| Qaradəniz basqını | |||
|---|---|---|---|
| Birinci dünya müharibəsi | |||
 Bombardmandan sonra yanan Novorossiysk limanındakı petrol tankları | |||
| Tarix | 29 oktyabr 1914 | ||
| Yeri | Qaradəniz | ||
| Nəticəsi | Osmanlı qələbəsi. Rus imperiyası Qaradəniz sularında gəmilərinin böyük hissəsini itirir. | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
|
|
|||
| Komandan(lar) | |||
|
|||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
|
|||
| İtkilər | |||
|
|||
|
|
|||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Hədəf: 3 nömrəli post uğrunda döyüş, Nidermayer-Hentiq ekspedisiyası, Balaklava döyüşü, Nağılçı Bidlin hekayələri, Filip de Qoll, Çingiz Aytmatov, Ələkbər Hüseynov
Xeyriyə Aişə Dürrüşşəhvar Sultan (tür. Hayriye Ayşe Dürrüşşehvar Sultan), Dürrişəhvar Sultan (tür. Dürrişehvar Sultan) və ya Dürrüşəhvar Sultan (tür. Dürrüşehvar Sultan, osmanlıca: خدیجه خیریه عائشه درشهوار سلطان) (d. 12 mart 1913 və ya 24 fevral 1914, İstanbul — ö. 7 fevral 2006, London) — Osmanlı sülaləsindən olan İslamın sonuncu xəlifəsi II Əbdülməcidin üçüncü arvadı Atiyə Məhisti Qadınəfəndidən olan yeganə qızı, Əzəm Cahın həyat yoldaşı və Müffəkxəm Cah ilə Mükərrəm Cahın anası. Əzəm Cah ilə evli olduğu zaman o, sadə insanlar üçün təhsil və tibb imkanlarını təmin etmək məqsədi ilə xeyriyyə işi və ictimai fəaliyyətlərlə məşğul idi.
Bioqrafiya
İlk illəri
Dürrüşəhvar Sultan müxtəlif mənbələrə görə 12 mart 1913-cü ildə, bəzi mənbələrə görə isə 24 fevral 1914-cü ildə İstanbulda anadan olmuşdur. Atası osmanlı sultanı Əbdüləziz və ikinci arvadı çərkəz Heyranıdil Qadınəfəndinin oğlu, Osmanlı sülaləsinin və İslamın son xəlifəsi Əbdülməcid Əfəndi, anası Əbdülməcid Əfəndinin üçüncü arvadı Atiyə Məhisti Qadınəfəndidir. Atiyə Məhisti Qadınəfəndi 1893-cü ildə Abxaziyadan köçən Hacımaf Akalsba və onun həyat yoldaşı Safiyə xanımın qızıdır. Dürrüşəhvar Atiyə Məhistinin yeganə övladı idi, lakin Əbdülməcidin qızından başqa birinci arvadı Şahsüvar Qadınəfəndidən şahzadə Ömər Fərrux Əfəndi adlı bir oğlu var idi.
Dürrüşəhvar Sultan ömrünün ilk 12 ilini İstanbulda keçirmiş, İcadiyyə, Ortaköy və Dolmabaxça saraylarında özəl təhsil almışdır. Rəssamlıq qabiliyyəti olan Əbdülməcid Əfəndi qızının şəklini çəkməyi xoşlayırdı, ona görə də onun bir neçə portretini çəkmişdi. Türk tarixçisi Necdət Sakaoğlunun sözlərinə görə, Dürrüşəhvar Sultanın yağlı boya ilə çəkilmiş portreti Dolmabaxça sarayında saxlanılır.
Sürgün olunması
1922-ci ilə qədər ölkədə siyasi vəziyyət son həddə çatdı. 1 noyabr 1922-ci ildə Ankarada Türkiyə Böyük Millət Məclisi İstanbul hökuməti də adlanan Osmanlı imperiyasının varlığına son qoymaq üçün Osmanlı sultanlığının ləğvi haqqında qərar qəbul etdi.19 noyabr 1922-ci ildə (digər mənbələrə görə həmin ayın 18-də) Türkiyə Böyük Millət Məclisi sultanlıqdan ayrılmış xəlifəlik titulunu bu titula ən layiqli şəxs hesab etdikləri vəliəhd II Əbdülməcidə verdi. Xəlifənin ailəsi keçmiş sultanın iqamətgahı olan Dolmabahçe sarayına yerləşdi.
29 oktyabr 1923-cü ildə rəsmən süqut edən Osmanlı imperiyasının yerinə Türkiyə Cümhuriyyəti yarandı və dövlət xadimlərinin xilafətə ehtiyacı aradan qalxdı.3 mart 1924-cü ildə 431 saylı qanun qüvvəyə mindi və qanuna əsasən Dürrüşəhvar Sultan da daxil olmaqla Osmanlı sülaləsinin bütün üzvləri birbaşa ölkədən sürgün olundular. Həmin axşam Dürrüşəhvar Sultanın atası II Əbdülməcid uşaqları, arvadları və yaxın ətrafı ilə avtomobillə Çatalcadakı qatara mindirilmişdir. Keçmiş xəlifənin ailəsinə hökumət tərəfindən 2000 funt sterlinq, İsveçrə vizası və Alp dağlarında yerləşən otellərdən birində otaqlar verildi.
Ailəsinin İsveçrədəki xərcləri çox yüksək olduğundan II Əbdülməcid müəllimi Saleh Kəramət Nigarı Parisə köçürmək üçün göndərdi, lakin Saleh sadəcə Londona köçməyi təşkil edə bildi. Londonda Heydərabad nizamı Mir Osman Əli xan Siddiqi məhsuldar bir ittifaq ümidi ilə vəkili vasitəsilə II Əbdülməcidə ayda 300 funt sterlinq maaş təyin etdi. 1924-cü ilin oktyabrında Əbdülməcid Əfəndinin ailəsi Fransaya köçməyə müvəffəq oldu və onlar Nitsada məskunlaşdılar. Dürrüşəhvar Sultan Fransada təhsilini davam etdirdi.
Evliliyi
İstinadlar
- ↑ Sakaoğlu, 2015, səh. 713. ()
- ↑ Açba, 2007, səh. 214. ()
- ↑ Alderson, 1956, səh. 177. ()
- Alderson, 1956, səh. 83. ()
- Sakaoğlu, 2015, səh. 713-714. ()
- ↑ Küçük, 1988, səh. 263. ()
- ↑ Hoiberg, 2010, səh. 23. ()
- Açba, 2007, səh. 210. ()
- ↑ Küçük, 1988, səh. 264. ()
- Sakaoğlu, 2015, səh. 714. ()