Aylar Həqqi ― 2022-ci il İran etirazlarında Təbrizdə baş tutmuş aksiyada İran təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən öldürülmüş tələbə.
Aylar Həqqi | |
---|---|
Doğum tarixi | 1999 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | Təbriz |
Vəfat səbəbi | öldürülüb |
Dəfn yeri | Vadi rəhmət qəbiristanlığı |
Dəfn tarixi | 18 noyabr 2022 |
Təhsili | Təbriz Azad Universiteti |
Fəaliyyəti | medical student[d] |
Hökumət rəsmiləri və mediası onun öldürülməsini inkar edərək hündürlükdən yıxıldığını iddia ediblər. Əvvəlcə ailəsinə Ayların intihar etdiyini söyləmələri üçün təzyiq göstəriblər. Ailəsi bunu qəbul etmədikdən sonra isə atası təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən saxlanılıb. Təzyiq vasitəsi kimi ailəsinə 2 gün ərzində onun nəşini verməyiblər və onun doğulduğu Məlikkəndə dəfninə icazə verməyiblər.
Aylar Həqqinin dəfni və 40 mərasimi vətəndaşların iştirakı ilə Vadi rəhmət qəbiristanlığında baş tutub. İştirakçılar hökumət əleyhinə "Biz hamımız Aylarıq, mübarizə davam edir", "Azadlıq, ədalət, milli hökumət", "Azərbaycan yatmayıb, Aylar qanı batmayıb" kimi şüarlar səsləndiriblər. Hər iki mərasim təhlükəsizlik qüvvələrinin müdaxiləsi ilə dağıdılıb. Onlarla insan döyülüb və həbs olunub.
Aylar Həqqi öldürüldükdən sonra Şərqi Azərbaycan ostanında etirazlar şiddətlənib. Təbriz, Binab, Məlikkənd, Ərdəbil şəhərlərində və Ayların təhsil aldığı Təbriz Azad Universitetində etiraz aksiyaları keçirilib. Bu etirazlarda onlarla etirazçı həbs edilib.
2022-ci il noyabrın 28-də Azərbaycan Respublikasındakı gənc qızlar İranda qadın hüquqları uğrunda mübarizə aparan insanlara və orada öldürülmüş azərbaycanlı qızlar Hədis Nəcəfi, Əsra Pənahi və Aylar Həqqinin xatirəsinə fləşmob keçiriblər.
Haqqında
Aylar Həqqi 1999-cu ildə Məlikkənd şəhərində anadan olub. Əslən azərbaycanlıdır. Sonradan ailəsi ilə birlikdə Təbriz şəhərinə köçüblər. Təbriz Azad Universitetinin tibb fakültəsinin IV kurs tələbəsi olub.
Öldürülməsi
O, 2022-ci il İran etirazları çərçivəsində noyabrın 16-da Təbrizdə baş tutmuş hökumət əleyhinə etiraz aksiyasına qatılıb. Hökumət qüvvələri nümayişçilərə qarşı zorakılıq tədbiq edərək aksiyanı dağıtmağa başlayıblar. Polisin müdaxiləsindən sonra Aylar Həqqi zorakılıqdan qaçmaq məqsədilə binalardan birinə sığınıb. Onu təqib edən bir neçə məmur onun ardınca binaya girib başının arxasından güllə ilə vurub öldürüblər. Cinayətin izini itirmək məqsədilə isə onun nəşini hündürmərtəbəli binadan aşağı atıblar. Daha sonra təhlükəsizlik agentləri Ayların hündürlükdən yıxıldığını, intihar etdiyini söyləmələri üçün ailəsinə təzyiq göstəriblər.. Ailəsi bunu qəbul etmədikdən sonra isə atası Rəcəb Həqqi təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən saxlanılıb. Hökumət qüvvələri Aylar Həqqinin ailəsinə təzyiq etmək məqsədilə onun nəşini 2 gün özlərində saxlayıblar.
İranda rejiminə bağlı olan media bir binanın təhlükəsizlik kamerasının lentə aldığı videonu yayımlayıb iddia edib ki, Aylar Həqqi maşından endikdən bir az sonra çuxura düşərək həyatını itirib. Lakin bu videoda sadəcə bir qadının maşından düşdüyü görünür. Və videoda üzü belə görünməyən qadının kimliyini müəyyən etmək mümkün deyil.
2022-ci il İran etirazları dövründə İran hökuməti etirazlarda həyatını itirənlərin ölüm səbəbini müxtəlif "qəzalarla" əlaqələndirib. Çox vaxt öldürülənlərin "yüksəkdən yıxılma", "intihar", "ürək problemi" və "üsyançı izdihamın içindən hücum" nəticəsində öldüyünü iddia ediblər. Hökumət etirazların başlanma səbəbi olan Məhsa Əmininin də ürək xəstəliyindən öldüyünü açıqlayıb.
Dəfni
Ailəsi qızlarının nəşini təhvil aldıqdan sonra onu doğulduğu Məlikkəndə dəfn etmək istəsələr də bu onlara icazə verilməyib. Daha sonra isə Aylar Həqqinin atası Rəcəb Həqqiyə dəfn mərasiminin Təbrizdə, səssiz keçirilməsi və ictimailəşdirilməməsi üçün təzyiq göstərilib. Buna baxmayaraq, xəbər ictimailəşib və dəfn mərasiminə çox sayda vətəndaş qatılıb. Dəfn mərasimi 2022-ci il noyabrın 18-də Təbrizin Vadi-Rəhmət qəbiristanlığında baş tutub. Dəfnə qatılan vətəndaşlar İran əleyhinə şüarlar səsləndiriblər. Onlar "Biz hamımız Aylarıq, mübarizə davam edir", "Azadlıq, ədalət, milli hökumət" "Azərbaycan milləti çəkəmməz bu zilləti" kimi şüarlar səsləndiriblər. Təhlükəsizlik qüvvələri qəbiristanlıqda toplaşan vətəndaşlara hücum edərək onları ərazidən uzaqlaşdırıb və bir neçə nəfəri həbs edib. Bundan başqa Təbriz Tibb Elmləri Universitetinin professoru Şəmsi Abbasəlizadə Aylar Həqqinin dəfn mərasiminə qatıldığı üçün işindən uzaqlaşdırılıb.
2022-ci il dekabrın 27-də Aylar Həqqinin 40 mərasimi baş tutub. Mərasimə toplaşanlar burada hökumət əleyhinə şüarlar səsləndiriblər. Onlar "Biz hamımız Aylarıq, azadlığı haylarıq", "Azərbaycan yatmayıb, Aylar qanı batmayib", "Xamenei qatildir, hökuməti etibarsızdır", "diktatora ölüm" kimi şüarlardan istifadə ediblər. Mərasimdə Aylar Həqqinin atası da çıxış edib. Daha sonra mərasimə təhlükəsizlik qüvvələri müdaxilə ediblər. Nəticədə mərasim iştirakçıları ilə təhlükəsizlik qüvvələri arasında qarşıdurma baş verib. Təhlükəsizlik qüvvələri insanlara hücum edib onları dəyənəklərlə döyüblər. Aylar Həqqinin valideynləri və bir neçə nəfər həbs edilib.
Xatirəsi
Aylar Həqqi öldürüldükdən sonra Şərqi Azərbaycan ostanında etirazların şiddəti artıb. Təbriz, Binab və Aylar Həqqinin doğulduğu Məlikkənddə güclü etirazlar və tətillər keçirilib. Bu etirazlarda onlarla etirazçı həbs edilib. Təbriz Azad Universitetinin Tibb fakültəsinin tələbələri də İran hakimiyyətinin Aylar Həqqini qətlə yetirməsinə etiraz olaraq universitetdə aksiya keçiriblər.
2022-ci il noyabrın 28-də Azərbaycan Respublikasındakı gənc qızlar İranda qadın hüquqları uğrunda mübarizə aparan insanlara və orada öldürülmüş azərbaycanlı qızlar Hədis Nəcəfi, Əsra Pənahi və Aylar Həqqinin xatirəsinə fləşmob keçiriblər. Fləşmobun sonunda Aylar Həqqi və digər öldürülmüş azərbaycanlıların şəkilləri nümayiş etdirilib və "Xəbərimiz var, sizinləyik!" yazısı yazılıb.
2023-cü il fevralın 20-də Təbriz küçələrində divarlara "Aylar Həqqi", "Şüarlarımızı divarlardan silə bilərsiniz, qan izlərini yox", "Ölüm olsun Xameneiyə", "Ölüm olsun diktatora" şüarları yazılıb.
Həmçinin bax
İstinadlar
- ↑ Ciddi, Behzad; Cavanşir, Lalə; Cabbarlı, Ramin; Bozkurt, Türkan. (PDF) (ingilis). etekyazi.com. 11. 2023-06-11 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-12-27.
- . women.ncr-iran.org. 2023-09-27. 2023-12-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-28.
- . BBC News فارسی (fars). 2023-09-07. 2023-10-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-28.
- ↑ Ciddi, Behzad; Cavanşir, Lalə; Cabbarlı, Ramin; Bozkurt, Türkan. (PDF) (ingilis). etekyazi.com. 14. 2023-06-11 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-12-27.
- ↑ . aznews.tv. 2022-11-17. 2023-12-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-28.
- . women.ncr-iran.org. 2023-12-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-28.
- Халип, Ирина. . Новая газета Европа. 2266-09-17. 2023-10-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- ↑ Avraham, Rachel. (ingilis). 2022-11-30. 2023-12-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-27.
- . Qafqazinfo (az.). 2022-11-19. 2023-12-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-27.
- ↑ . web.archive.org. 2022-11-18. Archived from the original on 2022-11-18. İstifadə tarixi: 2023-12-28.
- فردا, رادیو. . رادیو فردا (fars). 2022-11-18. 2022-11-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-28.
- Dehkordi, Maryam. . iranwire.com. 2023-02-24. 2023-11-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- ↑ . Oxu.Az (az.). 2022-11-19. 2023-12-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-28.
- . BBC News فارسی (fars). 2022-11-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-28.
- (ingilis). 2022-11-17. 2023-01-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- Cole, Brendan. . Newsweek (ingilis). 2022-11-18. 2023-10-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- فردا, رادیو. . رادیو فردا (fars). 2022-09-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-28.
- Dalvand, Masoud. . Freedom Star (ingilis). 2023-01-01. 2023-01-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- . Iran International (ingilis). 2023-12-29. 2023-02-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- ↑ Məlikoğlu, Hamid. . Voice of America (az.). 2022-11-19. 2023-12-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-27.
- ↑ . iranwire.com. 2023-01-07. 2023-03-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-28.
- Eikdar, Solmaz. . iranwire.com. 2022-12-28. 2023-01-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- ↑ Ciddi, Behzad; Cavanşir, Lalə; Cabbarlı, Ramin; Bozkurt, Türkan. (PDF) (ingilis). etekyazi.com. 12. 2023-06-11 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-12-27.
- . Azadlıq Radiosu. 2022-11-18. 2023-12-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-28.
- France-Presse, Agence; Reuters. . The Guardian (ingilis). 2022-11-18. ISSN . 2022-11-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- . صدای آمریکا (fars). 2022-11-18. 2022-12-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-28.
- . İstiklal gazetesi (türk). 2022-11-18. 2023-12-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- . Reuters. 2022-11-19. 2023-10-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- . Iran International (ingilis). 2023-12-29. 2022-11-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- Məlikoğlu, Hamid. . Amerikanın Səsi (az.). 2022-12-31. 2023-12-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-28.
- Ciddi, Behzad; Cavanşir, Lalə; Cabbarlı, Ramin; Bozkurt, Türkan. (PDF) (ingilis). etekyazi.com. 67. 2023-06-11 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-12-27.
- . ایران اینترنشنال (fars). 2023-12-28. 2023-02-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-28.
- (ingilis). 2023-09-27. 2023-11-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- ↑ Məlikoğlu, Hamid. . Voice of America (az.). 2022-12-27. 2023-12-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- (ingilis). 2022-12-28. 2023-01-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- . gadtb.com. 2022-12-28. 2023-12-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- . women.ncr-iran.org. 2023-12-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-28.
- . dak.az. 2022-12-28. 2023-06-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- Quluncu, Əlirza. . Voice of America (az.). 2022-11-23. 2022-11-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- ↑ Quluncu, Əlirza. . Voice of America (az.). 2022-11-19. 2023-12-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- ↑ Məlikoğlu, Hamid. . Voice of America (az.). 2022-12-25. 2023-12-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- . Report İnformasiya Agentliyi (az.). 2022-12-09. 2023-12-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-28.
- İsmayılov, Sədrəddin. . Report İnformasiya Agentliyi. 2022-11-19. 2022-11-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-28.
- . musavat.com. 2022-11-19. 2023-12-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- . Информационное Агентство Репорт (rus). 2022-12-09. 2023-12-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- . kaspi.az (az.). 2023-12-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-28.
- . Report İnformasiya Agentliyi (az.). 2022-11-28. 2022-11-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-28.
- . Report News Agency (ingilis). 2022-11-28. 2022-11-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- . www.kaspiy.az (rus). 2023-12-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- Fərhadoğlu, Tapdıq. . Voice of America (az.). 2022-11-28. 2022-11-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-28.
- . bizim.media (az.). 2023-02-21. 2023-12-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-28.
- . visiontv.az (az.). 2023-12-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-28.