Bahaəddin Rəhmi Bədiz
Rəhmizadə Bahaəddin (türk. Bahaettin Rahmi Bediz; 19 iyun 1875[1][2][…] – 1951[1][2][…]; Soyad Qanunundan sonra Bahaəddin Rəhmi Bədiz) — bir çox fotoqraf tarixçilərinə görə ilk türk müsəlman fotoqrafçısı.
| Bahaəddin Rəhmi Bədiz | |
|---|---|
| türk. Bahaettin Rahmi Bediz | |
 | |
| Doğum tarixi | 19 iyun 1875[1][2][…] |
| Vəfat tarixi | 1951[1][2][…] |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | fotoqraf |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Çəkdiyi fotoşəkillərin, xüsusən də o dövr üçün rəsmi sənəd hesab edilən portretlərinin keyfiyyəti və bədii dərinliyini nəzərə alsaq, o, Türkiyədə fotoqrafiya sənətinin öncüllərindən biri hesab edilir. Bu gün onun fotoşəkilləri təkcə Türkiyədə deyil, Kritdə də dövrünün əsas mənbələrindən sayılır.[3]
Bahaəddin Rəhmi Bədiz, 19 iyun 1875-ci ildə İstanbulda Kritli varlı türk ailəsinin övladı olaraq dünyaya gəlib. Orta təhsilini doğulduğu Xanyada başa vurduqdan sonra, 1886-cı ildə Qalatasaray liseyinə (o dövrdə Mekteb-i Sultani adlanırdı) daxil olmuş və 1895-ci ildə oranı bitirmişdir. Növbəti il Kritə qayıdan Bahaəddin bəy atasından ona miras qalan 45 Osmanlı qızıl sikkəsi ilə 1910-cu ilə qədər Xanyada kitab dükanı işlətdi, özü də burada dəftərxanaçı olaraq çalışdı. Ailəsinin onun məmur olması üçün təkid göstərməsinə baxmayaraq, Bahaəddin bəy məmur olmaqdan imtina edib, bu dükanı açdı. Sonra o, Xanyadan olan Saleh Zəki Salehzadə ilə demək olar ki, eyni vaxtda fotoqrafiya işinə başladı. 1910–1915-ci illər arasında fəaliyyətini İzmirdə davam etdirdikdən sonra İstanbula qayıdan Bahaəddin Rəhmi bəy Resenli Əhməd Niyazi bəyə olan heyranlığından dolayı adını verdiyi Resne Foto Mərkəzini açdı.
Türk fotoqrafiya tarixinin dönüş nöqtələrindən sayılan Resne Foto Mərkəzi, hamısı qeyri-müsəlman olan fotoqrafların fəaliyyət göstərdiyi Pera küçəsində (Bəyoğlu) deyil, tarixi yarımada tərəfində, Babıali küçəsi, 15 (sonralar 59) ünvanında yerləşirdi və bu ünvandan onlarla rəqabət aparırdı. Daha sonra Rəhmizadə Bahaəddin Üsküdar və Bağçaqapıda filial açdı və qısa müddətdə böyük şöhrət qazandı. O, həm Resne Foto Mərkəzi dövründə, həm ondan əvvəl, həm də ondan sonrakı dövrdə gənc fotoqraf ustalarının (Prevezeli Mustafa Nəşət, Kritli Herakliondan olan Həmzə Rüstəm və Şinasi Barutçu kimi) yetişdirilməsində də böyük rol oynadı.
1935-ci ildə Ankaraya köçən Bahaəddin Bədiz burada "Otopus" fotoqrafiya studiyasını açır, 1937-ci ildə isə Türk Tarix Qurumunun fotoqrafiya şöbəsinin müdiri vəzifəsinə təyin edilir.
O, 1951-ci ildə İstanbulda vəfat edib.[4]
- ↑ 1 2 3 4 Bahaettin Rahmi Bediz // Photographers’ Identities Catalog.
- ↑ 1 2 3 4 Bahaettin Rahmi Bediz // Faceted Application of Subject Terminology.
- ↑ "The Turkish-Cretan who captured history (Girit'te yayınlanan Stigma dergisi haberi)". 12 Mart 2016 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Expanded interview with Peter Bediz" (PDF). Canadian Society of Exploration Geophysicists. 28 Eylül 2007 tarixində arxivləşdirilib (PDF). (Kanada Jeofizik Derneği'nin Pertev Bediz ile Bahaettin Rahmi Bediz'in fotoğraflarını da içeren bir röportajı)
- Girit'ten İstanbul'a Bahaettin Rahmi Bediz (Bahaettin Rahmi Bediz from Crete to Istanbul) by Seyit Ali Ak, ISBN 975-05-0276-0, İletişim Yayınları, 2004, Istanbul
- Revue "İlgi" by the Turkish Historical Society