Baba Samid məqbərəsi — Səfəvilər dövrünə aid olan tarixi abidə.
| Baba Samid türbəsi | |
|---|---|
 | |
| 40°04′11″ şm. e. 48°33′23″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Azərbaycan
|
| Şəhər | Sabirabad rayonu |
| Yerləşir | Şıxlar |
| Aidiyyatı |
 Səfəvilər dövləti
|
| Tikilmə tarixi | 1585 |
| Üslubu | Şirvan-Abşeron memarlıq məktəbi |
| Vəziyyəti | orta |
| İstinad nöm. | |
| Kateqoriya | Türbə |
| Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Türbə Sabirabad rayonun Şıxlar kəndi ərazisində magistral yolunun kənarında yerləşir. Türbənin tarixi haqqında Azərbaycan Tarix İnstitutunun professoru, tarix-elmləri doktoru Məşədixanım Nemətova araşdırmalar aparmış və bu haqda fikirlərini dəfələrlə nəşr etdirmişdir. Baba Samid türbəsinin ərəb-fars dillərində yazılmış 9 sətrlik 1-ci 3 sətrində Qurandan XIX surə, 31-32-ci ayələr yazılmışdır. 4-5-ci sətrlər Həzrəti Əlinin (ə.s) tərifinə həsr olunmuş, qalan 4 sətrdə türbənin Səfəvi şahı 1-ci Təhmasib vaxtında Şirvan bəylərbəyisi Abdulla xan Ustaclının əmri ilə 993-cü ildə hicri ilinin zülqəddə ayında (XI-1585-ci miladi ili) «xoşbəxtliklər mənbəyi olan seyidlərin (burada seyid «böyük» mənasındadır) başçısı Baba Samid ibn Bektaş ibn Sultan Əli ibn Həzrəti Musa Ərriza üçün bina olunmuşdur» sözləri yazılmışdır. Kitabədən göründüyü kimi Baba Samid Hacı Bektaşın oğludur. Onu da İmam Rza (765-818) ilə bağlayırlar. Hacı Bektaşın İmam Rzanın oğlu kimi (yəni təriqət övladı) verilməsi onun rəhbərlik etdiyi cəmiyyətin şiəliklə məşğul olmasına işarədir.
Sabirabad yaxınlığında yerləşən Baba Samid türbəsi hələ də əhali tərəfindən yad edilir,ancaq Sovet dövründə olan laqeydlik nəticəsində həm sufiliyin tədqiqi,həm də onların ənənələrini bilmək qeyri-mümkün olmuşdur.
Bəktaşilik hərəkatının 16-cı əsrdə Azərbaycanda yayıldığı məlumdur. Baba Samid orta əsr Azərbaycan və Türkiyədə geniş yayılmış Şiə Sufi təriqətidir. Bəktaşi (bəktaşiyyə) təriqətinin bir qolu olduğu düşünülür.Səfəvilərin Azərbaycanı ələ keçirəndən sonra bu şiə təriqəti hakimiyyət tərəfindən irəli sürülüb. XVI-XIX əsrlər boyu Sufi təkkələrinin sayı çox olub.
Azərbaycanda Baba Samid hərəkatının tarixi olduqca zəif tədqiq olunmuşdur.
Qəbirlər
Şirvanın ilk xanı olan Ağası xanın övladlarının bəziləri və bir xanımı burada dəfn olunub.
- İsmail bəy Sərkər (1760-1848) - Mərzili obasının sahibi.
- Xədicəxanım xanım Məlik Məmməd xanın qızı ilə 1771-ci ildə evlənmişdi, 1783-cü ildə vəfat etdi.
- Haşim xan Sərkər (1773-1845).
- Cəfər bəy Sərkər (1776-1827) - 1810-cu ildə Rudbar bəylərindən Gəray bəyin qızı Soltan bikə ilə evlənmişdir.
- Abdulla bəy Sərkər (1778-1842).
- Mehdi bəy Sərkər (1780-1827).
Qalereya
Həmçinin bax
İstinadlar
- (PDF). 2012-03-22 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-26.
- APA TV. (az.). . 13.02.2023. 2023-02-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-13.
- İctimai TV. (az.). . 08.05.2023. 2023-05-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-05-08.
- Под ред. А. Д. Берже. Тифлис: Акты, собранные Кавказской Археографической комиссией : [В 12-ти т.]. - Тифлис, 1866-1904. 1873.
Xarici keçidlər
- 2020-11-29 at the Wayback Machine
- 2018-08-16 at the Wayback Machinee-qanun.az (az.)