Amerika Yəhudi Komitəsi (AYK) beynəlxalq təbliğat təşkilatıdır və onun əsas diqqət mərkəzində olan məsələ yəhudilərin dini və mülki hüquqlarını beynəlxalq səviyyədə təbliğ etməkdir.

Təşkilatın ABŞ-də 22 regional ofisi, xaricdə 10 ofisi və dünya üzrə yəhudi icma institutları ilə 33 beynəlxalq tərəfdaşlığı mövcuddur.

AYK-nın proqram və şöbələrinə Afrika İnstitutu, Asiya Sakit Okean İnstitutu, Amerika Plüralizmi üzrə Belfer Mərkəzi, İnsan Hüquqlarının İnkişafı üzrə Yakob Blauşteyn İnstitutu, Müasir Yəhudi Həyatı, Hökumət və Beynəlxalq Münasibətlər, Harriet və Robert Haylbrun Beynəlxalq Dinlərarası Münasibətlər İnstitutu, Dinlərarası və Qruplararası Münasibətlər, Doroti və Yulius Koppelman Amerika Yəhudi-İsrail Münasibətləri İnstitutu, Latino və Latın Amerikası İnstitutu, Layihə Mübadiləsi, Lourens və Li Ramer Alman-Yəhudi Münasibətləri İnstitutu, Rusiya ilə Əlaqələr, Skandinaviyaya Təşəkkür, Transatlantika İnstitutu və Müsəlman-Yəhudi Məsləhət Şurası daxildir.

11 noyabr 1906-cı ildə 81 yəhudi əsilli amerikalı Amerika Yəhudi Komitəsini yaratmaq üçün Nyu-Yorkdakı Savoy hotelində bir araya gəldi. Qrup Rusiya İmperiyasında yəhudilərə qarşı qırğınlardan narahat idi. Komitənin rəsmi bəyanatında qurulma məqsədi ilə bağlı "yəhudilərin mülki və dini hüquqlarının pozulmasının qarşısını almaq və təqiblərin nəticələrini yüngülləşdirmək" qeyd edilmişdi.

İlk illərində təşkilata hüquqşünas Lüis Marşal, bankir Yakob H. Şif, hakim Mayer Sultsberger, alim Sayrus Adler və digər imkanlı və siyasi əlaqələri olan yəhudilər rəhbərlik edirdi. Sonrakı liderlər hakim Cozef M. Proskauer, Yakob Blauşteyn və İrvinq M. Encel idi. Nyu-Yorkdakı mərkəzi ofisdən əlavə, ölkə daxilində yerli ofislər də yaradıldı.

Lüis B. Marşal 1912–1929-cu illərdə təşkilatın sədri olmuşdur

1914-cü ildə AYK Birinci Dünya Müharibəsinin yəhudi qurbanlarına kömək etmək üçün yaradılmış Amerika Yəhudi Birgə Paylaşım Komitəsinin yaradılmasına kömək etdi. Müharibədən sonra Marşal Avropaya getdi və sülh müqavilələrinə azlıqların hüquqlarını təmin edən müddəaların daxil edilməsi üçün öz imkanlarından istifadə etdi.

Marşal sədr vəzifəsində olarkən 1920-ci illərdə ABŞ-da tətbiq edilən immiqrasiya məhdudiyyətinə qarşı AYK-nı aparıcı qüvvəyə çevirdiyinə görə etibar qazanmışdı. Bundan əlavə, o, Henri Fordun antisemit ədəbiyyatı dərc etməsinə və onun avtomobil satıcıları vasitəsilə yayılmasına mane oldu və Fordu ictimaiyyət qarşısında üzr istəməyə məcbur etdi.

AYK 1930-cu illərdə Adolf Hitlerdən qaçan yəhudilər üçün sığınacaq yerləri tapmağı təklf edirdi, lakin bu məsələdə çox da uğur qazanmadı. 1939-cu ildə İkinci Dünya Müharibəsi başlayandan sonra AYK müharibənin demokratiya uğrunda olduğunu vurğulayırdı və Hitlerin anti-yəhudi siyasətinə diqqət çəkilməsini dəstəkləmirdi ki, yarana biləcək əks reaksiya bu müharibəni "yəhudi müharibəsi" kimi təsvir etməsin və ABŞ-da antisemitizmi gücləndirməsin.

AYK qərəzin bölünməz olduğu və Birləşmiş Ştatlarda yəhudilərin hüquqlarının bütün amerikalıların bərabərliyi lehinə mübahisə edərək ən yaxşı şəkildə müdafiə oluna biləcəyi mövqeyi tutdu. AYK qərəzin səbəbləri və aradan qaldırılması ilə bağlı sosial-elmi tədqiqatları dəstəklədi və digər etnik, irqi və dini qruplarla ittifaqlar qurdu. Təşkilatın araşdırmasına 1954-cü ildə ABŞ Ali Məhkəməsinin məktəblərdə seqreqasiyanı qadağan etdiyi "Braun Təhsil Şurasına qarşı" işində istinad edilmişdi.

1950-ci ildə AYK sədri Yakob Blauşteyn İsrailin baş naziri David Ben-Qurion ilə razılığa gəldi və Amerika yəhudilərinin siyasi sədaqətinin yalnız onların yaşadıqları ölkəyə aid olduğunu bildirdi. 1967-ci ildəki Altı günlük müharibə ilə AYK yəhudi xalqının birliyini dəstəkləmək üçün yəhudi dövlətinin müdafiəçisi oldu.

Katolik Kilsəsi ilə birbaşa dialoq vasitəsilə AYK Roma Katolik Kilsəsinin 1965-ci il tarixli Nostra aetate sənədinə qədər və sonrakı illərdə yəhudi-xristian münasibətlərində əhəmiyyətli yüksəlişə yol açmaqda aparıcı rol oynadı. Amerika Yəhudi Komitəsi, Amerika Sinaqoq Şurası və Amerika Etika Birliyi ilə birlikdə ABŞ Ali Məhkəməsində baxılan "Encel Vitala qarşı" işində dövlət məktəblərində dua edilməsinin konstitusiyaya zidd olduğuna qərar verməyə çağırdı.

Altı günlük müharibədən əvvəl AYK rəsmi olaraq "qeyri-sionist" idi. Sionizmin yəhudilərə qarşı ikili sədaqət ziddiyyətindən irəli gələn, yəni eyni vaxtda həm ABŞ, həm də İsrailin maraqlarına xidmət etməyin mümkünsüzlüyü barədə ittihamlara məruz qoyacağı mübahisəli idi, lakin ABŞ Fələstinin bölünməsini dəstəklədikdən sonra AYK 1947–48-ci illərdə İsrailin yaradılmasını dəstəklədi. AYK həm də İsraildə daimi ofis açan ilk Amerika yəhudi təşkilatı oldu.

1970-ci illərdə AYK Ərəb Liqasının İsraili boykotuna qarşı çıxmaq üçün anti-boykot qanunvericiliyinin qəbulu uğrunda mübarizəyə rəhbərlik etmişdir. Xüsusilə, Yaponiyanın boykotdan çıxması AYK-nın fəaliyyəti ilə əlaqələndirilir. 1975-ci ildə AYK BMT-nin "Sionizm irqçilikdir" adlı 3379 saylı qətnaməsinə qarşı kampaniya aparan ilk yəhudi təşkilatı oldu. Nəhayət, 3379 saylı qətnaməyə qarşı aparılan kampaniya 1991-ci ildə həmin qətnamənin 4686 saylı qətnamə ilə ləğv edilməsi ilə uğurla nəticələndi. AYK İsrailin BMT-nin beş regional qrupundan biri olan WEOG-a (Qərbi Avropa və digərləri) qəbul edilməsinə kömək etməklə onun BMT-dəki diplomatik təcridinin qırılmasında aparıcı rol oynamışdır.

AYK Sovet İttifaqında yaşayan yəhudilərin mühacirət hüquqlarının əldə edilməsi kampaniyasında fəal iştirak edirdi və o, 1964-cü ildə Sovet Yəhudiliyi üzrə Amerika Yəhudi Konfransının yaradıcılarından biri oldu. Bu təşkilat 1971-ci ildə Sovet Yəhudiliyi üzrə Milli Konfransla əvəz olundu.

AYK 1973-cü ildə Mürrey Polnerin redaktoru olduğu yəhudi məsələlərinə dair "İndiki Zaman" (Present Tense) jurnalını yaratdı

1982-ci ildə əsası qoyulan layihə mübadiləsi nüfuzlu amerikalılar üçün İsraildə seminarlar keçirir.

1987-ci ilin dekabrında AJC-nin Vaşinqton nümayəndəsi Devid Harris Sovet Yəhudiləri adından Azadlıq Bazar günü Yürüşünü təşkil etdi. Sovet hökumətindən yəhudilərin SSRİ-dən mühacirətinə icazə verməsini tələb edən mitinqinə Vaşinqtonda təxminən 250.000 adam qatıldı. 1990-cı ildə Devid Harris AYK-nın icraçı direktoru oldu. Onun rəhbərliyi altında AJC getdikcə beynəlxalq məsələlərə qarışmağa başladı. Həm ABŞ-da, həm də öz ölkələrində xarici diplomatlarla müntəzəm görüşlər hər ilin sentyabr ayında "diplomatik marafon" adlandırılan görüşlə, xarici ölkələrin BMT Baş Assambleyasının sessiyası üçün Nyu-Yorka toplaşan yüksək səviyyəli nümayəndələri ilə görüşlərlə tamamlanırdı. AYK-nın illik toplantısı daha çox hökumət rəsmiləri və xarici diplomatların iştirak edə bilməsi üçün Nyu-Yorkdan Vaşinqtona köçürüldü. 

1998-ci ildə AYK Almaniyada nümayəndəlik yaratdı və Berlində ofis açmaqla bunu edən ilk Amerika yəhudi təşkilatı oldu.

1999-cu ildə AYK NATO-nun Kosovoya müdaxiləsini dəstəkləyən reklam kampaniyası həyata keçirdi.

2000-ci ildə AYK dünyanın ən böyük yəhudi filmləri festivalı olan Corciya ştatının Atlanta şəhərində Atlanta Yəhudi Filmləri Festivalının yaradılmasına kömək etdi.

2001-ci ildə AYK Cenevrədə yerləşən BMT Watch ilə rəsmi tərəfdaş oldu.

AYK Brüsseldə 2004-cü ildə AYK Brüssel Transatlantik İnstitutunu açdı. Bu mərkəz öz missiyasının bəyanatına əsasən "qlobal təhlükəsizlik, Yaxın Şərqdə Sülh və insan hüquqları naminə transatlantik əməkdaşlığı" təşviq etmək üçün çalışır. Elə həmin il o, Amerika yəhudilərinin ictimai vəkilliyində yeni liderləri müəyyən etmək və öyrətmək üçün Rusiya İşləri Şöbəsini açdı. Paris, Roma, Mumbay və San-Pauluda başqa ofislər açıldı.

2005-ci ildə humanitar böhranlara cavab vermək üçün davam edən səylərin bir hissəsi olaraq, təşkilat ABŞ-da Cənubi Asiya sunamisinin və Katrina qasırğasının qurbanları üçün yardım fondlarına və yenidənqurma layihələrinə 2,5 milyon ABŞ dolları ayırdı.

2006-cı ilin may ayında Amerika Yəhudi Komitəsinin 100-cü İllik Toplantısını qeyd etmək üçün Vaşinqtonda 2000-ə yaxın insan toplandı. Prezident Corc Buş, BMT-nin Baş katibi Kofi Annan və Almaniya kansleri Angela Merkel komitənin şərəfinə verilən ziyafətdə iştirak etdilər.

2009-cu ildə qəbul edilmiş yeni strateji planın bir hissəsi olaraq, AYK özünü "İudaizmin və İsrailin təbliği üçün Qlobal Mərkəz" və "Qruplararası Münasibətlər və İnsan Hüquqları üzrə Mərkəzi Yəhudi ünvanı" kimi nəzərdə tutduğunu elan etdi. Onun yeni şüarı "Qlobal Yəhudi Təbliğatı" idi.

2010-cu ildə AYK illik konfransını "Qlobal Forum" adlandırdı.

AYK-nın 2010-cu ildən bəri göstərdiyi diplomatik səylərə İranın nüvə silahına sahib olma proqramına qarşı çıxmaq; Avropa İttifaqının Hizbullahı terror təşkilatı elan etməsi üçün kampaniya; Almaniyada yəhudilərin sünnət etmək hüququnun qorunması; və Yunanıstan hökumətini neo-nasist Qızıl Şəfəq partiyasına qarşı tədbir görməyə çağırışlar daxildir.

Simon Vizental Mərkəzi və İudaizmin İslahatı Birliyi kimi digər agentliklərlə birlikdə AYK 2014-cü ilin ortalarında ABŞ Presviterian Kilsəsinin İsrail yaşayış məntəqələri ilə iş görən şirkətlərdən imtina etmək üçün atdığı addımı qınadı. AYK-nın bəyanatında qeyd olunurdu ki, sövdələşmə ABŞ-nin kilsə qrupunun "İsraili şeytaniləşdirən" bir addıdır və anti-sionist əhval-ruhiyyənin sübutu kimi "birtərəfli hesabatlara" və "Sionizm həll olunmayıb" kimi tədqiqat təlimatlarına istinad edir.

2016-cı ildə AYK və Şimali Amerika İslam Cəmiyyəti Birləşmiş Ştatlarda yəhudilərin və müsəlmanların əleyhinə artan fanatizmi aradan qaldırmaq üçün Müsəlman-Yəhudi Məsləhət Şurasını yaratdılar.

22 fevral 2019-cu ildə AYK Otzma Yehudit partiyasını qınadı və onun fikirlərini "qınanmağa layiq" adlandırdı. AYK-nın bəyanatında deyilir ki, Otzma Yehuditin fikirləri "İsrail dövlətinin əsasını təşkil edən əsas dəyərləri əks etdirmir". AYK-nın bəyanatı Bayit Yehudi partiyasının Otzma Yehudit ilə birləşməsindən və yeni ortaq namizəd siyahısının növbəti Knessetdə yerlər və bəzi üzvləri üçün nazir postları qazanmaq üçün kifayət qədər səs qazanmaq ehtimalı yarandıqdan sonra verilmişdi. Otzma Yehuditin heç bir üzvü seçilmədi.

2020-ci ilin yanvar ayında AYK və Məkkədə yerləşən qeyri-hökumət təşkilatı olan Müsəlman Dünyası Liqası nasist almanlarının ölüm və konsentrasiya düşərgəsi olan Osventsimin azad edilməsinin 75-ci ildönümünü qeyd etmək üçün müsəlman və yəhudilərdən ibarət birgə nümayəndə heyətinə rəhbərlik etdilər. Səyahət indiyə qədər Osventsimə baş çəkmiş ən yüksək səviyyəli İslam nümayəndə heyəti idi. Səfər çərçivəsində Devid Harris və Müsəlman Dünyası Liqasının Baş Katibi Dr. Əl-İssa Osventsimin müsəlmanları və yəhudiləri necə birləşdirdiyinə dair Chicago Tribune-da birgə yazı dərc etdilər.

AYK Holokost zamanı "Amerikanın qapılarını qaçqınların üzünə açmaqdansa, Amerikada nativist əhval-ruhiyyəni saxlamağa çalışdı". Onlar Holokost zamanı reaksiya vermədikləri və susqunluq göstərdikləri üçün tənqid olundular. Tarixçi və AYK-nın Yəhudi İcması Məsələləri üzrə milli direktoru Stiven Beym AYK liderlərinin nasizmin unikallığını və onun "yəhudilərə qarşı müharibəsini" heç vaxt başa düşmədiyini söylədi.

Professor Elvin H. Rozenfeld 2007-ci ildə AYK-nın saytında dərc edilmiş "Progressive Jewish Thought and the New Antisemitism" adlı essesində İsraili tənqid edən yəhudiləri adbaad tənqid etdi, xüsusən də "Sion ilə Güləş: İsrail-Fələstin münaqişəsinə mütərəqqi yəhudi-amerikan cavabları" (Qrov Press) adlı 2003-cü ildə dərc olunmuş, Toni Kuşner və Alisa Solomon tərəfindən redaktə edilmiş esselər toplusunun redaktorlarını və müəlliflərini. Essedə bu yazıçılar "sionizmə və yəhudi dövlətinə qarşı hücumda" iştirak etməkdə günahlandırılır, bu, antisemitizmin yüksəlişini dəstəkləməyin üstüörtülü forması hesab edilirdi.

"The Forward" yəhudi qəzeti redaksiya məqaləsində Rozenfeldin essesini "yəhudiləri liberalizmə qarşı çevirmək və tənqidçiləri susdurmaq" məqsədi daşıyan "şokedici böhtan toxuması" adlandırmışdı. Riçard Koen qeyd edirdi ki, esse "İsrailin ən dözümsüz və dar düşüncəli müdafiəçilərinə lisenziya verdi ki, AYK mənim vəziyyətimdə etiraf etdiyi kimi, ortodoksallıqdan hər hansı kənarlaşma qınaqla qarşılanır … Holokostdan sonrakı dövrün ən güclü qınaqları — antisemitizm tanınmaz dərəcədə bulandırılır."

Esse həmçinin ravvin Maykl Lerner tərəfindən və The Guardian və The Boston Globe-da dərc olunan əks fikirli məqalələrlə tənqid edilmişdir.

Jerusalem Post-da dərc olunan məqaləsində AYK-nın icraçı direktoru Deyvid Harris təşkilatın 2007-ci ildə Rozenfeldin essesini niyə dərc etdiyini belə izah etdi:

Rozenfeld cəsarətlə İsrailin qanuniliyinə etiraz etmək üçün kampaniyaya yəhudilərin razılığı verildiyi zaman yaranan təhlükəni öz üzərinə götürdü. O, etiraz etdiyi şəxslərdən az olmayaraq öz fikirlərini ifadə etmək hüququna malikdir. Vurğulamaq lazımdır ki, o, haqqında yazdığı şəxslərin antisemit olduğunu deməyib, baxmayaraq ki, bu uydurma arqument bəziləri tərəfindən təxribat taktikası kimi irəli sürülür. Çox hörmətli və məhsuldar bir alimə yaraşan şəkildə, o, mahiyyəti üzrə nəzərdən keçirilməyə layiq olan yaxşı sənədləşdirilmiş və düşündürücü bir esse yazmışdır.

2011-ci ilin oktyabrında AYK Diffamasiya ilə Mübarizə Liqası ilə birgə bəyanat yayaraq, Amerika yəhudilərini Birlik vədini dəstəkləməyə çağırdı və bu bəyanatda deyilirdi: "Amerikanın İsraillə dostluğu həmişə siyasətdən üstün olan emosional, mənəvi və strateji bir bağdır… İndi İsrailin rifahı üçün, həmişə olduğu kimi, dostumuz və müttəfiqimizə sarsılmaz dəstək məqsədilə birgə ucalan amerikalıların səsləri ilə ən yaxşı şəkildə xidmət etdiyimizi bir daha təsdiq etməyin vaxtıdır".

Bu bəyanat prezident Obamanın yenidən seçilməsinin yəhudi əleyhdarlarının etiraz fırtınasına səbəb olub və onlar bunu prezidentin İsrailə qarşı siyasətini tənqid etməkdən çəkinməyə çağırış kimi qəbul ediblər. "The Wall Street Journal"-ın səhifələrində keçmiş müdafiə nazirinin müavini Duqlas Feyt sual verirdi: "İsrailin amerikalı tərəfdarları nə vaxtdan inanırdılar ki, namizədin İsrailə münasibəti seçki siyasətindən kənarda saxlanılmalıdır? Heç vaxt." Devid Harris buna belə cavab verdi ki, bəyanat İsrailə ikitərəfli dəstək ənənəsini qorumaq və onun "təhlükəli siyasi futbola" çevrilməsinin qarşısını almaq məqsədi daşıyır. Harris yəhudi icmasında hər kəsin şəxsi mövqe tutmaq hüququnu tanısa da, yəhudi dövləti üçün beynəlxalq çətinliklərin yaxınlaşdığı bir vaxtda "hər iki tərəfdə güclü dəstəyin" zəruriliyini vurğuladı.

• Amerika yəhudiləri
• Amerika Yəhudi Konqresi
• Rusiya İnqilabı zamanı Amerika Yəhudi Anti-Bolşevizmi

• Barnett, Michael N. 2016. . Princeton University Press.
• Cohen, Naomi Wiener. "The Transatlantic Connection: The American Jewish Committee and the Joint Foreign Committee on Defense of German Yəhudiləri, 1933–1937", American Jewish History V. 90, #4, dekabr 2002, səh. MUSE Layihəsində 353–384.
• Cohen, Naomi Wiener. Vaz keçmək azad deyil: Amerika Yəhudi Komitəsi, 1906–1966 (1972), standart tarix
• Qrossman, Lourens. "Böhran vasitəsilə transformasiya: Amerika Yəhudi Komitəsi və Altı Günlük Müharibə", Amerika Yəhudi Tarixi, Cild 86, Nömrə 1, mart 1998, səh. 27–54.
• Handlin, Oskar. "Amerika Yəhudi Komitəsi: Yarım Əsr Baxışı", Şərh (Yanvar 1957), səh. 1–10, .
• Loeffler, James, "Amerika Universalizminin Xüsusi Təqibi: Amerika Yəhudi Komitəsinin 1944-cü il "İnsan Hüquqları Bəyannaməsi", Müasir Tarix Jurnalı (Aprel 2015) 50, səh. 274–95.
• Sanua, Marianne R. Gücümüzü sübut edək: Amerika Yəhudi Komitəsi, 1945–2006 (2007) – standart elmi tarix.
• Solomon, Abba A. The Speech, and its Context: Jacob Blaustein's Speech "The Meaning of Festine Partition to American Yəhudilər" Baltimore Chapter, American Yəhudi Komitəsi, 15 fevral 1948 (2011) — çıxışın tam mətni daxildir və Fələstin və İsraillə bağlı AJC perspektivinin bəzi tarixi.
• Svonkin, Stuart. Yəhudilər qərəzə qarşı: Amerika Yəhudiləri və Vətəndaş Azadlıqları Uğrunda Mübarizə (1997) – AJC və digər qrupları, o cümlədən Diffamasiyaya Qarşı Liqa və Amerika Yəhudi Konqresini əhatə edir.