İzzət Əfəndiyev 4 sentyabr 1947-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Zaqatala şəhərində anadan olmuşdur. 1965-ci ildə Zaqatala şəhəri 1 saylı tam orta məktəbi əla nəticələr ilə bitirdikdən sonra, Rusiyanın Volqoqrad şəhərində neftqayırma zavodunda fəhlə işləmişdir. 1967-ci ildə M. F. Axundov adına Pedaqoji Rus dili və ədəbiyyatı institutuna daxil olmuşdur. 1972-ci ildə institutu fərqlənmə diplomu ilə bitirərək, Kəlbəcər rayonunda, sonra isə Zaqatala rayonu Mosul və Qımır kənd məktəblərində rus dili və ədəbiyyatı müəllimi vəzifəsində çalışmışdır. 1976-cı ildə SSRİ Pedaqoji Elmlər Akademiyasının aspiranturasına qəbul olmuş, 1980-ci ildə M. F. Axundov adına Pedaqoji Rus dili və ədəbiyyatı institutuna (indiki Bakı Slavyan Universiteti) müəllim vəzifəsinə təyin edilmişdir. O, 1983-cü ildə "Azərbaycan məktəblərinin IV–VI sinif şagirdlərinə rus tələffüz vərdişlərinin öyrədilməsində audiovizual vasitələrdən istifadə metodları" adlı dissertasiya işini müvəffəqiyyətlə müdafiə etmiş və Moskva alimlərinin müsbət rəylərini qazanmışdır. 1980–2016-cı illərdə BSU-da çalışan İzzət Əfəndiyev müəllim, baş müəllim, dosent, kafedra müdiri və dekan müavini vəzifələrində işləmişdir. Hazırda Azərbaycan Respublikasının orta məktəblərində çalışan rus dili və ədəbiyyatı müəllimlərinin əksər hissəsi İzzət müəllimin yetişdirmələridir.

İ. Əfəndiyev 2014–2020-ci illərdə Azərbaycan Turizm və Menecment Universitetində çalışıb. Universitetin ictimai həyatında yaxından iştirak edib, müxtəlif ölkədaxili tədbirlərdə universiteti təmsil edib.

İzzət Əfəndiyev Azərbaycan Respublikası və onun universitetlərini bir çox xarici ölkələrdə təmsil edən müəllimlərdəndir.1988–1991-ci illərdə İ. Əfəndiyev Hindistan Respublikasının Bombey Universitetində professor vəzifəsində, 2004–2007-ci illərdə Türkiyə Respublikasının Qars Universitetində, 2012–2014-cü illərdə isə Trabzon universitetində doktor vəzifəsində çalışmışdır.

İ. Əfəndiyevin elmi-pedaqoji fəaliyyəti çoxşaxəli və məhsuldardır. O, dünyanın 10-dan artıq ölkəsində çapdan çıxmış 70-dən çox dərsliyin, danışıq kitabının, elmi məqalələrin müəllifidir. İzzət müəllimin səsi bu gün də dünyanın müxtəlif ölkələrində keçirilən beynəlxalq simpoziumlardan, seminar və konfranslardan gəlməkdədir. İ. Əfəndiyev bir neçə dərslik metodiki vəsait və luğətin müəllifidir. Elmi işlərin elektron formatı: Elmi işlərin bir hissəsi:

1."Azərbaycan məktəblilərin rus dilində sözlərin vurqu yerinin müəyyənləşdirilməsi (audiovizual vasitələrin tədbiqi ilə) "Milli məktəblərdə rus dilinin öyrənilməsinin elmi əsasları" kitabı". Moskva. 1977

2."Filoloq tələbələrinə ədəbi rus dili vərdişlərinin öyrədilməsində tonematik tərbiyənin vacib rolu. "Azərbaycan məktəbində rus dili və ədəbiyyatı." Jurnal. 1978. No.5

3."Rus tələffüz vərdişlərinin öyrədilməsində maqnitofondan istifadə rolu."Azər. məktəblərində rus dili və ədəbiyyatı.". Jurnal. 1979 No.5

4."Azərbaycan şagirdlərinə rus dili vurğusunun öyrədilməsində əyanilikdən istifadə."Azər. məktəblərində rus dili bə ədəbiyyatı." Jurnal. 1979 No.5

5."Azərbaycan ali məktəb tələbələrinə rus ədəbi təlləfüzünün öyrədilməsinin linqvistiq əsasları."Azər. məkt. rus dili və ədəbiyyatı". Jurnal. 1980 No.3

6."Milli məktəb şağirdlərinə rus təlləfüzünün öyrədilməsini bəzi psixoloji əsasları. Kitab: "Humanitar fənlərinin tədrisinin elmi əsasları" adlı məruzə və elmi çıxışlar elmi konfransı."

7."Azərbaycan şagirdlərinin rus dilindəki nitqində daha çox yayılmış orfoepik səhvlər. Kitab "Azərbaycan ali məktəblər arası konfransı". Bakı. 1982.

8."Qeyri rus şagirdlərinə rus dilinin öyrədilməsində psixoloji və faktorların nəzərə alınmasının əsasları."Rus dilinin tədrisi problemlərinə həsr olunmuş respublika elmi metodik konfransı". Bakı.1983.

9."Azərbaycan şagirdlərindən rus ədəbi tələffüzünün öyrədilməsində audiotoria çalışmaların rolu. "Azərbaycan SSR-də rus dilinin öyrədilməsinin bəzi teoritik və praktik məsələləri adlı respublika elmi konfransının tezis və məqalələr kitabı."

10."Milli məktəblərdə şagirdlərə rus dilinin öyrədilməsində rus dilindəki dil mühitinin rolu. "Azərbaycanın humanitar elmlərlə məşqul olan universitetlərin elmi metodik məqlələri." Bakı.1985.

11."Milli auditoriyada rus dilinin öyrədilməsi prosesində ana dilinin rolu."Ali təhsil müəssələrin milli bölmələrində rus dilinin öyrədilməsinin aktual məsələləri", Zaqafqaziya elmi metodik konfransının tezisləri və məruzələri kitabında." Bakı.1986.

12."Azərbaycan məktəblərində texniki təlim vaitələri ilə rus dilinin öyrənilməsi." Bakı.1987.

13."Şagirdlərin rus dilinin inkişafında emosional-ekspressli leksikanın aktivləşdirilməsi vacib şərtdir. "Respublika elmi konfransı", "Rus dili və ədəbiyyatı millətlər və xalqlar arasında münasibətlər üçün vasitədir.

14."Şagirdlərin rus dili ədəbi tələffüzünü öyrədilməsində tapşırıqlar sisteminin təşkil edilməsi yolları. Kitab: "Humanitar elmlərin öyrənilməsinin aktual problemləri". Bakı.1988

15."Dərs zamanı şagirdlərlə tərcüməyə aid tapşırıqların yerinə yetirilməsi onların rus dili biliklərinin artılmasında əsas vasitədir. "Azərbaycan məktəblərində rus dili və ədəbiyyatı". 1989. No4.

16."Hindli tələbələrə rus dilinin ədəbi tələffüz vərdişlərinin öyrədilməsi. Kitab:"Rus dili və ədəbiyyatı dünya xalqların ünsiyyət vasitəsidir: problemlər, istifadə olunması və təlim." Moskva. 1990.

17."Azərbaycan şagirdlərinin rus dilini öyrənərkən doğma dilin öyrənilən dilə təsirini nəzərə alınması. Kitab: "Humanitar elmlərin öyrənilməsinin aktual problemləri." II buraxılış 1991.

18."Hindistanda rus dilinin tədrisi jurnalı Azər. məktəblərində rus dili və ədəbiyyatı." 1992. No 4–5.

19."Dərs zamanı təbii danışıq şəraitinin yaradılması dərs prosesinin canlaşması vasitəsi kimi. Jurnal: Azərb. məktəblərində rus dili və ədəbiyyatı.1993. No 1.

20."Azərbaycan məktəblərində rus dilində danışıqın metodikası. "Respublika elmi konfransının tezis və məqlələri. Dil və onun tədrisi metodikası. 1994.

21."Azərbaycan məktəblərində rus dilində söz sırasının üzərində iş aparmaq metodikası. Kitab: Azərbaycan Respubliaksında təhsil reformaları. Bakı. 1995.

22."Şagirdlərə rusca yazı yazmağı öyrətmək , onlara rus dilində danışmağı öyrətməyin əsasıdır. Kitab: "Humanitar elmlərin öyrənməsinin aktual problemləri". IV buraxılış, 1996.

23."Milli məktəb şagirdləri üçün rus dilinin fonetik münimumu yaratmağın prinsipləri. Kitab: "Humanitar elmlərin öyrənilməsinin aktual problemləri". IV buraxılış .1997.5

24."Azərbaycan məktəblərində rus dilinin cümlələrdə söz sırasını öyrənməsi. Jurnal:"Azərbaycan məktəblərində rus dili və ədəbiyyatı." 1988. No 2.

25."Azərbaycanlı şagirdlərin rusca daha çox buraxdıqlar tipik və geniş yayılmış səhvlər üzərində iş metodikası. Kitab: "Praktik rus dili üzrə təlim metodik vasitə" Bakı.2000 il.

26."Azərbaycan məktəblərində isimlərin cins kateqoriyasının öyrədilməsi." Kitab: "Rus dili/metodik tövsiyələr. Bakı. 2002.

27."Azərbaycan məktəblərində isimlərin tək və ya cəm halda kateqoriyasının öyrənilməsi." Kitab: "Bakı Slavyan universitetinin əməkdaşlarının elmi işləri". Bakı. 2003.

İ. Əfəndiyev 1975-ci ildə Əminə Əfəndiyeva ilə ailə həyatı qurmuşdur. Həmin nikahdan onların Azər və Sevda adlı iki övladı vardır.