Şotlandiya milli kolleksiyasının əsasında, 1819-cu ildə yaradılmış Şotlandiya İncəsənətin Təşviqi Kral İnstitutu dayanır. İnstitut rəsmləri toplamağa başlamış və 1828-ci ildə Maund ərazisində Kral İnstitutunun binası açılmışdır. 1826-cı ildə institutun tərkibində Kral İnstitutu yaradılmış, 1838-ci ildə isə bu institut (ŞKA) adlandırılmışdır. ŞKA-nın əsas məqsədi milli kolleksiyanın yaradılması idi. Kolleksiyanın yaradılmasına başlanıldıqdan sonra 1835-ci ildə ŞKA Kral İnstitutunun binasında yer kirayələmişdir.

1840-cı illərdə ŞKA üçün yeni binanın inşası planının hazırlanmasına başlanıldı. Vilyam Henri Pleyferə binanın dizaynının hazırlanması sifariş olunur, 30 avqust 1850-ci ildə isə Şahzadə Albert yeni binanın təməl daşını qoyur. Bina ortadan iki hissəyə bölünmüşdü, şərq tərəfində ŞKA-nın kolleksiyası sərgilənir, qərb tərəfdə isə yeni Milli Qalereya yerləşirdi.1912-ci ildə ŞKA hazırda binası kimi tanınan Kral İnstitutu binasına köçür. Həmin zaman binanın daxilinin yenidən modelləndirilməsi ilə Vilyam Tomas Oldriv məşğul olur. Qalereya qapılarını yenidən ziyarətçilərin üzünə açdıqda qarşıya qoyulan əsas məqsəd şotland xalqı üçün Şotlandiya və Avropa incəsənət əsərlərindən ibarət daimi kolleksiyanın yaradılması idi.

1970-ci ildə əlavə qalyereyaların əsası qoyulmuşdur. XXI əsrin əvvəllərində Pleyfer Layihəsi Şotlandiya Kral Akademiyası binasının yenidən qurulması və qalereya binası ilə akademiya binası arasında yeraltı dəhlizin yaradılması məsələsini müzakirə etmişdir. İnşaat işləri beş il davam etmiş və £32 milyona başa gəlmişdir. Yeni yeraltı ərazinin açılışı 2004-cü ilin avqustunda baş tutmuşdur. “John Miller and Partners” memarlıq studiyası tərəfindən dizayn edilmiş və hazırda Bağların girişi kimi tanınan ərazi açılır. Burada teatr, təhsil ərazisisi, mağazalar, restoranlar və interaktiv qalereya fəaliyyət göstərir.

Şotlandiya Milli Qalereyasında tədqiqat işləri Erkən İntibah dövründən XIX əsrə kimi geniş bir dövrü əhatə edən 30.000-dən artıq qravür və nəşr təsvirlərinin toplandığı kolleksiya əsasında aparılır və yalnız Tədqiqat kitabxanasına istinad edilir. Tədqiqat kitabxanasında 1300-1900-cü illəri əhatə edən 50.000 cilddən artıq kitab, jurnal slayd və mikrofişlər, həmçinin kolleksiyalara daxil olan əsərlər, sərgilər və Milli Qalereyanın tarixi ilə əlaqəli arxiv sənədləri saxlanılır. Nəşrlər otağı və Tədqiqat kitabxanasına giriş yalnız xüsusi icazə ilə mümkündür.

Milli Qalereya kolleksiyasının əsasında Şotlandiya Kral Akademiyası Binasından gətirilmiş bir neçə qiymətli rəsm əsəri durur. Həmin əsərlər , Sandro Botiçelli, Antonio Van Deyk, Covanni Batista Tyepolo və digər ustad rəssamların əsərləridir. 1903-cü ilə kimi Milli Qalereya əsərlərin alınması üçün xüsusi büdcəyə malik olmamışdır.

Qalereyada Covanni Lorenso Bernini, Antonio Kanova, Pol Sezan, , Jan Batist Simeon Şarden, Con Konstebl, , Edqar Deqa, Ceyms Drummond, , Pol Qogen, , Fransisko Qoyya, El Qreko, , Jan Ogüst Dominik Enqr, Klod Mone, Nikola Pussen, , , Rafael Santi, Rembrandt, Coşua Reynolds, , , Tisian Veçellio, Leonardo da Vinçi, , Dieqo Velaskes, Yan Vermeer, Antuan Vatto, Vilyam Bleyk, Qustav Kurbe, Ejen Delakrua, Albrext Dürer, Vinsent van Qoq, , , Frans Hals, Piter Paul Rubens, Tintoretto və başqalarının əsərlərini görmək mümkündür.

• 2011-01-28 at the Wayback Machine, kolleksiyalar

• Şotlandiya Milli Muzeyi