Zmiyane (serb. Змијање, bosn. Zmijanje) — Bosniya və Herseqovinanın ərazisinə daxil olan vilayət. Serb Respublikasının bir parçası. Manyaça dağı ətrafı ərazilərdə yerləşir. Keçmiş Zmiyane nahiyəsinin ərazisini əhatə edir. Nahiyə Osmanlı imperiyası dönəmində mövcud olmuşdur. Zmiyane naxışı 2014-cü ildə YUNESKO Qeyri-Maddi Mədəni İrs Siyahıları[1] daxil edilmişdir
Zmiyane vilayətində banya-Luka və Ribnik icmaları yerləşir. Yaşayış məmntəqələri: Striçiçi, Strajese, Sitnisa, Lokvari, Luyakovski, Lusiçi, Sokolovo, Qorne-Ratkivo və Done-Ratkovo[2]. Zmiyane vilayətinin vahi hisəində yerləşən yaşayış məntəqləri: Dobrnya, Şlivno, Zelensi, Radmaniçi və Vilusi.
Hazırkı Zmiyane bölgəsi ilə təxminən orta əsrlərdə Zemlyanik jupasına daxil ərazxilərlə üst-üstə düşür. Bu ilk dəfə 1287-ci ildə Bosniyalı banın nizamnaməsində göstərilmişdir. Daha sonra XVI əsrə qədər qaynaqlar bu sahə haqqında az məlumatlar veir. XVI əsrdə bu yerlərdən səyahət edən Benedikt Kuripeşiç vilayət haqqında məlumat vermişdir. Belə ehtimal edilir ki, Serbiya və Bosniya türklərinin fəthindən sonra bu yerlərə heyvandarlıqla məşğul olan əhali köçürülmüşdür. Bu dövrdə Zmiyane əyaləti də Osmanlı hakimiyyəti altına keçmişdir
Zmiyane vilayətində xüsusi tikmə texnikası vardır. Bu naxışlar qadın geyimlərini və ev əşyaları, xüsusilə də toy geyimlər, paltarlar, yataq dəstlərini bəzəmək üçün istifadə olunur. Bu naxış həndəsi formalı olub, əşyalarını naxışlamaq üçün göy rəngli ipdən istifadə olunur. Naxışlı modelin mürəkkəbliyi qadınların sosial vəziyyətini müəyyənləşdirdi. Hər bir naxışçı özünə aid bir texnika gətirir, bacarıq və qabiliyyətlər nəsildən-nəslə ölürülür[3].
- ↑ Sarajevo: Zmijanski vez uvršten na listu UNESCO-a pristupljeno 3. jula 2015. (bosn.)
- ↑ "Три сродне голубићке породице" (serb). Српски деспот. 2015-06-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26. 3. 2012..
- ↑ Zmijanje embroidery Arxivləşdirilib 2020-12-08 at the Wayback Machine //YUNESCO