Abel mükafatı - Haqqinda Melumat

Abel mükafatı
Abel mükafatı
	Abel Prize
Ölkə	Norveç
Tip	elmi mükafat[d]
Kimə verilir	Riyaziyyat sahəsində məşhur elmi işlərinə görə
Təltif edir	Norveç dövləti
Statistika
Təsis tarixi	2003
İlk təltif	2003;
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Abel mükafatı— bir və ya bir neçə məşhur riyaziyyatçıya Norveç dövləti tərəfindən illik təqdim olunan beynəlxalq mükafatdır.

Mükafat 2001-ci ildə Norveç dövləti tərəfindən məşhur Norveç riyaziyyatçısı Nils Abelin şərəfinə adlandırılıb. Abel mükafatı tez-tez riyaziyyatçıların "Nobel mükafatı" kimi təsvir olunur. Mükafatı qazananlara 6 milyon Norveç kronu (təxminən 1 milyon ABŞ dolları) məbləğində pul mükafatı da verilir.

Mükafat rəhbərliyi həmçinin Norveç Riyaziyyat Cəmiyyəti tərəfindən idarə olunan Abel simpoziumunu yaradıb. Mükafatın təqdimetmə mərasimi 1947 və 1989-ci illər arasında Nobel sülh mükafatının təqdim olunduğu Norveçin Oslo Universitetinin Hüquq Fakültəsinin Atriumunda keçirilir.

Abel mükafatının yaradılması Alfred Nobelin illik mükafatlandırma üzrə planlarına riyazıyyatın daxil olmamasını öyrəndikdən sonra 1899-cu ildə Sofus Li tərəfindən ilk dəfə olaraq təklif olunub. Linin ölümü mükafatın yaradılmasında fasilənin yaranması ilə nəticələnib. 1902-ci ildə mükafatı yaratmaq üçün II Oskar cəhd etsə də, üç il sonra İsveç-Norveç arasında ittifaqın parçalanmasınadək olan əngəllərə görə uğursuz olub.

Laureatlar

Hər ilin qaliblərinin, onların vətəndaşlığının, universitetlərinin və əsas işlərinin siyahısı
İl	Laureat(lar)	Vətəndaşlıq	Universitet	Əsas rolu
2003	Jan-Pyer Serr	Fransız	Kollec de Frans	"riyaziyyatın bir çox hissələrinin o cümlədən topologiya, cəbri həndəsə, ədədlər nəzəriyyəsinin müasir formasının formalaşmasında əsas rolu oynadığına görə"
2004	Maykl Fresis; İsador Zinger	Britaniyalı Amerikalı	Edinburq Universiteti; Massaçusets Texnologiya İnstitutu	"Nəzəri fizika və riyaziyyat arasında yeni körpü yaratmaqda olan rola və topologiya, həndəsə və riyazi analiz arasında birlikdə yaradılan Ati-Singer teoreminin kəşfi və sübutuna görə"
2005	Piter Laks	Amerikalı	Fizika-riyaziyyat elmləri institutu kurantı	"diferensial tənliklər nəzəriyyəsi tətbiqi və onların həlli yolları hesablanması nəzəriyyəsinə xidmətlərinə görə"
2006	Lennart Karleson	İsveçli		"dinamik sistemlər nəzəriyyəsi və harmonik analiz üçün dərin və səmərəli xidmətlərinə görə "
2007	Srinivasa Varadhan	Hisdistanlı Amerikalı	Fizika-riyaziyyat elmləri institutu kurantı	"xüsusilə böyük yayınma nəzəriyyəsinin yaradılması üçün və ehtimal nəzəriyyəsinə əsas töhfələrinə görə"
2008	Con Griggs Tompson; Jak Tits	Amerikalı; Belçikalı Frasız	Florida Universiteti; Kollec de Frans	"Xüsusilə müasir qrup nəzəriyyəsinin formalaşdırılmasında və cəbrdə öz dərin xidmətlərinə görə"
2009	Mixail Leonidoviç Gromov	Rusiyalı Fransız	Ali elmi tədqiqatlar institutu Fizika-riyaziyyat elmləri institutu kurantı	"həndəsəyə inqilabi töhfələrinə görə"
2010	Con Torrens Teyt	Amerikalı	Ostin Texas Universiteti	"Ədədlər nəzəriyyəsində böyük və uzunmüddətli təsirinə görə"
2011	Con Milnor	Amerikalı	Stoni-Bruk Univeristeti	"Topologiya, həndəsə və cəbrdəki ilk kəşfləri üçün"
2012	Endre Semeredi	Macar Amerikalı	Riyaziyyat üzrə Alfred Reni Universiteti and Rutgers Universiteti	"Additiv ədədlər nəzəriyyəsi və erqodik nəzəriyyəsinə töhfələrinin əsaslı və uzunmüddətli tanınması və diskret riyaziyyat və nəzəri kompüter elminə fundamental töhfələrinə görə"
2013	Pier Delin	Belçikalı	Perspektiv tədqiqatlar institutu	"təsvir nəzəriyyəsi, ədədlər nəzəriyyəsi və onlarla əlaqədar sahələrdə transformasiya təsiri və cəbri həndəsə üzrə səmərəli xidmətlərinə görə"
2014	Yakov Sinay	Rusiyalı Amerikalı	Nəzəri Fizika üzrə Landau İnstitutu and Prinston Universiteti	"dinamik sistemlər, erqodik nəzəriyyə və riyazi fizika üzrə fundamental töhfələrə görə"
2015	Con Neş ; Luis Nirenberq	Amerikalı; Kanadalı/Amerikalı	Prinston Universiteti Fizika-riyaziyyat elmləri institutu kurantı	"qeyri-xətti diferensial tənliklər nəzəriyyəsinə parlaq səmərəli xidmətlərinə və onun həndəsi təhlilinə tətbiqlərinə görə "

İstinadlar

. 2018-12-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-02.
Dreifus, Claudia. . The New York Times. 29 Mart 2005. 2015-04-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-04-02.
Cipra, Barry. . ScienceNOW. 26 Mart 2009. 2009-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015. ()
. Nature Publishing Group. 26 Mart 2009. 2019-03-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
Foderaro, Lisa W. . The New York Times. 31 May 2009. 4 November 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2015-04-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2012-07-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. Oslo Opera House. 2018-08-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. Fields Institute for Research in Mathematical Sciences. 2013-05-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. The Royal Norwegian Embassy in Seoul. 2013-06-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-06-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. Scientific American. 2012-10-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. The Norwegian Academy of Science and Letters. 2012-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2012-09-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2014-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
. Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2019-06-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

Xarici keçidlər

[1] . 2018-12-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-02.

[2] Dreifus, Claudia. . The New York Times. 29 Mart 2005. 2015-04-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-04-02.

[3] Cipra, Barry. . ScienceNOW. 26 Mart 2009. 2009-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015. ()

[4] . Nature Publishing Group. 26 Mart 2009. 2019-03-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[5] Foderaro, Lisa W. . The New York Times. 31 May 2009. 4 November 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[Abel-6] . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2015-04-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[Main-7] . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2012-07-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[8] . Oslo Opera House. 2018-08-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[9] . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[10] . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[11] . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[12] . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[13] . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[14] . Fields Institute for Research in Mathematical Sciences. 2013-05-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[15] . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[16] . The Royal Norwegian Embassy in Seoul. 2013-06-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[17] . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[18] . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-06-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[19] . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[20] . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[21] . Scientific American. 2012-10-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[22] . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[23] . The Norwegian Academy of Science and Letters. 2012-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[24] . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2012-09-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[25] . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[26] . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2014-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.

[27] . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2019-06-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.