Strabo günəşin, göyün və hər şeydən öncə ayın tanrılarını adlandırır və onları yunan tanrıları Helios, Zevs və Selene ilə bərabərləşdirir:  

Strabona, insan qurbanlığı xristianlıqdan əvvəlki Albaniyada geniş istifadə edilmişdir.

Bir çox bütpərəst xalqlardan fərqli olaraq, Qafqaz albanları atalarına ibadət etmirdilər.

Şərqi Albaniyada müqəddəs torpaqlar Xəzər dənizi adalarındaydı.

Yunan, Çin və Tengrist mifologiyasındaki kimi, yerli sakinlər də bir sıra dağları müqəddəs sayırdılar . Yerli rəvayətlərə görə müqəddəs dağların siyahısı:

• Babadağ , Qafqazda eyni zamanda Azərbaycandakı yüksək zirvədir, 3.629 metr. İsmayıllı rayonunun şimalında yerləşir. Üst tərəfində, Qafqaz Albaniyası dövründə yaşamış olduğu güman edilən və müqəddəs şəxsiyyət kimi hörmət edilən bir insan Həsrat Babanın adına bir pir var. Eyni zamanda Babadağ adını bu müqəddəs şəxsiyyətdən almaqda və "babanın dağı" mənasını daşımaqdadır..
• Avey dağı - Gürcüstanla Qazax rayonu arasında yerləşən Kiçik Qafqaz dağlarında zirvələrdən biri və ağımtıl bir silsilədir. Daş Salahlı kəndindən 12 km. uzaqlıqdadır. Avey "Ay Evi" deməkdir.
• Göyəzən dağı - Azərbaycanın Qazax rayonunun şimal-qərbindəki dağ. Goyazan "Səma əzən" deməkdir. Qədim yerli inanclara görə, yalnızlığı və səmaya istiqamətləndiyi üçün belə adlandırılmışdır.
• Xınalıq - Xınalıqların yaşadığı bir dağ. İslamdan əvvəl bütpərəst idilər, "öz alov allahlarına" ibadət edirdilər.

Demək olar ki, hər bir bütpərəst məbəd kilsələrə çevrildi. Məşhur məbədlər:

• Kilsədağ kilsəsi - Mitraya aid məbəddir, içində hələ də Mitra şəkillərinə rast gəlinir.
• Anahit kilsəsi - erməni tanrıçası Anahitə həsr olunmuş bir məbəddir.
• Çaparlı kilsəsi - arxeoloji qazıntılar bütpərəst məbədinin olduğunu sübut etdi. Dəfn yerində, xristian inanclarına uyğun olmayan, özünəməxsus adətlər ilə basdırılmış bir insan skeleti tapılıb.
• Kurmuk kilsəsi - Rusların İlisuya hücumu zamanı köhnə bütpərəst məbədin yerində qurulmuş kilsə .
• Lakit kilsəsi - köhnə bütpərəst məbədin yerində qurulmuş kilsə .
• Mamrux kilsəsi - Məbədlər üzərində qurulan kilsə Ay və Günəşə aiddir.
• Mingəçevir Kilsəsi Kompleksi - Atəş məbədi üzərində qurulmuş kilsə kompleksi. Əksəriyyəti xarab olmuş, lakin hələ də mövcud olan bütpərəst simvolları var. Onlardan biri iki tovuzquşunun arasındaki

Hunlar Qafqaza eramızın VI əsrində köç etmişlər . Buraya özləri ilə qayda-qanunlarını da gətirdilər. , Hunların adətləri və tanrıları haqqında yazdı:

• - ildırım tanrısı.
• - tanrı elan edilmiş qədim Hun qəhrəmanı.
• Od, Su, adsız yolların tanrısı.

Əfsanəyə görə, Bakıya ətrafında, Xəzərin sahilində bir yerə gəldikdən sonra yerli padşahın psixiatrik müalicə alan qızı Polimiusa padşahın ərazisində təbliğat haqqı verilir. Abdiasın apostol aktlarına görə yerli insanlar adlı tanrıya inanırdılar . Yerli kahinlərlə bir yarışda, tanrıçanın gözləri önündə böyük bir kütlə topladı və tanrı özünü göstərmək üçün etiraz etdi. Lakin heykəl parçalandı və bir mələk ortaya çıxdı. Mələk camaata həddindən artıq böyük ibadət ilahisini açdı. Tamamilə qara, "kəskin üzlü" və nəfəsi alov və kükürddən ibarət olan ilahə mələk tərəfindən zəncirlə bağlandı və göndərildi. Yenicə gördüyü mənzərəyə heyran qalan padşah dərhal bir çox rəiyyətləri ilə birlikdə vəftiz edildi. Padşahın qardaşı Astyaqe vəftizi eşidən kimi xristian icmasına müharibə elan etdi. Odunla döyüldükdən sonra Bartolomeunun diri-diri dərisi soyuldu və nəhayət Qız qalasının qarşısında başı kəsildi.

Moisey Kalankatlının və III Vaçaqanın dediyinə görə, Albaniya dindarları bütpərəst keşişləri təqib edib, onlara işgəncə verdi və zorla xristian etdilər. adlı bir şəhərdə Kilsə Mədrəsəsi qurub və bütpərəst evliliklərdən doğan uşaqları xristian olaraq böyüdüldü.

Azərbaycanın islamlaşma dövründə yaşayan müşriklər haqqında çox məlumat yoxdur, çünki onlar İslam gəlişindən müsəlman olmuşdular və ya edam edilmişdilər. Azərbaycan tarixçisi Sara Aşurbəylinin dediyinə görə Şirvanın bir neçə şahı kafirlərə qarşı vuruşmuş və hətta kafirlər tərəfindən öldürülmüşdür. Estaxri müşriklərin hələ 10-cu əsrdə mövcud olduğunu bildirir. Andalusiyalı səyyah Əbu Həmid əl-Qarnati 12-ci əsrdə Dərbənd şəhərinin yaxınlığındakı dağ kəndlərində müşriklərin yaşadıqlarını söyləyir .

Monqol istilası Azərbaycanda bütpərəstliyin ikinci bir dalğası sayıla bilər, ancaq Qazan xanın İslamı dövlət dini olaraq qəbul etməsindən sonra bütpərəstlik və şamanizm tez bir zamanda dağıldı.

Bununla bağlı böyük arxeoloji tapıntılar xüsusilə Xınışlı yaşayış yerində (ona yaxın kənd Böyük Xınışlıda) və Çıraqlı, Dağkolanında mövcuddur. Bunlar yerli daşlarla düzəldimiş bütlər idilər. Onların əksəriyyətinin başları və əlləri yoxdur. Əksəriyyətinin uzunluğu insan boyu qədərdir. Onlar eramızın son əsrlərinə aiddir . Büt düzəltmə texnikası yunan-Roma bütlərinə nisbətən geri qalmaqdadır.

Paqanizm əsasən folklor mədəniyyətinə təsir edib . Fövqəltəbii varlılqlar ( divlər, hurilər, cırtdanlardan bəhs edən nağıllar və dini mərasimlər), müqəddəs ziyarətgahlar (pirlər) Azərbaycanda bu gün də mühüm rol oynayır. Vozmezdie və Üör kimi Azərbaycanın metal dövrünə aid əsərlərdə ümumiyyətlə bütpərəstliyə istinad edilir.

• Azərbaycanda din
• Paqanizm