Vim Hora Adema (ing. Wim Hora Adema; 14 iyul 1914[1] – 10 dekabr 1998[2], Amsterdam) — Niderlandlı uşaq ədəbiyyatı yazıçısı və feminist. Hora 1972-ci ildə radikal feminist aylıq jurnal olan "Opzij"-in həmtəsisçisi kimi tanınır. Hora Adema, Niderlandda ikinci feminist dalğasının ən məşhur qadınlarından biri olmuşdur.[3]
| Vim Hora Adema | |
|---|---|
.jpg) | |
| Doğum tarixi | 14 iyul 1914[1] |
| Doğum yeri | Leuvarderadil, Niderland |
| Vəfat tarixi | 10 dekabr 1998[2] (84 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | yazıçı, jurnalist, qadın hüquqları fəalı[d], uşaq ədəbiyyatı yazıçısı, müqavimət döyüşçüsü[d] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Hora Adema karyerasına Amsterdamda fəaliyyət göstərən liberal qəzet "Algemeen Handelsblad"-da könüllü işçi kimi başlamışdır. 1939-cu ildə o, qəzetin milli bölməsinin redaktoru təyin edilmişdir. 1941-ci ildə qəzetdə tətbiq olunan yəhudi əleyhinə tədbirlərə etiraz olaraq istefa vermişdir. İkinci Dünya Müharibəsi zamanı o, Niderland müqavimət hərəkatında fəal iştirak etmiş və bu fəaliyyət onu "Het Parool" adlı gizli müqavimət qəzetini nəşr edən qrupla əlaqələndirmişdir.[4]
Müharibədən sonra "Het Parool" qəzeti onu milli xəbərlər bölməsinin redaktoru kimi işə götürdü. Üç il sonra, 1948-ci ildə qəzetin baş redaktoru Qerrit Yan van Heuven Qoedhart ondan qadınlar və uşaqlar üçün xüsusi səhifə yaratmağı xahiş etdi. Bu səhifə "Voor de vrouw (maar voor haar niet alléén…)" ("Qadın üçün, lakin təkcə onun üçün deyil...") adlanırdı və uşaq kitabları haqqında rəylər dərc edirdi.[5]
Bu dövrdə Adema, Jerar Reve, Henri Knap və Simon Karmiqelt kimi yazıçılarla bir yerdə işləyirdi və Amsterdamın ədəbi həyatında mərkəzi fiqurlardan biri idi. "Əfsanəvi" hesab edilən bu səhifəyə Hora Adema özü ilə yanaşı Enni Şmidt, Janna Roos və Harriyet Frizer kimi yazıçılar da yazılar təqdim edirdi. On doqquz il boyunca səhifənin illüstrasiyaları Fiyep Vestendorp tərəfindən çəkilmiş, bu illüstrasiyalar qadınların cəmiyyətdəki mövqeyini əks etdirmişdir.[6]
Hora Adema "Het Parool" qəzetində 22 il çalışaraq, Şmidt, Vestendorp, Frizer, Hella Haasse və Mis Bouheys kimi qadın yazıçı və illüstratorların inkişafına kömək etmişdir. 1968-ci ildə qəzetin baş redaktoru Herman Sandberq tərəfindən işdən çıxarılmış və bu hadisə böyük rezonans doğurmuşdur. Nəticədə, hətta "Vrij Nederland" qəzetinin bir redaktoru da işdən azad edilmişdir.[7]
1960-cı illərdə Hora Adema feminist məqalələr yazaraq diqqət çəkmişdir.[8] Hedi d'Ankona və Couk Smit ilə birlikdə o, "Man Vrouw Maatschappij" (qısaca MVM, "Kişi-Qadın-Cəmiyyət") adlı feminist hərəkatı yaratmışdır.[9] Bu təşkilat Niderlandda ikinci feminist dalğasının ilk hərəkatı sayılır və 1988-ci ildə fəaliyyətini dayandırmışdır.
1972-ci ildə Hedi d'Ankona ilə birlikdə Hora Adema "Opzij" jurnalını təsis etmişdir. Jurnalın adı "kənara çəkilin" kimi tərcümə olunur və bu, feminist mesajı ifadə edirdi.[10]"Opzij" Niderlandda ikinci feminist dalğasının tək sağ qalan nəşri olub, geniş və sadiq oxucu auditoriyası qazanmışdır. Jurnalın ilk nəşri 1972-ci ildə 1,700 nüsxə çap olunmuşdusa, 1992-ci ilə qədər bu rəqəm 65,000-ə çatmışdır. Jurnal radikal feminist manifestdən liberal-feminist mövqeli, insan maraqlarına yönəlmiş bir nəşrə çevrilmişdir.[11] 1992-ci ildə Hedy d'Ancona və Hora Adema, "Opzij" və digər feminist fəaliyyətlərinə görə Harriyet Frizer mükafatı ilə təltif olunmuşdular. 2007-ci ildə "Opzij" jurnalının tirajı 94,000 nüsxəyə çatmışdır. Lakin bu gün jurnal aktivist feminist mövqedən çox, ümumi ictimai rəyə yönəlmiş bir nəşr kimi qəbul edilir.[12]
- ↑ 1 2 Digital Library for Dutch Literature (nid.). 1999.
- ↑ 1 2 Wilhelmina Remelia Hora Adema. 2009.
- ↑ Agerbeek, Marjan. "Dinosaurussen van de tweede feministische golf; Ontmanteling". Trouw. 2 October 2001.
- ↑ "Hora Adema, Wim". De Personenencylopedie. İstifadə tarixi: 6 March 2011.
- ↑ Andries, Caroline. "Voor de vrouw maar voor haar niet alléén...Fiep Westendorp in de krant". Politics.be. İstifadə tarixi: 6 March 2011.
- ↑ Koerts, Agnes. "Journalist en inspirator, maar vooral talentenjager: Wim Hora Adema 1914-1998". Trouw. 17 December 1998.
- ↑ Armee, Hans. "Het laatste obstakel is de man". Trouw. 31 August 2007. İstifadə tarixi: 6 March 2011.
- ↑ Peer, Harry. "Deurwaarder en dwarsligger: Wim Hora Adema - Biografie van Eric-Jan Weterings". İstifadə tarixi: 6 March 2011.
- ↑ Bosch, Mineke. The Meaning of a Kiss // Ingrid Bauer, Hana Havelkova (redaktor). Gender & 1968. Köln, Weimar: Böhlau Verlag. 2009. səh. 59. ISBN 978-3-412-20361-0.
- ↑ Sierksma, Peter; Shuchen Tan. "De verworvenheid van Opzij: er komen nu veel meer soorten vrouwen aan bod". Trouw. 27 November 1992.
- ↑ Kooke, Sandra. "'Opzij is in de jaren zeventig blijven steken'". Trouw. 28 January 2008. İstifadə tarixi: 6 March 2011.
- ↑ Meijer, Irene Costera. Het persoonlijke wordt politiek: feministische bewustwording in Nederland, 1965-1980. Het Spinhuis. 1996. səh. 298. ISBN 978-90-5589-052-1.
- Boonstra, Bregje. "In Memoriam Wim Hora Adema (1914-1998)". Literatuur Zonder Leeftijd. 13. 1999: 87–88.
- Weterings, Eric-Jan. Deurwaarder van de vriendschap. Wim Hora Adema (1914-1998). Amsterdam: Aksant. 2006. ISBN 978-90-5260-225-7.
- Peer, Harry. "Deurwaarder en dwarsligger: Wim Hora Adema - Biografie van Eric-Jan Weterings". İstifadə tarixi: 6 March 2011.