Urobilinogen — bilirubinin[2] azalmasının rəngsiz əlavə məhsulu. Bağırsaqlarda bakteriyaların bilirubinə təsiri nəticəsində əmələ gəlir. Urobilinogenin bir hissəsi yenidən qan dövranına təkrar sorulur və böyrəklər vasitəsilə xaric edilir, bu normal "enterohepatik urobilinogen dövrü"dür.
| Urobilinogen | |
|---|---|
| Ümumi | |
| Kimyəvi formulu | C₃₃H₄₄N₄O₆[1] |
| Molyar kütlə | 0 kq[1] |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | 14684-37-8 |
| PubChem | 26818 |
| ChEBI | 29026 |
| ChemSpider | 24980 |
Hemoliz zamanı əmələ gələn bilirubinin miqdarının artması bağırsaqda urobilinogenin əmələ gəlməsinin artmasına səbəb olur. Qaraciyər xəstəliklərində (məsələn, hepatit) qaraciyərdə urobilinogen dövrü inhibə olunur, bu da urobilinogenin səviyyəsini artırır.
Bağırsaqdakı urobilinogen birbaşa qəhvəyi sterkobilinogenə[3] qədər azalır, bu da nəcisə xarakterik rəng verir. O, həmçinin sterkobilinogenə oksidləşə bilər.
Öd yollarının obstruksiyası zamanı konyuqasiya olunmuş bilirubinin normadan aşağı olan miqdarı urobilinogenə çevrilmək üçün bağırsağa çatır.
Urobilinogen reabsorbsiya və ifrazat üçün məhdud olduğundan, sidikdə tapılan urobilinin miqdarı azdır. Böyük miqdarda həll olunan konjuge bilirubin qan dövranına daxil olur və böyrəklər vasitəsilə xaric olur. Bu mexanizmlər öd yollarının obstruksiyası ilə müşahidə olunan tünd sidik və solğun nəcislə özünü göstərir. Urobilinogen sidikdə sarı piqment olan urobilinə[4] çevrilir.
Sidikdə urobilinogenin səviyyəsi aşağı olduqda sarılıq və ya bağırsaq bakterial florasını məhv edən geniş spektrli antibiotiklərlə müalicə nəticəsində baş verə bilər. (Bilirubinin bağırsağa keçməsinin maneə törədilməsi və ya bağırsaqda urobilinogen istehsalının pozulması.)
Sidikdə urobilinogen səviyyəsinin aşağı olması anadangəlmə enzimatik sarılıq (hiperbilirubinemiya sindromları) və ya ammonium xlorid[5] və ya askorbin turşusu kimi sidiyi turşulaşdıran dərmanlarla müalicə nəticəsində yarana bilər.
Yüksək səviyyədə urobilinogen hemolitik anemiya (qırmızı qan hüceyrələrinin həddindən artıq parçalanması), qaraciyərin həddindən artıq yüklənməsi, urobilinogen istehsalının artması, reabsorbsiya - böyük hematoma, qaraciyər funksiyasının məhdudlaşdırılması, qaraciyər infeksiyası, qaraciyər zəhərlənməsi və ya sirrozu göstərə bilər.[6][7]
Urobilinogen (digər adı D-urobilinogen) digər 2 birləşmə ilə sıx bağlıdır: mezobilirubinogen (a.k.a. I-urobilinogen) və sterkobilinogen (a.k.a. L-urobilinogen).[8] Xüsusilə, urobilinogen mezobilirubinogen əmələ gətirmək üçün azaldıla bilər və mezolirubinogen sterkobilinogen əmələ gətirmək üçün daha da azaldıla bilər.[8]
Hər 3 birləşmənin hamısına çox vaxt "urobilinogenlər" deyilir.[9]
Urobilinogenin tərkibi para-Dimetilaminobenzaldehid ehtiva edən Erlih reagenti[10] ilə reaksiya ilə müəyyən edilir və Ehrlih vahidləri ilə ölçülə bilər. Erlih reagenti urobilinogenlə reaksiyaya girərək çəhrayı-qırmızı rəng verir. Bir Ehrlih vahidi nümunənin desilitrinə 1 mlq. urobilinogenə bərabərdir (1 mq/dL).[11]
- ↑ 1 2 i-Urobilinogen (ing.).
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-10-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-11.
- ↑ https://www.ebi.ac.uk/chebi/searchId.do?printerFriendlyView=true&chebiId=36479&structureView=
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-08-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-11.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-07-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-11.
- ↑ "Urobilinogen". Family Health Information. 2019-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-03-30.
- ↑ "Urobilinogen in urine". Home test kist. 2012-11-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-03-30.
- ↑ 1 2 "Biochemical Pathways Map No. L5 L6". ExPASy Bioinformatics Resource Portal. İstifadə tarixi: 12 December 2011.[ölü keçid]
- ↑ Henry's clinical diagnosis and management by laboratory methods (PDF) (22nd). Philadelphia, PA: Elsevier/Saunders. 2011. 543. ISBN 978-1-4377-0974-2. 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2023-09-11.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-05-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-11.
- ↑ Urobilinogenfrom Information and Courses MediaLab, Inc. Arxivləşdirilib 2012-12-14 at the Wayback Machine Retrieved on Jan 8, 2009
- Biochemicals pathways Map Arxivləşdirilib 2011-05-25 at the Wayback Machine