Xenicus longipes — Sərçəkimilər fəsiləsinə aid nəsli kəsilmiş quş növü.
| Xenicus longipes | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Xenicus longipes |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Xenicus longipes Maori dilində "mātuhituhi" kimi də tanınır. Yeni Zelandiyaya endemik olan çox kiçik və demək olar ki, uçma qabiliyyəti olmayan bir quşdur.
Yeni Zelandiyanın əsas adaları olan Şimal Adası, Cənub Adası və Stevart Adası daxil kiçik adalarda üç yarımnövü var idi. Növ invaziv məməli yırtıcıların tətbiqindən sonra tədricən yox oldu, Şimal Adasında 1955-ci ildə, Cənub Adasında isə 1968-ci ildə son dəfə görüldü. Stevart Adası yaxınlığındakı kiçik adalarda qalan populyasiyanı xilas etmək üçün cəhdlər edildi, lakin 1972-ci ildə son məlum quşların ölümü ilə bu cəhdlər uğursuz oldu.[3][4][5]
Alman təbiətşünası Yohann Fridrix Qmelin Xenicus longipesi 1789-cu ildə təsvir etmişdir.
Xenicus longipes təxminən 9 sm uzunluğunda və 16 qram çəkisində idi. Əsasən onurğasız heyvanlarla qidalanırdı və bunları ağac budaqları boyunca qaçaraq tuturdu. Yerə və ya yerə yaxın yerlərdə yuva qururdu.
Xenicus longipes tullanaraq və ya sıçrayaraq hərəkət edirdi, yerdə və ya budaqlarda sürətli qaçırdı. Onların çağırışı "zəif trill" və ya "səssiz səs" idi, bəzən tez-tez təkrarlanırdı. Yerə yaxın yerlərdə yan girişli sferik yuvalar qururdular və adətən noyabr və ya dekabr aylarında iki yumurta qoyurdular.
Xenicus longipes XIX əsrin sonlarına qədər ölkənin əsas adalarında geniş yayılmışdı, lakin sonradan adaya gətirilən siçovullar və məməli yırtıcılar tərəfindən məhv edilib. Şimal Adası yarımnövü (X. l. stokesi) üçün 1900-cü ildən sonra yalnız 1918-ci ildə Rimutaka silsiləsindən və 1955-ci ilə qədər Ureveralardan etibarlı hesabatlar var. 1949-cu il iyunun 13-ündə Vaikareiti gölü yaxınlığında və XX-ci əsrin ilk yarısında Huiarau silsiləsində və 1911-ci ildə Kapiti adasından bir neçə dəfə ehtimal olunan görüntülər qeydə alınıb. Görünür son populyasiya tam da nəslinin kəsildiyi dövrdəbv"Te Urewera Milli Parkı"nın qurulduğu ərazidə yaşayırdı.[6]
Cənub Adası yarımnövü (X. l. longipes) üçün son etibarlı hesabatlar 1966-cı ildə Artur Pass-dan və 1968-ci ildə "Nelson Gölləri Milli Parkı"ndan gəlmişdir. O vaxtdan bəri Fiordland və Nelson Göllərindən bir neçə sübutsuz hesabat var.[7]
-
Xenicus longipes, 1911-ci ildə çəkilmiş fotosu -
Xenicus longipes -
Xenicus longipes yumurtaları
- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1999.
- ↑ IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- ↑ Edgar, A. T. (1949): Winter Notes on N.Z. Birds. New Zealand Bird Notes 3(7): 170–174. PDF fulltext
- ↑ St. Paul, R. & McKenzie, H. R. (1977): A bushman's seventeen years of noting birds. Part F (Conclusion of series) - Notes on other native birds. Notornis 24(2): 65–74. PDF fulltext
- ↑ Miskelly, Colin (2003): An historical record of bush wren (Xenicus longipes) on Kapiti Island. Notornis 50(2): 113–114. PDF fulltext
- ↑ Dawson, E. W. (1951): Bird Notes from Stewart Island. Notornis 4(6): 146–150. PDF fulltext
- ↑ BirdLife International. "Xenicus longipes". IUCN Red List of Threatened Species. 2016. 2016: e.T22698580A93690852. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22698580A93690852.en. İstifadə tarixi: 12 November 2021.
- G. A. Coop er, D. E. Lee, T. H. Worthy, R. N. Holdaway & P. J. Doherty. Journal of the Royal Society of New Zealand. Contributions to New Zeland`s Late Quaternary avifauna. II: Dendroscansor decurvirostris, a new genus and species of wren (Aves: Acanthisittidae).. . XXIII (ingilis). № 3. SIR Publishing. 1993. 211.
- 3D view of specimen RMNH 110.000 at en:Naturalis, Leiden (requires en:QuickTime browser plugin).
- Paratype specimen of Xenicus longipes variabilis in the collection of the Museum of New Zealand Te Papa Tongarewa
- Image of Bush Wren from Te Ara: The Online Encyclopedia of New Zealand
- Photography of Xenicus longipes by William Herbert Guthrie-Smith
- Bush Wren / Matuhi. Xenicus longipes. by Paul Martinson. Artwork produced for the book Extinct Birds of New Zealand, by Alan Tennyson, Te Papa Press, Wellington, 2006