstil geyimi (E-TeCS[22]) yaratdı. Elektron cihazların və istehsal texnologiyalarının sürətli inkişafı geyilən əşyalar və ağıllı tekstil sahəsini daha da inkişaf etdirdi. Bununla belə, toxuculuq elektronikasında mövcud işlərin çoxu bir istiqamətə diqqət yetirir və kiçik bir sahəni əhatə edir. E-TeCS rəqəmsal olaraq toxunmuş tekstil əşyalarına daxil edilə bilən modul, uyğun (yəni, çevik və uzana bilən) paylanmış sensor şəbəkələrin yeni platformasını təqdim edir. Bu platforma standart, əlçatan və yüksək məhsuldarlıqlı toxuculuq istehsalı və geyim naxışları üsullarından istifadə edərək müxtəlif formalar, ölçülər və funksiyalar üçün fərdiləşdirilə bilər.[23]

Uyğunlaşdırılmış Üz Kodu Ekstrapolyasiya Sensoru (cFaCES)

 
Üz Kodu Ekstrapolyasiya Sensoru - cFaCES

2020-ci ildə Dağdevirən cFaCES adlanan üz ştammlarını deşifrə etmək və üz kinematikasını proqnozlaşdırmaq üçün inteqrasiya olunmuş sistemin dizaynını və sınaq eksperimentlərini apardıqlarını elan etdi.[24] Sistem gərginliyin xəritələşdirilməsi üçün kütləvi istehsal olunan, uyğunlaşa bilən pyezoelektrik nazik lentlərdən ibarətdir. Uyğun cihaz və epidermis arasında qeyri-xətti mexaniki qarşılıqlı əlaqənin təhlili üçün multifizika modelləşdirmə və dinamik deformasiyalar altında yumşaq toxuma səthlərinin rekonstruksiyası, həmçinin cihazın dizaynı və yerləşdirilməsi barədə məlumat vermək üçün üçölçülü rəqəmsal görüntü korrelyasiyasından təşkil ounub. Sağlam insanlarda və amiotrofik yanal skleroz (ALS) olan xəstələrdə göstərilmişdir ki, pyezoelektrik nazik lentlər, real vaxt rejimində fərqli dəri deformasiya işarələrinin aşkarlanması və təsnifatı alqoritmləri ilə birlikdə üz hərəkətlərinin etibarlı dekodlanmasına imkan verir.[25]

Uyğunlaşdırılmış Sensorlu Üz Maskası (cMaSK)

 
Uyğunlaşdırılmış Sensorlu Üz Maskası - cMaSK

Pandemiyaya birbaşa cavab olaraq, Dağdevirənin komandası yoluxucu xəstəliklər, ətraf mühit şəraiti və aşınma vəziyyəti ilə bağlı siqnalları izləmək üçün kommersiya üz maskaları ilə birləşdirilə bilən innovativ uyğunlaşa bilən multimodal sensor üz maskası (cMaSK) hazırladı.[26] cMaSK algılama sisteminin nazik və uyğun həndəsəsi, maska uyğunluğu testləri ilə göstərildiyi kimi, performansın pisləşməsindən narahat olmadan onu müxtəlif növ üz maskalarına tətbiq etməyə imkan verir. cMaSK hava təzyiqi, rütubət və temperaturdan gələn siqnalları təhlil edərək tənəffüs sürəti, öskürək, dəri temperaturu və maskanın uyğunluğu kimi kritik bioloji siqnalları yüksək dəqiqliklə izləyə bilər.[27] cMaSK real vaxt rejimində geribildirim verə bilən və üz maskasının uyğunluğunu optimallaşdırmaqda istifadəçilərə fəal kömək edə bilən ağıllı üz maskası sistemlərinin inkişafı üçün platforma təqdim edir. Dağdevirənin işi insan davranışının performansa təsir göstərə biləcəyi real dünya şəraitində ətraf mühit və sağlamlıq texnologiyalarını öyrənmək üçün modul, fərdiləşdirilə bilən tədqiqat aləti təklif edir və bununla da maska taxma davranışları və nəticədə insan sağlamlığına təsirləri haqqında anlayışımızı dərinləşdirir. 2022-ci ildə "Nature Electronics"in[28] ön səhifəsində dərc edilmiş bu araşdırma, bir il ərzində hazırlanmış, icra edilmiş və nəşr edilmişdir. Cananın kritik, zamana həssas tədqiqat mövzuları bu araşdırmada əksini tapmışdır.

Uyğunlaşdırlımış Ultrasəs Yapışdırıcı (cUSP)

 
Canan Dağdevirənin komandasının təqdim etdiyi Uyğunlaşdırlımış Ultrasəs Yapışdırıcısə - cUSP

Ultrasəs ilə induksiya edilən transdermal dərman preparatlarının çatdırılması (sonoforez) uzun müddət akademik və sənaye tədqiqatlarının diqqətindən kənar qalıb və maddi cəhətdən kommersiya uğuru əldə edə bilməyib. Dərmanların lokallaşdırılmış, iynəsiz daxil edilməsi ümid verici perspektiv olsa da, həcmli, enerji istehlak edən avadanlıq və uzun məruz qalma vaxtları "in vivo" müşahidə olunan keçiriciliyin artırılması təsirlərində yüksək dəyişkən, operatordan asılı nəticələrə haqq qazandırmır. 2023-cü ildə Dağdevirənin komandası qısa müddətli (10 dəqiqə) ultrasəs təmin etmək və niasinamidin dermisə daşınmasında 26,2 qat yaxşılaşma təmin etmək üçün daxil edilmiş toplu piezoelektrik elementləri olan uyğun yapışdırıcı (cUSP) haqqında məlumat verdi.[29] Son sistem, populyar kosmetik vasitələrin əllər olmadan nüfuz etməsinə kömək etmək üçün üz dərisinə tətbiq oluna bilən çevik polimer substratda kompakt forma-faktorda qablaşdırılır.[30] Bu sistem tərəfindən təklif edilən istifadə asanlığı və yüksək təkrarlanma qabiliyyəti dəri xəstəliklərindən və vaxtından əvvəl dəri qocalmasından əziyyət çəkən xəstələr və istehlakçılar üçün qaydaları dəyişdirən alternativ təqdim edir. Dağdevirənin son ixtirası cUSP, "Advanced Materials"ın iyun sayının[31] üz qabığında təqdim olundu və "Rising Stars" seriyasında da nəşr olundu. [32] "Rising Stars" seriyası bu yüksək səviyyəli jurnalların dünyanın hər yerindən tanınmış erkən karyera tədqiqatçıları tərəfindən konseptuallaşdırılmış və nəzarət edilən tədqiqatlar üzrə görkəmli Tədqiqat Məqalələri toplamaqla xidmət etdiyi beynəlxalq elmi icmaların müxtəlifliyini qeyd etmək niyyətindədir.

Dərin toxumaların skan edilməsi və görüntülənməsi üçün uyğunlaşdırılan ultrasəs döş yapışdırıcısı (cUSBr-Patch)

 
Canan Dağdevirənin hazırladığı ultrasəs döş yapışdırıcısı - cUSBr-Patch

Bu yaxınlarda Dağdevirən, "Science Advances"də dərc olunan həm hissiyyat, həm də hərəkətə keçirmə üçün geyilə bilən ultrasəs texnologiyaları sahəsində təsirli layihələr silsiləsi yaratmışdır.[33] Ultrasəs üsulları radiasiyadan azad, təhlükəsiz və insan toxuması üzərində təsirli olmaq ənənəsinə malikdir. Lakin ultrasəs texnologiyalarının dizaynı, forma faktoru və dəyəri onun orijinal əldə saxlanılan “çubuq kimi” təcəssümü 1970-ci illər bu tərəfə dəyişikliyə uğramayıb. Bu texnologiyanın demokratikləşdirilməsi - onu daha ucuz, daha yaxşı, daha əlçatan və "geyinilə bilən" etmək - xəstəliyin erkən diaqnostikası üçün mövcud olan tibbi məlumatların keyfiyyətində və kəmiyyətində inqilab etmək potensialına malikdir.

Xüsusilə, ABŞda hazırda istehsal olunan cihazlar böyük, əyri sahələr üzərində dəqiq təsvirin yenidən verməsini həyata keçirmək xüsusiyyətinə malik deyil. Belə ki, buna görə insan döşü xüsusi çətinlik yaradır. Çünki onun həndəsi quruluşu və deformasiya qabiliyyəti təkcə subyektlər arasında deyil, həm də müəyyən bir mövzu daxilində müxtəlif vaxtlarda və yaşlarda çox dəyişkəndir. Cananın özündə döş xərçəngi riski yüksək olduğundan, o, həm xərçəngin diaqnostikası, həm döş şişinin bioloji davranışı, həm də erkən aşkarlanması məqsədləri üçün döş toxumalarının və ya zədələrinin uzununa təsviri üçün geyilə bilən ultrasəs texnologiyasını inkişaf etdirmək və yeni qeyri-invaziv pəncərə kimi xidmət etmək üçün öz addımı ilə bu problemi həll etdi.[34] Bu iş üçün aldığı "NSF CAREER" və "3M Non-Tenured Faculty" mükafatlarının dəstəyi ilə onun məqsədi geniş yayılmış biosensasiya vasitələrinin inkişaf etməkdə olan sahəsinə əhəmiyyətli elmi və liderlik töhfələri vermək, insan sağlamlığının yaxşılaşdırılması üçün kollektiv və sistemli üsulla, eyni zamanda yumşaq toxumalar haqqında daha geniş anlayışa nail olmaqdır.

Dağdevirənin son araşdırması döş xərçəngindən vəfat edən mərhum xalasına həsr olunmuş, döş xərçənginin erkən aşkarlanması üçün yumşaq, geyilə bilən ultrasəs döş yapışdırıcısı layihəsidir. Cihaz operator təliminə və tətbiq olunan transduser sıxılmasına daha az etibar etməklə bütün döş üzərində standartlaşdırılmış və təkrarlana bilən görüntü əldə etməyə imkan verir. Birölçülü (1D) fazalı massiv çeviricisi ilə birlikdə təbiətdən ilhamlanmış pətək formalı yapışdırıcısı geniş ərazini, dərin toxuma sahəsini və çoxbucaqlı döş görüntüləmə qabiliyyətini təmin edən asan idarə olunan izləyici tərəfindən idarə olunur. Cihazın fəaliyyəti kommersiya ultrasəs zondu ilə çarpaz şəkildə test edildi və nəticələri "Nature Electronics"də dərc olundu. Cihaz 3D təsvir üçün dəqiq oflayn yumşaq toxuma monitorinqi və klinik şəraitdən kənar rəqabətli qiymətlərlə döş şişinin inkişafını aşkar etmək üçün maşın öyrənmə strategiyaları kimi yeni nəsil geyilə bilən texnologiya xüsusiyyətlərini təmin edən interfeyslər təqdim etmək potensialına malikdir.

Onun döş yapışdırıcısı araşdırmasının ilkin nəticələri artıq həm akademik icma daxilində, həm də xaricdə dəyərli dəstəklər alıb. 2021-ci ildə Canan MTİ-də ən yaxşı qadın fakültə sahibkarlarını dəstəkləmək üçün nəzərdə tutulmuş "MTİ Gələcək Təsisçiləri Mükafat Müsabiqəsi" üçün namizəd seçildi.[35] Dağdevirən müsabiqə nəticələrinə görə ikinci oldu və ixtirası ona 100 min dollar qazandırdı.[36]

Sərgiləri

Elmin Arıları

 
Canan Dağdevirən Elmin Arıları sərgisində

2019-cu ilin iyun ayında Dağdevirən media, incəsənət və elmi birləşdirərək 8 ay ərzində Media Laboratoriyasının foyesində nümayiş etdirilən sərgi təşkil etdi. Sərgi onun tələbələrinin işlərini nümayiş etdirirdi və “Elm arıları” adlanırdı. Bir blog yazısında o, belə adlanmanı belə izah etmişdi: "Mənim tələbələrim arılar kimi təbiətin, incəsənətin və elmin kəsişməsində işləyir, həm elm və mühəndisliyin müxtəlif sahələrindəki təcrübələrindən, həm də arılar müxtəlif çiçəklərdən nektar çəkdiyi kimi müxtəlif mədəni mənbələrdən istifadə edirlər. Daha sonra ağıllarını, ürəklərini və əllərini insan sağlamlığının monitorinqi üçün unikal mikro və nano-miqyaslı, mexaniki olaraq uyğunlaşan elektromexaniki sistemlər - elmi "bal"ları yaratmaq üçün tətbiq edirlər.[37]

Mükafatları və təltifləri

2014-cü ildə Dağdevirən Harvardın Kiçik Təqaüdçüsü seçilən ilk türk alimi oldu.[38] 2015-ci ildə MTİ "Technology Review" onu "35 Yaşdan Aşağı Ən Yaxşı 35 Yenilikçi" (ixtiraçı kateqoriyası) sırasında fərqləndirdi.[39] Forbes jurnalı onu "Elmdə 30 Yaşdan Aşağı Top 30" siyahısına daxil edib. Növbəti il o, bir neçə mükafata sahib çıxıb.[40] Belə ki, Canan Meksikanın Puebla şəhərində "Ciudad de las Ideas" tərəfindən "İstedadlı Vətəndaş" və Aspen İnstitutu tərəfindən "Sağlamlıq Mütəxəssisi"adına layiq görülüb.[41] O, "Junior Chamber International" (JCI) tərəfindən Tibbi İnnovasiyada Dünyanın On Görkəmli Gənc İnsanı (TOYP) kateqoriyasında bir nömrəli alim nominasiyasına layiq görülüb.[42]

2017-ci ildə Dağdevirən Amerika İnnovasiya və Texnologiya Akademiyasının mükafatını aldı.[43] Dağdevirən həmçinin "Science/AAAS" və "SciLifeLab"dan translyasiya tibb kateqoriyasında Elm və Elm Həyatı Gənc Alim Mükafatına layiq görülüb. O, həmçinin İsveçin Stokholm şəhərində keçirilən Nobel Mükafatı mərasimində iştirak edib.[44]

MTİ Media Laboratoriyasında hazırkı vəzifəsində çalışandan indiyə qədər Dağdevirən və tələbələri gələcək tədqiqatlar, strateji düşüncələr və tədqiqatlar jurnalı olan "Foresight" jurnalının 2018-ci il noyabr sayında dərc edilmiş “Fərdiləşdirilmiş Tibbə Doğru: Gizli Sağlamlıq Texnologiyalarının Təkamülü və Siyasəti"məqaləsini dərc etdiriblər.[45] Məqalə jurnalın redaksiya heyəti tərəfindən 2019-cu ildə "Emerald Literati Awards"da görkəmli məqalə kimi seçilmişdir.[46]

2019-cu ildə Dağdevirən Kadir Has Universiteti tərəfindən Perspektivli Alim Mükafatına layiq görülüb.[47] O, Fortune Türkiyənin "40 yaş altı 40 alim" siyahısına düşüb.[48] O, həmçinin "ABŞ-ın 87 Ən Parlaq Gənc Mühəndisləri"ndən biri də seçilib.[49] Milli Mühəndislik Akademiyasının (NAE) hər il keçirilən 25-ci NAE "Birləşmiş Ştatların Mühəndislik Sərhədləri" (USFOE) Simpoziumunda iştirak edib.[50]

2021-ci ilin aprel ayında Dağdevirən iki mükafata layiq görülüb. Bunlar Milli Elm Fondunun 2021-ci il "Karyera və Erkən Karyera İnkişafı (KARİYER) Proqramı Mükafatı" və 3M Tələbəsiz Fakültə Mükafatıdır.[51] KARYERA Mükafatı Dağdevirənin yumşaq toxumaların təsviri üçün uyğun piezoelektriklər üzrə tədqiqatlarını dəstəkləyəcək.[51] 3M Mükafatı 3M tədqiqatçıları tərəfindən irəli sürülmüş və onların tədqiqatı, təcrübəsi və akademik rəhbərliyi əsasında seçilmiş fərqlənən yeni professor-müəllim heyətinə təqdim edilir.[51] Dağdevirən qeyd edib ki, bu iki mükafatın vəhdəti ona görə əhəmiyyətlidir ki, onlar ona “geniş yayılmış biosensasiya vasitələrinin inkişaf etməkdə olan sahəsinə əhəmiyyətli elmi və liderlik töhfələri verməyə, eləcə də insan sağlamlığını yaxşılaşdırmaq üçün kollektiv və sistemli şəkildə yumşaq toxumalar haqqında daha geniş anlayışa nail olmağa imkan verəcək".[51]

2023-cü ilin noyabrında Dağdevirən BBC-nin "100 Qadın" siyahısına daxil edilib.[52]

Elmi nəşrləri mediyada

Canan Dağdevirənin nüfuzli elmi və gündəlik nəşrlərdə məqalələri nəşr edilmişdir. Onun elmi tədqiqatları "The Washington Post",[53] "IEEE Spectrum",[54] Forbes,[55] "Discover Magazine",[56] "MedGadget,[57] "Stat News",[58] "Nature Materials",[59] "AP News"[60] kimi bir çox məşhur nəşrlərdə daxil olmaqla əksini tapmışdır.

BMT-də çıxışı

Materialşünaslıq və mühəndislik sahəsindəki işinə əlavə olaraq, Dağdevirən gələcək nəsil gənc alimləri, xüsusən də STEM sahələrində karyera quran gənc qadınları ilhamlandırmağa çalışır.[61] O, sosial mediadan bütün dünyada, xüsusən də Twitter, Instagram və Facebook hesabları vasitəsilə gənclərlə əlaqə yaratmaq üçün bir vasitə kimi istifadə edir.

2018-ci ilin fevralında o, Birləşmiş Millətlər Təşkilatında Elmdə Qadınlar və Qızların Beynəlxalq Gününün qeyd edilməsi çərçivəsində “Sülh və İnkişaf naminə Diplomatiyada Elmdə Qadınlar” adlı tədbirdə çıxış etmək üçün dəvət olunub.[62]

2015-ci ildə o, dünya üzrə çoxsaylı Qadınlar Elm və Mühəndislikdə (WISE) müzakirələrində, eləcə də qadınlara həsr olunan müxtəlif təbliğat tədbirlərində iştirak etmişdir.

Bloqu

Dağdevirən öz bloqunda gələcəyə hesablanmış yazılarda tədqiqat qrupuna rəhbərlik etmək, tədris etmək və "YellowBox"da işləmək barədə şəxsi fikirlərini bölüşməkdən həzz alır.[63]

Şəxsiyyəti barədə

Dağdevirən verdiyi müsahibədə iki kitabdan ilham aldığını bildirib. Bunlar iki dəfə Nobel mükafatı laureatı, polyak-fransız fizik və kimyaçı Mariya Kürinin (1867–1934) həyatından bəhs edən kitab və türk siyasətçisi, fiziki Ərdal İnönünün (1926–2007) xatirələr kitabıdır (Xatirələr və Düşüncələr).[64]

O, həmçinin XIII əsrdə yaşamış şair, filosof təsəvvüflə məşğul olan Mövlana Cəlaləddin Rumidən böyük ilham alıb. Onun sufizmini kainatı duyğu, gözəllik və məhəbbət obyektivindən dərk etmək, eləcə də dürüstlük, ləyaqət və səmimiyyət üçün qayğısını böyük ilhamverici qüvvə sayır.[65]

İstinadlar

  1. ↑ "Arxivlənmiş surət". canandagdeviren.com. 2015-12-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-21.
  2. ↑ 1 2 3 4 "Conformable Decoders". 21 March 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 February 2020.
  3. ↑ "Canan Dağdeviren, Kadir Has Üniversitesi Mütevelli Heyeti üyesi". 2020-05-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-21.
  4. ↑ "Arxivlənmiş surət". medikalteknik.com.tr/. 2015-12-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-21.
  5. ↑ "Arxivlənmiş surət". hurriyet.com.tr/. 2015-08-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-21.
  6. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2016-12-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-21.
  7. ↑ "Canan Dagdeviren - An Inspiring Story". U.S. Embassy & Consulates in Turkey (ingilis). 2015-01-17. 2020-03-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  8. ↑ "Canan Dagdeviren". Science | AAAS (ingilis). 2016-12-01. 2020-03-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  9. ↑ "Canan Dağdeviren kimdir?". Milliyet (türk). February 8, 2017. 2020-03-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  10. ↑ Dagdeviren, Canan. Ferroelectric/piezoelectric flexible mechanical energy harvesters and stretchable epidermal sensors for medical applications (Tezis) (ingilis). University of Illinois at Urbana-Champaign. 2015-01-21. hdl:2142/73068.
  11. ↑ "The Koch Institute: Robert S. Langer". ki.mit.edu. 2020-07-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  12. ↑ "The Koch Institute: Robert S. Langer". ki.mit.edu. 2020-07-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  13. ↑ "Canan Dağdeviren: Conformable Decoders (2019 WORLD.MINDS Annual Symposium)". YouTube. 2023-05-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-22.
  14. ↑ Dagdeviren, Canan. "Meet the YellowBox". MIT Media Lab. 2019-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  15. ↑ Lab, MIT Media. "Launching a lab". Medium (ingilis). 2017-04-27. 2020-03-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  16. ↑ 1 2 3 4 Dagdeviren, Canan. "Managing a Lab". MIT Media Lab. 2019-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-18.
  17. ↑ Dagdeviren, Canan. "Research Resiliency Through Lean Labs". Advanced Intelligent Systems. 2 (8). May 14, 2020. doi:10.1002/aisy.202000074. hdl:1721.1/135231.2.
  18. ↑ 1 2 "Conformable Decoders". conformabledecoders.media.mit.edu. 2020-03-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  19. ↑ "Our bodies talk to us — and these implantable devices can help listen". STAT (ingilis). 2018-06-29. 2022-01-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  20. ↑ "Conformable Decoders". conformabledecoders.media.mit.edu. 2020-03-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  21. ↑ Dagdeviren, Canan; Ramadi, Khalil B.; Joe, Pauline; Spencer, Kevin; Schwerdt, Helen N.; Shimazu, Hideki; Delcasso, Sebastien; Amemori, Ken-Ichi; Nunez-Lopez, Carlos; Graybiel, Ann M.; Cima, Michael J.; Langer, Robert. "Miniaturized neural system for chronic, local intracerebral drug delivery". Science Translational Medicine. 10 (425). January 24, 2018. doi:10.1126/scitranslmed.aan2742. PMC 6746310. PMID 29367347.
  22. ↑ "A tailored, electronic textile conformable suit for large-scale spatiotemporal physiological sensing in vivo". 2023-11-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-24.
  23. ↑ Trafton, Anne. "Sensors woven into a shirt can monitor vital signs". MIT News. 2020-04-23. 2020-04-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-01.
  24. ↑ "Decoding of facial strains via conformable piezoelectric interfaces". 2023-11-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-24.
  25. ↑ Trafton, Anne. "A wearable sensor to help ALS patients communicate". MIT News. 22 October 2020. 24 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 October 2020.
  26. ↑ Kim, Jin-Hoon; Marcus, Colin; Ono, Rick; Sadat, David; Mirzazadeh, Ali; Jens, Meagan; Fernandez, Sara; Zheng, Siqi; Durak, Tolga; Dagdeviren, Canan. "A conformable sensory face mask for decoding biological and environmental signals". Nature Electronics (ingilis). 5 (11). November 2022: 794–807. doi:10.1038/s41928-022-00851-6. ISSN 2520-1131.
  27. ↑ "MIT engineers develop sensors for face masks that help gauge fit". MIT News Massachusetts Institute of Technology (ingilis). 2022-10-20. 2023-09-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-06.
  28. ↑ "Nature Electronics - Face masks smarten up". Nature (ingilis). 2022-11-21. 2023-09-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-06.
  29. ↑ Yu, Chia-Chen; Shah, Aastha; Amiri, Nikta; Marcus, Colin; Nayeem, Md Osman Goni; Bhayadia, Amit Kumar; Karami, Amin; Dagdeviren, Canan. "A Conformable Ultrasound Patch for Cavitation-Enhanced Transdermal Cosmeceutical Delivery". Advanced Materials (ingilis). 35 (23). June 2023: e2300066. Bibcode:2023AdM....3500066Y. doi:10.1002/adma.202300066. ISSN 0935-9648. PMID 36934314 (#bad_pmid).
  30. ↑ "Wearable patch can painlessly deliver drugs through the skin". MIT News Massachusetts Institute of Technology (ingilis). 2023-04-19. 2023-09-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-06.
  31. ↑ Dagdeviren, Canan. "Conformable Decoders' latest invention, cUSP, has made the front cover page of Advanced Materials' June issue". MIT Media Lab. 2023-09-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-06.
  32. ↑ "Rising Stars". doi:10.1002/(ISSN)1521-4095. 2023-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-24.
  33. ↑ Du, Wenya; Zhang, Lin; Suh, Emma; Lin, Dabin; Marcus, Colin; Ozkan, Lara; Ahuja, Avani; Fernandez, Sara; Shuvo, Ikra Iftekhar; Sadat, David; Liu, Weiguo; Li, Fei; Chandrakasan, Anantha P.; Ozmen, Tolga; Dagdeviren, Canan. "Conformable ultrasound breast patch for deep tissue scanning and imaging". Science Advances (ingilis). 9 (30). 2023-07-28: eadh5325. Bibcode:2023SciA....9H5325D. doi:10.1126/sciadv.adh5325. ISSN 2375-2548. PMC 10382022 (#bad_pmc). PMID 37506210 (#bad_pmid).
  34. ↑ "A wearable ultrasound scanner could detect breast cancer earlier". MIT News | Massachusetts Institute of Technology (ingilis). 2023-07-28. 2023-09-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-06.
  35. ↑ "MIT Future Founders Initiative announces prize competition to promote female entrepreneurs in biotech". MIT News Massachusetts Institute of Technology (ingilis). 2021-11-30. 2023-09-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-06.
  36. ↑ Changing the game (ingilis), 2023-09-06 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2023-09-06
  37. ↑ Dagdeviren, Canan. "Exhibiting at the Media Lab: Canan Dagdeviren reflects on exhibiting student work". MIT Media Lab. 2020-01-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  38. ↑ "Harvard's first Turkish junior follow invited to join MIT faculty". DailySabah. 19 April 2016. 2020-03-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  39. ↑ Canan Dagdeviren - The Innovators Under 35 EmTech 2015 MIT Technology Review (ingilis), 2020-03-21 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2020-02-10
  40. ↑ "Canan Dagdeviren, 29". Forbes (ingilis). 2020-03-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  41. ↑ Lagos, Anna. "Gifted Citizen: los emprendedores sociales que cambian las reglas del juego". Entrepreneur (ispan). 2016-11-18. 2020-03-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  42. ↑ "JCI". jci.cc. 2020-03-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  43. ↑ "Academy of Achievement - Dr. Canan Dagdeviren" (PDF). 2023-09-07 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2024-03-24.
  44. ↑ "2016 Young Scientist Prize Winners". The Science & SciLifeLab Prize for Young Scientists (ingilis). 2017-12-07. 2019-06-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  45. ↑ Tasnim, Farita; Sadraei, Atieh; Datta, Bianca; Khan, Mina; Choi, Kyung Yun; Sahasrabudhe, Atharva; Vega Gálvez, Tomás Alfonso; Wicaksono, Irmandy; Rosello, Oscar; Nunez-Lopez, Carlos; Dagdeviren, Canan. "Towards personalized medicine: the evolution of imperceptible health-care technologies". Foresight. 20 (6). 2018: 589–601. doi:10.1108/FS-08-2018-0075.
  46. ↑ Dagdeviren, Canan. "Outstanding Paper in the 2019 Emerald Literati Awards". MIT Media Lab. 2020-01-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  47. ↑ Dagdeviren, Canan. "Canan Dagdeviren receives 2019 Kadir Has "Promising Scientist" Award". MIT Media Lab. 2019-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  48. ↑ "'40 Yaş Altı 40′ Listesi - 2019". Fortune Turkey (türk). 2023-09-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  49. ↑ "Innovative Young Engineers Selected to Participate in NAE's 2019 U.S. Frontiers of Engineering Symposium". NAE Website. 2022-12-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  50. ↑ Dagdeviren, Canan. "Dr. Canan Dagdeviren selected to participate in NAE's 2019 US Frontiers of Engineering Symposium". MIT Media Lab. 2019-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  51. ↑ 1 2 3 4 Kahn, Alexandra. "Canan Dagdeviren Receives NSF CAREER and 3M Non-Tenured Faculty Awards". MIT Media Lab. April 12, 2021. 2021-04-13 tarixində arxivləşdirilib.
  52. ↑ "BBC 100 Women 2023: Who is on the list this year?". BBC News (ingilis). November 23, 2023. 2023-11-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-24.
  53. ↑ "How the body could power pacemakers and other implantable devices" (ingilis). ISSN 0190-8286. 2021-01-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-22.
  54. ↑ "A Fitbit for the Stomach" (İngilizce). 2022-01-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-22.
  55. ↑ "Google Translate Buttons For Health Care Are Coming" (İngilizce). 2022-01-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-22. (#first_missing_last)
  56. ↑ "How Flexible Sensors Might Begin to Read the Body's Language" (İngilizce). 2022-01-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-22.
  57. ↑ "Decoding Physical Patterns of Our Bodies via Conformable Devices: Interview with MIT's Canan Dagdeviren Medgadget" (ingilis). 2022-01-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-22.
  58. ↑ "WATCH: Our bodies talk to us — and these implantable devices can help listen" (ingilis). 2022-01-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-22.
  59. ↑ "Skin health monitoring" (İngilizce). doi:10.1038/nmat4328. ISSN 1476-4660. 2022-01-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-22. (#first_missing_last)
  60. ↑ [Tiny implant opens way to deliver drugs deep into the brain "https://apnews.com/article/9760860d3d9a42598e09c4c3e6783122"] (#bad_url).
  61. ↑ "Women in Engineering: An Interview with Canan Dagdeviren". www.wiley.com (ingilis). 2020-12-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  62. ↑ Dr. Canan Dağdeviren gives a talk at the United Nations (ingilis), 2020-06-13 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2020-02-10
  63. ↑ "Blog". MIT Media Lab. 2019-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-18.
  64. ↑ "Teaching in Turkey - A Morning with Dr. Canan Dağdeviren - From TAC - A Morning with Dr. Canan Dağdeviren - A Morning with Dr..." teachabroadturkey.com. February 6, 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-02-10.
  65. ↑ Canan Dağdeviren: Conformable Decoders (2019 WORLD.MINDS Annual Symposium) (ingilis), 2020-03-21 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2020-02-10

 
Vikianbarda Canan Dağdevirən ilə əlaqəli mediafayllar var.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Canan_Dağdevirən&oldid=7563596"

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023