Vikipediya:Həftənin seçilmiş məqaləsi/sentyabr 2025

Həftənin seçilmiş məqaləsi arxivi

2025: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2024: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2023: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2022: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2021: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2020: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2019: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2018: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2017: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2016: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2015: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2014: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2013: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2012: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2011: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

Bu gün 5 noyabr 2025, Çərşənbə (İlin 45. həftəsi); bu an saat 01:54 (UTC)
(yenilə) Keşi təmizlə

35. Həftə

Bakı döyüşü — 1918-ci ildə Nuru paşanın rəhbərlik etdiyi Osmanlı və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti qüvvələrindən ibarət Qafqaz İslam Ordusu ilə Daşnak–Sentrokaspi qüvvələri arasında olmuş döyüş. Sonradan döyüşə Böyük Britaniya, Ermənistan qüvvələri də qoşulmuş və bu döyüş Qafqaz kampaniyasının son döyüşü olmuşdur. Buna baxmayaraq, Bakı döyüşü ilə gərginlik bitməmiş və hadisələr Azərbaycan-Ermənistan müharibəsi ilə davam etmişdir.

(Davamı...)

bax – müzakirə et – et – tarixçə

36. Həftə

Liza del Cokondo — İtaliyanın Florensiya və Toskana ərazilərində yaşayan Gerardini ailəsinin üzvü. Onun adı həyat yoldaşının sifarişi ilə İtalyan İntibahı rəssamı Leonardo da Vinçi tərəfindən çəkilmiş "Mona Liza" portretinə verilmişdir. Lizanın həyatı haqqında çox az məlumat vardır. O, Florensiyada doğulmuş, erkən yaşlarında geyim və ipək taciri ilə evlənmiş, bir müddət sonra Lizanın həyat yoldaşı dövlət qulluğuna başlamış, xanım özü isə orta təbəqə insanlarına məxsus rahat və adi həyat sürmüşdür. Lizanın ölümündən əsrlər sonra onun portreti olan "Mona Liza" dünyanın ən məşhur rəsm əsərinə çevrilmiş və sahibəsi olan Lizadan ayrıca həyatını yaşamağa başlamışdır. Tədqiqatçılar və həvəskarların əsər ətrafındakı müzakirələri onu bütün dünyada qəbul edilmiş sənət ikonasına çevrilməsinə səbəb olmuşdur. 2005-ci ildə Lizanın "Mona Liza" üçün model olması dəqiqləşdirilmişdir.

(Davamı...)

bax – müzakirə et – et – tarixçə

37. Həftə

Alan Türinq (1912 – 1954) — informatika elminin inkişafına mühüm təsir göstərmiş ingilis riyaziyyatçısı, məntiqçi və kriptoqrafı. Britaniya İmperiyasının Ordeni kavaleri (1945) və London kral cəmiyyətinin üzvü (1951). Alimin 1936-cı ildə təklif etdiyi və hal-hazırda bütün ümumi təyinatlı kompüterlərin modeli sayılan mücərrəd "Türinq hesablama maşını", alqoritm anlayışı formallaşdırmağa imkan vermiş və indiyə qədər keçirilən çoxlu nəzəri və təcrübi tədqiqatlar zamanı istifadə olunmuşdur. A. Türinqin elmi əsərləri – informatikanın əsaslarına (və xüsusilə süni intellekt nəzəriyyəsinə) verilən həqiqi töhfədir.

(Davamı...)

bax – müzakirə et – et – tarixçə

38. Həftə

Məlikmüzəffər Şahsuvar bəy Zülqədər (1432 – 1472) — 1466–1472-ci illərdə Zülqədəroğulları bəyliyinin doqquzuncu hökmdarı. Zülqədəroğulları bəyliyi Kiçik Asiyanın böyük dövlətləri – Osmanlı imperiyası, Məmlük sultanlığı və Ağqoyunlular arasında əsas mövqedə yerləşən kiçik bir bufer dövlət olmuşdur. Zülqədəroğulları bəyliyinə nəzarəti uğrunda rəqabət aparan Məmlüklər və Osmanlılar daim bəyliyin daxili işlərinə müdaxilə etmiş, Zülqədəroğulları sülaləsindən öz namizədlərini hakimiyyətə gətirməyə çalışmışdır. 12 illik hakimiyyəti boyu hər iki sultanlıqla sülh münasibətlərini saxlamağı bacaran Süleyman bəyin (hakimiyyəti: 1442–1454-cü illər) ölümündən sonra onun böyük oğlu Məlik Arslan bəy (hakimiyyəti: 1454–1465) hökmdar olmuş və eyni siyasəti davam etdirməyə çalışmışdır, lakin Məmlük sultanı Seyfəddin Xoşqədəm (hakimiyyəti: 1461–1467-ci illər) Məlik Arslan bəyin Osmanlılarla ittifaqa meyil etdiyindən şübhələnmiş və onun qətlini əmr etmişdir. Bundan sonra Məmlüklər öz himayələrində olan Süleyman bəyin digər oğlu Şahbudaq bəyi (hakimiyyəti: 1465–1468, 1472–1473-cü illər) Zülqədəroğulları bəyliyinin taxtına oturtmuşdur.

(Davamı...)

bax – müzakirə et – et – tarixçə

39. Həftə

Yaponiya — Şərqi Asiyada yerləşən ada ölkəsi. Yaponiya Sakit okeanda, Yapon dənizinin, Şərqi Çin dənizinin, Çinin, Şimali Koreyanın, Cənubi Koreyanın və Rusiyanın şərqində yerləşir, şimalda Oxot dənizinə, cənubda Şərqi Çin dənizi və Tayvan adasına qədər uzanır. "Yaponiya" adının "günəş" mənası kanci ilə bağlıdır və Yaponiya tez-tez "Gündoğan ölkə" adı ilə çağırılır. Yaponiya 14.125 adadan ibarət stratovulkanik arxipelaqdır. Yaponiyanın ən böyük dörd adası — Honşu, Hokkaydo, Kyuşu və Şikoku adası ölkə ərazisinin təxminən 97 %-ni əhatə edir.

(Davamı...)

bax – müzakirə et – et – tarixçə