Tursunoy Saidazimova (1911, Daşkənd, Rusiya Türkistanı general-qubernatorluğu – 19 may 1928, Buxara, Özbəkistan SSR) — Özbəkistan SSR-də ilk özbək aktrisalarından biri və səhnədə üz örtüyü olmadan ifa edən ilklərdən biri olub. Karyerasına başladıqdan qısa müddət sonra əri tərəfindən namus qismində qətlə yetirilib.[1]
| Tursunoy Saidazimova | |
|---|---|
| rus. Турсуной Саидазимова | |
 | |
| Doğum tarixi | 1911 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 19 may 1928 |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | namus qətli |
| Fəaliyyəti | aktrisa, müğənni |
1925–1927-ci illərdə Moskvada Özbək Dram Studiyasında teatr təhsili almış və Həmzə Niyazinin tələbəsi olmuşdur.[2] 1927-ci ildən ölümünə qədər Özbəkistan Dövlət Dram İttifaqının aktrisası olub, burada bir çox tamaşalarda müğənnilik hissələri təqdim edib.[3] Gözəl səsi və müğənnilik istedadına görə həmkarları onu "Özbək bülbülü" adlandırırdılar.[4]
O, 1928-ci ildə hələ yeniyetmə ikən üz örtüyü olmadan çıxış edərək onları "namussuz" etdiyi üçün ailəsinin təzyiqi ilə əri tərəfindən öldürülüb.[4] Onun ölümü özbək teatr ictimaiyyətində dərin kədərə səbəb oldu; dəfn mərasimində yazdığı mərsiyəni oxuyan Həmzə Niyazi bir neçə nəfərin ağlamasına səbəb oldu. Bu şeirdə Tursunoy sənət fədaisi adlandırırdı. Həmkarı Nurxon Yuldoşxocayevanın analoji şəkildə qətlə yetirilməsinə və qarayaxmalarla üzləşməsinə baxmayaraq, Səidəzimova xatirələrdə qalıb. Bu, teatr mediası qismən də həyatını şəhidlik hekayəsi kimi təsvir edən Niyazinin "Tursunoi Marsiya" şeirinin populyarlığı ilə əlaqədardır.[2][5][6]
- ↑ "Theater Pride | Botschaft der Republik Usbekistan". www.uzbekistan.de. 2017-11-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-04.
- ↑ 1 2 "ТУРСУНОЙ САИДАЗИМОВА". ЎЗБЕК МИЛЛИЙ АКАДЕМИК ДРАМА ТЕАТРИ. 2018-08-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-04.
- ↑ "Турсуной Саидазимова" (PDF). ЎзМЕ: 32. 2000. 2021-07-12 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-04-16 – Ziyouz vasitəsilə.
- ↑ 1 2 Mukhtarov, Ildar. "An Introduction to Theater Today in Central Asia and Afghanistan" (PDF). International Network for Contemporary Performing Arts: 74. 2017-11-07 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-04-16.
- ↑ Khalid, Adeeb. Making Uzbekistan: Nation, Empire, and Revolution in the Early USSR (ingilis). Cornell University Press. 2015-11-20. ISBN 9781501701344. 2021-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-16.
- ↑ Kultura.uz. "Театр и жизнь Зайнаб Садриевой – к 100-летию великой актрисы - Kultura.uz". kultura.uz. 2018-02-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-31.