Tomofobiya

Bu, insanlar üçün cərrahiyyə əməliyyatları, iynə, qan vermə, xəstəxanada qalma və digər tibbi prosedurlar zamanı meydana gələn narahatlıq və qorxunun tibb sahəsindəki bir fobi olaraq tanımlanır. Tomofobiyanın yaranma səbəbləri müxtəlif ola bilər və hər bir insanın təcrübəsi fərqli ola bilər. Bu fobiya bəzən uşaqlıqda yaşanan mənfi təcrübələr, travmalar, tibbi proseslərə dair qorxulu xatirələr və ya qadağan olunmuş mövzularla bağlı mədəni təsirlər nəticəsində inkişaf edə bilər.

- Fiziki əlamətlər: Tomofobiya yaşayan insanlar, tibbi müalicə və ya prosedura yaxınlaşdıqda tərləmə, titrəmə, başgicəllənmə, ürək döyüntüsü artışı, nəfəs darlığı və ya hətta bayılma kimi fiziki reaksiyalar göstərə bilərlər.

- Psixoloji əlamətlər: Qorxu, narahatlıq, təlaş, gərginlik, tək başına olma qorxusu və ya tibb işçilərinə qarşı etimadsızlıq kimi psixoloji əlamətlər ola bilər.

- Digər əlamətlər: Tomofobiya, xəstəlik və ya cərrahiyyə əməliyyatı ilə əlaqəli hər hansı bir vəziyyətdən qaçmaq, ertələmək və ya mümkün olduqda bu vəziyyətlərdən uzaq durmağa çalışmaqla özünü göstərə bilər. Bəzi insanlar, tibbi müayinəyə getməkdən və ya iynə vurulmasından çəkinə bilər.

- Keçmiş travmalar: Uşaqlıqda tibbi prosedurlar zamanı yaşanan pis təcrübələr, məsələn, ağrılı iynə vurulması və ya gözlənilməz əməliyyatlar, bu fobiyanın inkişafına səbəb ola bilər.

- Genetik və ya bioloji amillər: Bəzi araşdırmalar göstərir ki, bəzi insanlarda genetik və ya nevroloji amillər səbəbindən qorxu və narahatlıq daha çox olur.

- Ətraf mühit: Ailədən, dostlardan və ya mədəni mühitdən gələn qorxu və narahatlıq mesajları bu fobiyanın inkişafına təsir göstərə bilər. Məsələn, kimsə yaxın birini cərrahiyyə əməliyyatı zamanı itirirsə, bu, həmin şəxs üçün qorxulu bir təcrübə ola bilər.

- Psixoterapiya: Kognitiv davranış terapiyası (KBT) və ya desensitizasiya terapiyası kimi metodlarla tomofobiya müalicə oluna bilər. Bu terapiyalar, şəxsin qorxuları ilə üzləşməsini və onların idarə olunmasını öyrədir.

- Dərmanlar: Tomofobiya psixoloji və fiziki təsirlərə səbəb ola biləcəyi üçün, bəzi hallarda antidepresanlar və ya anksiyete dərmanları həkim tərəfindən təyin edilə bilər.

- Relaksasiya texnikaları: Dərin nəfəs alma, meditasiyalar, yoga və bənzər rahatlama texnikaları, qorxunun yüngülləşməsinə və narahatlığın azaldılmasına kömək edə bilər.

- Təkrar təcrübə: Bu, müəyyən bir tibbi prosedur və ya müayinə ilə əlaqədar qorxunun tədricən azaldılmasıdır. Şəxs kiçik addımlarla daha əvvəl qorxduğu tibbi mühitə daha çox məruz qalır.