Şərq başlıqotu

Şərq başlıqotu (lat. Scutellaria orientalis) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin başlıqotu cinsinə aid bitki növü.

Şərq başlıqotu
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Klad: Asteridlər Klad: Lamidlər Dəstə: Dalamazçiçəklilər Fəsilə: Dalamazkimilər Yarımfəsilə: Başlıqotukimilər Cins: Başlıqotu Növ: Şərq başlıqotu
Beynəlxalq elmi adı
Scutellaria orientalis L., 1753
Şəkil axtarışı NCBI   53170 MB   454245

Botaniki xarakteristikası

Hündürlüyü 25–30 sm-ə qədər olan, gövdəsiçoxsaylı, əsasında qalxan və ya aşağı hissədən yayılmış, bəzən düzdür, qısa sıx tüklü yarımkol ot bitkisidir. Yarpaqları saplaqlıdır, uzunluğu 4–20 mm, eni 4–15 mm-dir, yumurtaşəkilli, yumurtaşəkilli-üçbucaq və ya uzunsovyumurtaşəkillidir, uzunsov formaya qədər dəyişir, qaidə hissəsində kəsilmiş və ya zəif ürəkşəkillidir, kənarları qismən dərin, bəzən çox dərin dairəvi dişlidir, oval, uzunsov bəzən demək olar ki, xətvari dişlidir, üst tərəfdən tündyaşıl rəngli, səpələnmiş qısa və basıq xırda tüklü və ya demək olar ki, çılpaqdır, alt tərəfdən nazik basıq ağ keçə tüklü və ya ağımtıldır. Çiçək qrupu 5–6 sm-ə qədər uzunluqdadır, sıx və yaxud seyrəkdir. Tac iridir, uzunluğu 2,5–3 sm-dir, parlaq-sarı rəngdədir, xaricdən tüklü, bəzən çılpaqdır. Fındıqcalar 1,5 mm uzunluqdadır, yumurtaşəkilli və ağımtıldır. Çiçəkləməsi (aprel) may-iyul aylarında baş verir. İyul-sentyabr aylarıda meyvə verir.

Azərbaycanda yayılması

BQ (Quba–cənub-şərqdə), BQ şərq, BQ qərb, Qobustan, Abşeron, Kür düz. Aşağı dağ qurşağından, orta, bəzən yuxarı dağ qurşağına qədər.

Yaşayış mühiti

Quru gilli və daşlı yamaclarda, qayalarda və töküntü yerlərdə, meşələrdə və kolluqlarda, otlaqlarda, çayın quru yatağında, bəzən bağlarda və əkin sahələrinin kənarlarında rast gəlinir.

Təsərrüfat əhəmiyyəti

Quraqlığa davamlı dekorativ bitkidir.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

• Scutellaria orientalis var. pinnatifida Rchb.

Yarımnövləri

• Scutellaria orientalis subsp. alpina (Boiss.) O.Schwarz
• Scutellaria orientalis subsp. bicolor (Hochst.) J.R.Edm.
• Scutellaria orientalis subsp. carica J.R.Edm.
• Scutellaria orientalis subsp. cretacea (Boiss. & Hausskn.) J.R.Edm.
• Scutellaria orientalis subsp. demnatensis Batt.
• Scutellaria orientalis var. glandulosissima O.Schwarz
• Scutellaria orientalis subsp. haussknechtii (Boiss.) J.R.Edm.
• Scutellaria orientalis subsp. hispanica (Boiss.) Greuter & Burdet
• Scutellaria orientalis subsp. karatschaica (Kharadze) Menitsky
• Scutellaria orientalis subsp. macrostegia (Hausskn. ex Bornm.) J.R.Edm.
• Scutellaria orientalis subsp. orientalis
• Scutellaria orientalis subsp. pectinata (Montbret & Aucher ex Benth.) J.R.Edm.
• Scutellaria orientalis subsp. pinnatifida J.R.Edm.
• Scutellaria orientalis subsp. porphyrostegia J.R.Edm.
• Scutellaria orientalis subsp. santolinoides (Hausskn. ex Bornm.) J.R.Edm.
• Scutellaria orientalis subsp. sintenisii (Bornm.) J.R.Edm.
• Scutellaria orientalis subsp. virens (Boiss. & Kotschy) J.R.Edm.