Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edin"Web3" (həmçinin Veb 3.0 olaraq tanınır [1][2][3]) Ümumdünya hörümçək torunun yeni bir iterasiyası olub, məzmunu desentralizasiya, blokçeyn texnologiyaları və token əsaslı iqtisadiyyat kimi konseptləri əhatə edən bir ideyadır.[4] Bəzi texnoloqlar və jurnalistlər onu Veb 2.0 ilə müqayisə ediblər. Burada məlumat və məzmunun əsasən "Böyük Texnologiya" adlandırılan sayca kiçik şirkətlər qrupunda mərkəzləşdiyini söyləyiblər.[5] "Web3" termini 2014-cü ildə Ethereum həmtəsisçisi Gavin Vud tərəfindən irəli sürülüb və bu ideya 2021-ci ildə kriptovalyuta həvəskarları, böyük texnologiya şirkətləri və vençur kapitalı firmaları tərəfindən maraqla qarşılanıb.[5][6] Web3 anlayışı ilk dəfə 2013-cü ildə təqdim edilmişdir.[7][8]
Tənqidçilər sərvətin kiçik bir qrup investor və fərdə mərkəzləşdirilməsi[9] və ya daha geniş məlumatların toplanması səbəbindən məxfiliyin itirilməsi ilə bağlı narahatlıqlarını ifadə etdilər.[10] İlon Mask və Cek Dorsi kimi milyarderlər "Web3"-ün dəbə görə deyilən sadə bir söz və ya marketinq termini kimi xidmət etdiyini iddia edirlər.[11][12][13]
Veb 1.0 və Veb 2.0 müxtəlif texnologiyalar və formatlar vasitəsilə inkişaf etdiyi üçün Ümumdünya İnternet tarixindəki dövrlərə aiddir. Veb 1.0 təxminən 1989-cu ildən 2004-cü ilə qədər olan dövrə aiddir, burada əksər saytlar statik səhifələrdən ibarət idi və istifadəçilərin böyük əksəriyyəti məzmun istehsalçıları deyil, istehlakçılar idi.[14][15] Veb 2.0 "veb platforma kimi"[16] ideyasına əsaslanır və digər xidmətlər arasında forumlara, sosial mediaya və şəbəkə xidmətlərinə, bloqlara və vikilərə yüklənmiş istifadəçi tərəfindən yaradılmış məzmuna əsaslanır.[17] Veb 2.0 ümumiyyətlə 2004-cü ildə başlamış sayılır və indiki günə qədər davam edir.[16][18][5]
Web3 Tim Berners-Linin 1999-cu ildə Semantik veb konsepsiyasından fərqlidir.[19] 2006-cı ildə Berners-Li Semantik vebi Veb 3.0-ın bir komponenti kimi təsvir etdi. Bu blokçeyn kontekstlərində "Web3" mənasından fərqlidir.[20]
"Web3" termini Polkadot qurucusu və Ethereum həmtəsisçisi Gavin Vud tərəfindən 2014-cü ildə "blokçeyninə əsaslanan mərkəzləşdirilməmiş onlayn ekosistem"ə istinad edərək yaradılmışdır.[1] 2021-ci ildə "Web3" ideyası populyarlıq qazandı.[21] Kriptovalyuta həvəskarlarının yüksək profilli texnoloqlar və şirkətlərin investisiyaları sayəsində 2021-ci ilin sonuna doğru marağları artdı.[5][6] Vençur kapitalı firması Andreessen Horowitz-in rəhbərləri siyasətçilərin mübarizə apardıqları internetin tənzimlənməsi ilə bağlı sualları müzakirə etmək üçün 2021-ci ilin oktyabr ayında Vaşinqtona səfər etdilər.[22]
- Paylanmış sosial şəbəkə
- InterPlanetary Fayl Sistemi – Web3 istifadəçi tərəfindən hazırlanmış bulud
- ↑ 1 2 Edelman, Gilad. "What Is Web3, Anyway?". Wired (ingilis). ISSN 1059-1028. 10 fevral 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 dekabr 2021.
- ↑ Alford, Harry. "Crypto's networked collaboration will drive Web 3.0". TechCrunch (ingilis). 16 sentyabr 2021. 10 noyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 noyabr 2021.
- ↑ Khoshafian, Setrag. "Can the Real Web 3.0 Please Stand Up?". RTInsights (ingilis). 12 mart 2021. 12 mart 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 noyabr 2021.
- ↑ Fenwick, Mark and Jurcys, Paulius, The Contested Meaning of Web3 and Why it Matters for (IP) Lawyers (January 27, 2022). Available at SSRN: SSRN 4017790 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4017790
- ↑ 1 2 3 4 Mak, Aaron. "What Is Web3 and Why Are All the Crypto People Suddenly Talking About It?". Slate (ingilis). 9 noyabr 2021. 9 noyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 noyabr 2021.
- ↑ 1 2 Read, Max. "Why Your Group Chat Could Be Worth Millions". Intelligencer (ingilis). 24 oktyabr 2021. 24 oktyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 noyabr 2021.
- ↑ Bodrenko, Andrei I. "METHOD OF ORGANIZING E-MAIL" (ingilis). 6 dekabr 2013. 10 iyun 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 iyun 2023.
- ↑ Bodrenko, Andrei I. "Video Calling System and Browser for I2P network" (ingilis). 24 oktyabr 2013. 10 iyun 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 iyun 2023.
- ↑ Kastrenakes, Jacob. "Jack Dorsey says VCs really own Web3 (and Web3 boosters are pretty mad about it)". The Verge. 21 dekabr 2021. 24 dekabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 dekabr 2021.
- ↑ "People are talking about Web3. Is it the Internet of the future or just a buzzword?". NPR.org (ingilis). 21 noyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 yanvar 2022.
- ↑ Locke, Taylor. "To Elon Musk, Web3 seems more like a 'marketing buzzword' than a reality". CNBC (ingilis). 20 dekabr 2021. 24 dekabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 dekabr 2021.
- ↑ "Jack Dorsey Stirs Uproar by Dismissing Web3 as a Venture Capitalists' Plaything". Bloomberg.com (ingilis). 21 dekabr 2021. 4 yanvar 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 iyul 2022.
- ↑ Macaulay, Thomas. "Elon Musk and Jack Dorsey are right to raise concerns about Web3". TNW | Hardfork (ingilis). 21 dekabr 2021. 18 aprel 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 aprel 2022.
- ↑ Cormode, Graham; Krishnamurthy, Balachander. "Key differences between Web 1.0 and Web 2.0". First Monday. 13 (6). 2 iyun 2008. 25 oktyabr 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 noyabr 2021.
- ↑ Carter, Jamie. "Back to basics: is Web 1.0 making a comeback?". TechRadar (ingilis). 18 aprel 2015. 12 dekabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 dekabr 2021.
- ↑ 1 2 Hosch, William L. Web 2.0 // Encyclopedia Britannica. 7 sentyabr 2017. 20 yanvar 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 noyabr 2021.
- ↑ Hosch, William L. "Web 2.0". Encyclopedia Britannica (ingilis). 7 sentyabr 2017. 20 yanvar 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 dekabr 2021.
- ↑ O'Reilly, Tim. "What Is Web 2.0". O'Reilly. 30 noyabr 2005. 24 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 noyabr 2021.
- ↑ Shannon, Victoria. "A 'more revolutionary' Web". International Herald Tribune. 23 may 2006. 26 noyabr 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 noyabr 2021.
- ↑ Shannon, Victoria. "A 'more revolutionary' Web". International Herald Tribune. 23 may 2006. 26 noyabr 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 iyun 2006.
- ↑ Nield, David. "What Is Web3 and Why Should You Care?". Gizmodo (ingilis). 14 dekabr 2021. 9 fevral 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 dekabr 2021.
- ↑ Feiner, Lauren. "Prominent Silicon Valley VC firm Andreessen Horowitz embarks on major crypto policy push in Washington". CNBC (ingilis). 13 oktyabr 2021. 13 oktyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 noyabr 2021.